Fisika: Béda antara owahan

Konten dihapus Konten ditambahkan
Top4Bot (parembugan | pasumbang)
éjaan, replaced: Teori → Téyori (12)
Top4Bot (parembugan | pasumbang)
éjaan, replaced: nggadhahi → gadhah (2), dipunpanggihi → kapanggih
Larik 15:
 
=== Téyori fisika utama ===
Fisika punika mbahas werna-werna sistem, nanging wonten sapérangan sistem ingkang dipungunaaken sacara keseluruhan ing fisika, boten namung ing satunggal babagan mawon. Saben téyori punika dipupitados leres wontenipun, ing wewengkon kesahihan tartemtu. Cotonipun, téyori [[mekanika klasik]] saged njelasaken owahan [[bandha]] kanthi tepat, nanging bandha punika kedah langkung ageng tinimbang [[atom]] lan lumaku kanthi kecepatan ingkang langkung alon tinimbang [[kecepatan cahya]]. Téyori-téyori punika tasih terus dipuntliti; contonipun, aspèk ngeramaken saking mekanika klasik ingkang kaloka kanthi sebutan [[téyori chaos]] dipunpanggihikapanggih ing abad kalih dasa, tigang abad sasampunipun dipunrumusaken déning [[Issac Newton]]. Nanging, namung sakedhik fisikawan ingkang nganggep téyori-téyori dhasar punika nyimpang. Pramila, téyori-téyori punika dipungunaaken kagem dhasar panlitén tumuju topik ingkang langkung mirunggan, lan sadaya pelaku fisika, punapa kémawon spèsialisasinipun, dipunajeng-ajeng mahami téyori-téyori kasebat.
 
{| {{tabel bagus}}
Larik 81:
''Artikel utama: [[Sajarah fisika]]. Ugi pirsani [[Fisikawan terkenal]] lan [[Pangaji-aji Nobèl ing Fisika]]''.
 
Kawit jaman purba, tiyang sampun nyobi supados mangertos sipat saking [[bandha]]: kenapa obyek ingkang boten dipuntopang tiba tumuju [[lemah]], kenapa [[material]] ingkang bènten nggadhahigadhah properti ingkang bènten, lan salajengipun. Sanèsipun inggih punika sipat saking [[jagad raya]], kados wujud [[Bumi]] lan sipat saking obyek celestial kados [[Srengenge|Srengéngé]] lan [[Mbulan]].
 
Sapérangan téyori dipunusulaken lan kathah ingkang lepat. Téyori punika kathah gandhènganipun saking istilah [[filosofi]], lan boten naté dipunpesthèkaken kanthi èkspèrimèn sistematik kados ingkag populér sapunika. Wonten pangecualian lan [[anakronisme]]: contonipun, pamikir [[Yunani]] [[Archimedes]] nurunaken kathah dhèskrispi kuantitatif ingkang leres saking [[mékanik]] lan [[hidrostatik]].
Larik 99:
Ing [[fisika bandha kondensasi]], prakawis téorètis boten kapecahaken paling ageng inggih punika panjelasan [[superkonduktivitas suhu-tinggi]]. Kathah upados dipuntindaaken kanggé ndamel [[spintronik]] lan [[komputer kuantum]] saged kagunaaken.
 
Ing [[fisika partikel]], potongan kapisan saking bukti èkspèrimèn kanggé fisika ing njawi [[Modhèl Standar]] sampun wiwit ngasilaken. Ingkang paling terkenal inggih punika panunjukkan manawi [[neutrino]] nggadhahigadhah [[massa]] boten-nol. Hasil èkspèrimèn punika kadosipun sampun ngrampungaken [[prakawis solar neutrino]] ingkang sampun dangu wonten ing fisika srengéngé. Fisika neutrino ageng dados arena risèt èkspèrimèn lan téyori ingkang aktif. Ing sapérangan taun ngajeng, [[pamercepet partikel]] badhé wiwit nliti skala ènergi ing jangkauan [[TeV]]. Wonten mriku, para èkspèrimèntalis gadhah pengajeng-ajeng saged manggihi bukti kanggé [[Higgs boson]] lan [[partikel supersimetri]].
 
Para téoris ugi nyobi nunggalaken [[mekanika kuantum]] lan [[relativitas umum]] dados téyori [[gravitasi kuantum]], punika program ingkang sampun lumaku laminipun setengah abad, lan tasih dèrèng ngasilaken woh. Kandhidhat inggil salajengipun inggih punika [[Téyori-M]], [[téyori superstring]], lan [[gravitasi kuantum loop]].