Sparta: Béda antara owahan

'''Sparta''' ya iku [[kutha]] ing jaman [[Yunani Kuna]] sing dadi kutha krajan [[Laconia]] lan [[kutha]] paling wigati [[Peloponesus]] ing pinggir Kali Eurotas. Sparta diadegaké déning wong-wong [[Doria]] sing ngalahaké [[Laconia]] lan [[Messenia]] ing perkembangané dadi kuwat lan kuwasa. Ing [[abad]] 7 SM, Sparta dadi pusat kesusastraan ananging sakwisésawisé [[taun]] 600 SM, ilmu kemiliteran sing luwéh ditonjolaké <ref name="sparta 1">[http://www.kabarindonesia.com/berita.php?pil=9&dn=20070412040956 Epik Yunani Tentang Keberanian Prajurit Sparta Menghadang Invasi Musuh (Resensi Film)](dipununduh tanggal 16 September 2012)</ref>.

== SejarahSajarah ==

=== PrasejarahPrasajarah ===

Mangsa PrasejarahPrasajarah Sparta angèl direkonstruksi, amarga ora akèh bukti tulisan saka mangsa kasebut lan uga distorsi saka tradisi oral.<ref name="Herodot, Book I, 56.3">Herodot, Book I, 56.3</ref> Ananging, bukti paling dhisik babagan perumahan manungsa ing wewengkon Sparta ya iku saka [[tembikar]] sing asalé saka pertengahan jaman [[Neolitikum]], tinemu ing sekitar Kouphovouno, sekitar rong kilometer kidul-kulon Sparta .<ref>{{Harvnb|Cartledge|2002|p=28}}</ref> Iki tiplak awalé peradaban Sparta [[Mikene]], kaya sing digambaraké ing ''[[Illiad]]'' déning [[Homer]].

Peradaban iki kayané ngalami rusak banget ing pungkasan [[jaman perunggu]]. Miturut [[Herodotus]], suku-suku [[Makedonia]] saka lor obah tumuju Peloponesia, lan dewèké kasebut bangsa [[Doria]], dewèké ngalahake suku-suku ing papan kunu lan netep ing papan panggonan kui mau.<ref name="Herodot, Book I, 56.3"/> Bangsa Doria kayane wes lekas ngembangaké bates wewengkon Sparta meh sadurungé dhèwèké ngedekakengadegaké nagarané déwé.<ref name="Ehrenberg 2004 31">{{Harvnb|Ehrenberg|2004|p=31}}</ref> Sparta perang nglawan Doria [[Argive]] ing etan lan etan kidul, uga [[Arkadia]] Achaea ing sebelahpérangan kulon lor. Bukti nuduhaké manawa laladan Sparta ora bisa dilewati amarga topografi dataran Taygete saingga Sparta wes aman saka awal.<ref name="Ehrenberg 2004 31"/>

Miturut Herodotus lan Thucydides, antarané [[abad]] 8 lan 7 SM Sparta ngalami periode ora ana hukum lan padudon.<ref>{{Harvnb|Ehrenberg|2004|p=36}}</ref> Akibaté, dewèke nglakoni werna-werna reformasi pulitik lan sosial ing masarakat sing sabanjuré dewèké sangkutaké karo sing wenehi hukum, [[Lykourgos]]<ref>{{Harvnb|Ehrenberg|2004|p=33}}</ref> Ewah-ewahan iki nuduhaké wiwité sejarahsajarah klasik Sparta.