Pethèt: Béda antara owahan

Konten dihapus Konten ditambahkan
Top4Bot (parembugan | pasumbang)
éjaan, replaced: akeh → akèh (3)
Top4Bot (parembugan | pasumbang)
éjaan, replaced: akehe → akèhé, akhir → akir, Amerika → Amérika, biasa → biyasa, genus → génus, Mei → Mèi (5), meter → mèter, ndadekake → ndadèkaké, nduwèni → duwé (8), spesies → spésies
Larik 21:
 
'''Pethèt''' uga diarani [[lamtoro]], [[mandingan]]/[[kemlandingan]] utawa ''petai cina''.<ref name="internet1"/>
Pethet nduwèniduwé jeneng latin ''Leucaena leucocephala''.<ref name="internet1"/> Déné pethèt iki kalebu famili ''Mimesaceae''.<ref name="internet1"/>
Ing [[Indonésia]] tanduran pethèt kalebu akèh cacahé.<ref name="internet3"/> [[Godhong]] tanduran pethet kerep kanggo [[ramban]] pakan [[kéwan]], déné wijiné kang isih ijo biyasané kanggo [[masakan]] umpamane campuran [[buntil]] utawa [[bothok]]. [[Pupus]] godhonge uga kena kanggo campuran [[pecel]].<ref name="internet3"/> Saliyané iku kayu pethèt kang atos uga kena kanggo [[kayu]] [[obong]] utawa kanggo [[olah-olah]] ing [[pawon]].<ref name="internet3"/> Ing [[laladan]] tartamtu ana kang ngunakaké godhong pethèt kang isih nom ([[pupus]]e) dadi tamba [[tatu]] anyaran.<ref name="internet3">[http://www.uny.ac.id/berita/fmipa/petai-cina-sebagai-obat-luka http://www.uny.ac.id](dipunundhuh tanggal 18 MeiMèi 2011)</ref>
 
== Dhèskripsi ==
Pethèt kalebu tanduran kang nduwèniduwé [[kayu]] kang atos, sanajan ukurané ora pati gedhé.<ref name="internet1"/> Pethet nduwèniduwé [[godhong majemuk]] kang manggon ing ''tangkai'' kang nduwèniduwé bilah ganda. Kembangé kaya [[jambul]], wernané [[putih]].<ref name="internet1"/> Kembang pethèt diarani [[cengkaruk]].<ref name="internet1"/>[[Woh]] pethèt amèh padha kaya woh [[peté]] kang jeneng latiné ''Parkia speciosa'', ananging ukurané luwih cilik.<ref name="internet1"/> Pethet uga nduwèniduwé woh kang kulité luwih tipis tinimbang peté.<ref name="internet1"/>
[[Pohon]] utawa perdu, dhuwure nganti 20[[metermèter|m]]; sanadyan akèh-akeheakèhé mung kira-kira 10m. "Percabangan" sithik, akèh, kanthi pepagan kecoklatan utawa rada klawu, "berbintil-bintil" lan "berlentisel". Ranting-ranting bulat torak, dengan ujung yang berambut rapat.<ref name=prosea_3025>E-Prosea Detail: [http://www.proseanet.org/prosea/e-prosea_detail.php?frt=&id=3025 ''Leucaena leucocephala'' (Lamk.) de Wit]</ref>
 
[[Daun]] majemuk menyirip rangkap, sirip 3—10 pasang, kebanyakan dengan kelenjar pada poros daun tepat sebelum pangkal sirip terbawah; daun penumpu kecil, segitiga. Anak daun tiap sirip 5—20 pasang, berhadapan, wujud garis memanjang, 6—16(—21) [[milimeter|mm]] × 1—2(—5) mm, dengan ujung runcing dan pangkal miring (tidak sama), permukaannya berambut halus dan tepinya berjumbai.<ref name=prosea_3025/><ref name=steenis1981_216>[[Cornelis Gijsbert Gerrit Jan van Steenis|Steenis, CGGJ van]]. 1981. ''Flora, untuk sekolah di Indonésia''. PT Pradnya Paramita, Jakarta. Hal. 216 (sebagai ''Leucàena glàuca'' Bth.).</ref>
Larik 34:
[[Buah]] [[polong]] wujud pita lurus, pipih dan tipis, 14–26&nbsp;cm × 1.5–2&nbsp;cm, dengan sekat-sekat di antara biji, hijau dan akhirnya coklat kering jika masak, memecah sendiri sepanjang kampuhnya. Berisi 15—30 biji yang terletak melintang dalam polongan, bundar telur terbalik, coklat tua mengkilap, 6–10&nbsp;mm × 3—4.5&nbsp;mm.<ref name=prosea_3025/><ref name=steenis1981_216/>
 
Pethèt kalebu tanduran [[polong]] kang nduwèniduwé isi cilik-cilik kang cacahé lumayan akèh.<ref name="internet1"/> Pethèt kerep didadèkaké [[pager]] tumrap para petani kang manggon ing [[désa|padésan]].<ref name="internet1"/> Carané tanduran pethèt ditandur ngubengi [[sawah]] utawa [[tegalan]].<ref name="internet1"/> Pethèt uga kena kanggo [[rabuk]].<ref name="internet1"/>
 
== Habitat ==
[[Gambar:Subabool (Leucaena leucocephala) flowers, green pods & leaves in Kolkata W IMG 4299.jpg|thumb|left|180px|Kembang, woh lan godhong lamtoro. [[India]]. ]]
[[Gambar:Subabool (Leucaena leucocephala) dried pods in Kolkata W IMG 4301.jpg|thumb|left|180px|Woh lamtoro kang wis garing]]
Pethèt cocog urip ing dhataran rendah nganti panggonan kang dhuwuré [[1500]] [[mèter]] ing sandhuwuré lumahing [[segara]].<ref name="internet4">[http://pusatpanduan.com/pdf/menanam-tanaman-petai-cina.html http://pusatpanduan.com](dipunundhuh tanggal 18 MeiMèi 2011)</ref> Ing Indonésia pethèt mèh waé [[cures]] sawisé kaserang [[ama]] [[wereng]].<ref name="internet1"/>
 
== Nengkaraké ==
Larik 48:
Petai cina ([[Indonésia]]), Mandingan, Kemlandingan, Lamtoro ([[Jawa]]); Palanding, Peuteuy selong ([[Sunda]]), Kalandingan ([[Madura]]).<ref name="internet1"/>
 
Jeneng liyané pethèt ya iku ''Leucaena glauca'', ''Benth''.<ref name="internet1">[http://www.iptek.net.id/ind/pd_tanobat/view.php?id=146 http://www.iptek.net.id](dipunundhuh tanggal 18 MeiMèi 2011)</ref>
 
== Khasiat ==
Pethèt bisa ngobati werna-werna [[penyakit]].<ref name="internet2"/> Contoné ya iku [[Diabétes melitus]], [[Cacingen]], ningkataké Gairah seks, tatu anyaran, [[aboh]], [[Tluseben]] utawa [[kasura]].<ref name="internet2">[http://medical-dictionary.thefreedictionary.com/Petai+cina http://medical-dictionary.thefreedictionary.com](dipunundhuh tanggal 18 MeiMèi 2011)</ref>
 
== Gizi ==
Saben [[100]] [[gram]] [[wiji]] [[polong]] pethèt utawa ''Leucaena leucocephala'' kang wis tuwa ngandhut zat [[kimia]] kang akèh jinisé.<ref name="internet5">[http://naturindonesia.com/diabetes-militus/herba-untuk-diabetes-m/390-petai-cina.html http://naturindonesia.com](dipunundhuh tanggal 18 MeiMèi 2011)</ref>
* [[Kalori]] [[148]] kalori,
* [[Protein]] [[10,6]] [[gram]],
Larik 69:
 
== Asal-usul, anak jinis dan persebaran ==
Tanduran iki asli saka [[Meksiko]] lan [[AmerikaAmérika Tengah]], lan sabanjure wong-wong [[Spanyol]] nggawa [[winih]]e menyang jajahane [[Filipina]] ing akhirakir abad XVI lan saka papan iki lamtoro banjur sumebar kanngo eyub-eyub, kayu bakar lan pakan ingon-ingon.<ref name=nfta_97-06>FACT Sheet: [http://www.winrock.org/fnrm/factnet/factpub/FACTSH/leucaena.htm ''Leucaena leucocephala'' - a versatile nitrogen fixing tree]. FACT 97-06, September 1997.</ref>
 
Lamtoro gampang tuwuhé lan banjur ndrebala ing nagara-nagara [[tropika|tropis]] ing [[Asia]] lan [[Afrika]]; kalebu [[Indonésia]]. Tanduran iki nduwèniduwé 3 sub[[spesiesspésies]], ya iku:<ref name=icraf_1069/>
* ''Leucaena leucocephala'' ssp. ''leucocephala''; ya iku jinis kang disebarake déning wong Spanyol. ing [[Jawa]] dikenal '''mandingan'', '''lamtoro''' utwa '''petai cina''' ‘lokal’, dhuwur wite watara 5 m lan mung cilik sarta [[galih]]e atos.
* ssp. ''glabrata'' (Rose) S. Zárate. Dikenal '''''lamtoro gung''''', kang luwih gedhé ing samubarange (wit, godhong, kembang, woh) saka lamtor biasabiyasa, mula kasebut '''gung'''. Sarta,
* ssp. ''ixtahuacana'' C. E. Hughes; kang sumebar ing Meksiko lan [[Guatemala]].
 
== Ama ==
Tanduran iki ora nduwèniduwé ama kang akèh, nanging mung ama [[kutu loncat]] (''Heteropsylla cubana'') kang tau ndadekakendadèkaké tanduran mandingan/lamtoro (dudu lamtoro gung) cures ing pira-pira panggon ing Indonésia akhit taun 1980-an.<ref name=nfta_97-06/>
 
== Cathetan suku ==