[[Gambar:Bomberg Talmud.JPG|thumb|Kaca Pisanan saka [[Talmud Babilonia]], Traktat Berachot, folio 2a]]
{{lindungidarianon2|small=yes}}
'''Talmud''' ([[basa Ibrani]]: תלמוד) ya iku cathetan kang isine ngeneni rembugan para [[rabi]] kang ana gandhèngané karo [[Halakha|hukum Yahudi]], [[etika Yahudi|etika]], kebiasaan lan sejarahsajarah.<ref name="internet1">[http://www.answers.com/topic/talmud www.answers.com] (Dipuntingali tanggal 7 juni 2011)</ref> Talmud dibagi dadi rong komponen: [[Mishnah]], kang awujud kumpulan Hukum Lisan Yudaisme pisanan kang ditulis ; lan [[Gemara]], diskusi ngenani Mishnah lan tulisan-tulisan kang kaitane karo [[Tannaim]] kang sering mbahas topik-topik liya lan njabarake [[Tanakh]].<ref name="internet1"/> Istilah ''Talmud'' lan ''Gemara'' racaké dinggo ora bareng.<ref name="internet1"/> Gemara ya iku dasardhasar kabèh aturan saka [[Halakha|hukum rabinik]] lan akèh dikutip ana ing [[literatur rabinik]] kang liyaneliyané.<ref name="internet1"/> Keseluruhan Talmud racaké uga dirujuk dadi (singkatan [[basa Ibrani]] kanggo ''shishah sedarim'', utawa "enam tatanan" Mishnah).<ref name="internet1"/>
== Asal-usul ==
Studi keyahudian wiwitane ana katulis ananging lisanlésan.<ref name="internet2">[http://www.jewfaq.org/torah.htm#Talmud www.jewfaq.org] (Dipuntingali tanggal 7 juni 2011)</ref> Para nabi njabarake lan ngrembug hukum lan mbahas [[Perjanjian Lama|Alkitab Ibrani]] tanpa ana bantuan karya-karya kang katulis (saliyané sakai kitab-kitab ing Kitab Suci).<ref name="internet2"/> Nanging, situasi kaya iki maleh secarakanthi drastis amarga ana akibat saka penghancuran komunitas Yahudi ing taun 70 M, lan pergolakan norma-norma sosial lan hukum Yahudi ang ditimbulke.<ref name="internet2"/> Amarga para rabi dituntut ngadepi kahanan kang saknyatane lan nembenembé mliginé [[Yudaisme]] tanpa [[Bait Suci]] lan [[Yudea]] tanpa otonomi lan wacana hukum lan sistem studi oral kang wis suwi ora bisa dipertahanake.<ref name="internet2"/> Ing jaman iki metu wacana a rabinik wiwit dicathet kanthi tulis.<ref name="internet2"/> Hukum lisanlésan paling tua kang dicathet dimungkinake ana ing wujud [[midrashi]].<ref name="internet2"/> Ing kenekéné diskusi halakhik disusun kanggo tafsiran [[eksegesis|eksegetis]] marang [[Torah|Pentateukh]].<ref name="internet2"/> Ananging wujud alternatife, kang digawé miturut topike lan ara miturut ayat-ayat Alkitab, dadi dominan ing taun 200 M.<ref name="internet2"/> nalika [[Judah haNasi|Rabi Judah haNasi]] ngredaksi [[Mishnah]] (משנה).<ref name="internet2"/>
