|
|type=Kristen
|significance=Merayakan kelahiran [[Yesus]] (Isa Almasih)
|date=25 DesemberDhésèmber (sapanjuru donya){{br}}6 Januari (Armenia){{br}}7 Januari (Ortodoks Wétan lan Katolik)
|observances=
|celebrations=kabaktian grejagréja,kumpul kulawarga, lan wenehi adiah
|relatedto=[[Adven]]; [[Kalahiran Yesus]], [[Epifani]]
}}
'''Natal''', saka [[basa Portugis]] sing tegesé wiyosan, iku [[dina riyadi]] umat [[Kristen]]. Ing dina iki sing mesthi tiba ing tanggal [[25 DesemberDhésèmber]], wiyosané Gusti [[Yesus]] di-èngeti. Sanadyan para nimpuna saiki iki sarujuk yèn Gusti [[Yesus]] mbokmenawa sajatiné ora miyos ing dina iki, dina wiyosané tetep dirayakaké ing tanggal iki. Iki dibuktèkaké kanthi carita anané para pangon sing lagi angon kéwané. Ing wulan DesemberDhésèmber - Januari, ing laladan [[Wétan Tengah]] iku usum adhem, saéngga mokal banget kanggo angon kéwan ing wektu-wektu iku.
Sajeroning tradhisi [[kulon]], pèngetan Natal uga ngandhut aspèk non-agamawi. Sapérangan gedhé tradhisi Natal asalé saka tradhisi pra-Kristen [[kulon]] sing diserep sajeroning tradhisi Kristiani. Saliyané iku, pèngetan Natal sajeroning tradhisi kulon (sing saya madonya) ditengeri kanthi ijolan bebungah antarané kanca lan anggota kulawarga sarta tekané [[Santa Klaus|''Santa Claus'' utawa Sinterklas]].
== Mula bukané pèngetan dina Natal ==
Pèngetan [[dina]] wiyosan Yesus ora tau dadi préntah Kristus kanggo dileksanakaké. CritaCarita saka Prajanjian Anyar ora tau nyebutaké anané riyaya dina wiyosan Yesus dilalokaké déning gréja awal.
=== Tanggal ===
Wis bisa dipesthèkaké tanggal [[25 DesemberDhésèmber]] dudu tanggal wiyosané Yesus. Perkara iki dipesthèkaké adhedhasar kasunyatan yèn ing wengi kasebut para [[pangon]] isih njaga [[wedhus]]é ing pasuketan. (Lukas 2:8). Nalika wulan Désèmber ora mungel para pangon isih bisa angon wedhus-wedhusé ing pasuketan amarga ing wektu iku wis wayahé usum adhem dadi wis ora ana suket sing tuwuh manèh.
Ing tradhisi [[Romawi]] pra-Kristen, pèngetan kanggo déwa tetanèn [[Saturnus (mitologi)|Saturnus]] tiba ing sawijining minggu ing wulan Désèmber kanthi puncak pèngetané ing dina titik balik usum adhem (''winter solstice'') sing tiba tanggal 25 DesemberDhésèmber sajeroning [[kalèndher Julian]]. Pèngetan sing diarani Saturnalia mau arupa tradhisi sosial utama kanggo bangsa Romawi. Supaya wong-wong Romawi bisa nganut agama [[Kristen]] tanpa ninggal tradhisiné dhéwé, [[Paus Julius I]] mutusaké nalika taun 350 yèn wiyosané [[Yesus]] dipèngeti ing tanggal sing padha.
Panemu liya nélakaké yèn dina Natal ditetepkaké tiba tanggal 25 Désèmber nalika [[abad kaping 4]] déning [[kaisar]] Kristen pisanan [[Romawi]], [[Konstantin I]]. Tanggal 25 [[DesemberDhésèmber]] mau dipilih minangka Natal amarga bebarengan karo wiyosané Déwa Srengéngé (''Natalis Solis Invicti'' utawa ''Sol Invictus'' utawa ''Saturnalia'') sing disembah déning bangsa Romawi. Riyaya Saturnalia dhéwé dilakokaké déning wong [[Romawi]] kuna kanggo nyuwun supaya [[srengéngé]] [[bali]] marang padhangé sing anget (Posisi bumi ing wulan Désèmber ngadoh saka srengéngé, nanging srengéngé katoné sing ngadoh saka bumi).
Mula, loro aliran Kristen sing ora ngriyayakaké tradhisi Natal, ya iku aliran [[Advent]] lan Saksi-Saksi Yehuwa. Saksi-Saksi Yehuwa ora ngriyayakaké Natal wiwit [[taun]] [[1926]] nalika ngerti yèn Natal duwé asal-usul Kafir, miturut buku Saksi-Saksi Yehuwa—Pawarta Karajan Allah, 1993, kaca 198-200.
SenajanSanajan kapan dina natal iku isih dadi pasulayan, agama Kristen mainstream sepakat kanggo ngukuhaké dina natal tiba saben tanggal 25 DesemberDhésèmber sajeroning [[kalèndher Gregorian]] iki didhasari marang kasadharan yèn panetepan dina riyaya liturgis liya kaya déné [[paskah]] lan jemuwah agung ora diantuki mawa panyerakan tanggal pesthi nanging mung arupa panyelenggaraan manèh acara-acara mau sajeroning setaun liturgi, ing ngendi sing paling wigati dudu pasé tanggalé nanging èsènsi utawa inti saka saben pèngetan mau kanggo diwujudaké saka dina kadina.
=== Taun ===
Dianysius Exignus bisa ngawruhi yèn Gusti Yesus diwiyosaké nalika taun 1 SM amarga panjenengané njupuk data saka cathetan sajarah sing nelakaké yèn nalika taun 754 kalèndher Romawi iku taun kaping 15 saka pamaréntahan Kaisar Tiberius kaya déné sing katulis ing Lukas 3:1-2. Saliyané iku panjenengané uga njupuk data saka Lukas 2:1-2 sing nelakaké yèn Kirenius (Gubenur saka [[Siria]]) pisanan nganakaké program [[sensus]].
SenajanSanajan mangkono isih uga wong sing ora percaya, sebab miturut sajarawan Yahudi sing jenengé Flavius Josephus, nata Herodes tilar donya nalika taun 4 sadurungé Masehi saéngga konsekuensiné tanggal miyos Yesus kudu dimunduraké patang taun. Nanging téoritéyori iki uga ora bener, sebab panjenengané nganalisa taun mau adhedhasar anané [[grahana rembulan]] taun nalika Herodes tilar donya sing dumadi ing [[Yerusalem]] tanggal [[13 Maret]] taun 4 sadurungé Masehi, nanging para èlmuwan saiki wis mbuktèkaké yèn grahana rembulan mau dumadi dudu ing tanggal kasebut nanging tanggal [[9 Januari]] taun 1 SM.
== Dina Natal ==
== Wiyosané Gusti Yesus ing jero Kitab Suci ==
CritaCarita wiyosané Gusti Yesus kaserat ing Injil kitab [[Injil Matius|Matius]] ([[Wiyosan Gusti Yesus Miturut Matius|1:18-25]]) lan [[Injil Lukas|Lukas]] ([[Wiyosan Gusti Yesus Miturut Lukas|2:1-21]]).
Ing sajeroning [[Al-Qur'an]], kitab suci umat [[Islam|Selam]], wiyosané Gusti Yesus utawa [[Nabi Isa]] uga kaserat ing Sura kaping 19, [[Surat Maryam]].
| 