Petha: Béda antara owahan

Konten dihapus Konten ditambahkan
Top4Bot (parembugan | pasumbang)
éjaan, replaced: khusus → mirunggan (2), Propinsi → Provinsi
Top4Bot (parembugan | pasumbang)
éjaan, replaced: antarane → antarané, dhawa → dawa, Geografi → Géografi, geografis → géografis, luwih saka → punjul (2), nduwèni → duwé (5), Senajan → Sanajan, kabupaten → kabupatèn
Larik 1:
[[Gambar:Kepler-world.jpg|jmpl|250px|Peta dunya déning [[Yohanes Kepler]]]]
'''Péta''' ya iku gambaran lumahing [[bumi]] ing babagan dhatar kanthi skala tartemtu lumantar sawijining sistem proyèksi. Péta bisa disuguhaké sajeroning pirang-pirang cara kang béda, wiwit saka péta konvènsional kang kacithak nganti péta digital kang tampil ing layar [[komputer]]. Istilah péta asalé saka [[basa Yunani]] ''mappa'' kang ateges taplak utawa kain panutup [[méja]]. Nanging sacara umum pangerten peta ya iku lembaran sekabèhing utawa sapérangan lumahing bumi ing babagan dhatar kang dicilikaké kanthi nggunakake skala tartemtu. Sawijining '''peta''' ya iku represèntasi 2 dhimènsi saka sawijining ruwang 3 dhimènsi. Èlmu kang nyinanoni panggawéyan peta diarani [[kartografi]]. Akèh péta nduwèniduwé [[skala]], kang nemtokake sepira gedhéné objèk ing péta sajeroning kaanan kang sabeneré. Kumpulan saka sapérangan péta diarani [[atlas]].
 
== Syarat-syarat ==
Larik 14:
 
== Unsur-unsur ==
Péta ya iku piranti bantu sajeroning mènèhi sawijining informasi karuwangan. Adhedhasar fungsi mau mula sawijining péta prayogané dipepaki karo manéka warna komponèn/unsur kalengkapan kang nduwèniduwé ancas kanggo nggampangaké pangguna sajeroning maca/nggunakake péta. Sapérangan komponén kalengkapan péta kang sacara umum akèh tinemu ing péta ya iku:
* Irah-irahan
Nuduhake isi lan tipe péta. Panulisan irah-irahan biyasané ing pérangan dhuwur tengah, dhuwur tengen, utawa ngisor. SenajanSanajan kaya mangkono, sabisané didèlèh ing tengen dhuwur.
* Legéndha
Legéndha ya iku katrangan saka simbul-simbul kang minangka kunci kanggo mahami péta.
Larik 24:
Skala ya iku perbandhingan jarak ing péta karo jarak sabeneré ing lapangan. Skala katulis sangisoré irah-irahan péta, ing jaba garis pinggir, utawa ing ngisor legéndha. Skala kapérang dadi 3, ya iku:
# Skala [[angka]]. Tuladhane 1:2.500.000, tegesé saben 1 ijènan jarak ing péta padha karo 2.500.000 ijènan jarak ing lapangan.
# Skala [[garis]]. Skala iki digawe ing wujud garis horizontal kang nduwèniduwé dhawadawa tartemtu lan saben ruas ukurané 1 cm utawa luwih kanggo makili jarak tartemtu kang dikarepaké déning panggawé péta.
# Skala verbal, ya iku skala kang ditulis kanthi tembung-tembung.
 
* Simbul
Simbul péta ya iku tandha utawa gambar kang makili ''kenampakan'' kang ana lumahing bumi kang ana ing péta kenampakané, jinis-jinis simbul péta ing antarané:
# Simbol titik, digunakaké kanggominangka nyuguhaké panggonan utawa dhata posisional
# Simbol garis, digunakaké kanggominangka nyuguhaké dhata kang gegayutan karo jarak
# Simbol area, digunakaké kanggominangka makili sawijining aréa tartemtu kanthi simbol kang nyakup aréa tartemtu
# Simbol aliran, digunakaké kanggominangka nyatakaké alur utawa gerak.
# Simbol batang, digunakaké kanggominangka nyatakake sawijining aji/dibandingake karo aji liyané.
# Simbol bunderan, digunakake kanggo nyatakake kuantitas (cacah) sajeroning wujud prosèntase.
# Simbol bal, digunakaké kanggominangka nyatakaké volume, tansaya gedhé simbul bal nuduhake volume tansaya gedhé lan suwalike sansaya simbul bal ateges volume sansaya cilik.
 
* Werna Péta
Werna péta digunakaké kanggominangka mbédakaké kenampakan utawa obyèk ing lumahing bumi, ménéhi kualitas utawa kuantitas simbul ing péta, lan kanggo keperluan éstetika péta. Werna simbul sajeroning péta ana 8 werna, ya iku:
 
** Werna [[ijo]]
Larik 53:
 
** Werna [[soklat]]
Werna soklat nuduhake laladan kang dhuwure luwih sakapunjul 1500 m ing dhuwur lumahing banyu segara. Wujud rai bumi ing laladan iki didominasi gunung-gunung kang dhuwur-dhuwur. Panyebaran saka [[gunung|gunung-gunung]] mau akèh-akèhé ing pérangan tengah saka [[Jawa Tengah]].
 
** Werna [[biru]] semu [[putih]]
Larik 62:
 
** Werna biru tuwa
Werna biru tuwa nuduhaké wewengkon banyunan segara kang jerone luwih sakapunjul 2000 m. Wujud rai bumi dhasar segara ing saubengé [[Pulo Bali]] jerone > 2000 m angèl tinemu lan ora bisa diinterprèstasèkaké saka péta. Ananging biyasané wujud rai bumi ing segara jero bisa arupa dhataran, lubuk segara, drempel, lan palung segara. Wujud rai bumi kaya iki uga ora kagambar sajeroning peta umum.
 
* Tipe aksara (Lettering)
Lettering nduwèniduwé fungsi kanggo ngandelaké teges saka simbul-simbul kang ana. Jinis-jinis nggunakaké lettering:
# Obyèk Hipsografi katulis kanthi aksara jejeg, tuladha: Surakarta
# Obyèk Hidrografi katulis kanthi aksara miring, tuladha: ''Segara Jawa''
 
* Garis Astronomis
Garis astronomis kasusun saka [[garis lintang]] lan [[garis bujur]] kang digunakaké kanggominangka nuduhaké sawijining panggonan utawa wewengkon kang dibentuk sacara béda arah siji lan sijiné saéngga mbentuk véktor kang nuduhaké panggonan astronomis.
 
* Inset
Inset ya iku péta cilik kang diseselaké ing peta utama. Macem-macem inset ing antaraneantarané:
# Inset panunjuk papan panggonan, kanggo nuduhake panggonan laladan kang durung dikenal
# Inset panyetha, kanggo nggedhèkaké laladan kang kaanggep wigati
Larik 90:
* '''Péta umum''', ya iku péta kang nggambaraké kaanan bumi, fenoména alam utawa budaya. Péta umum kapérang dadi 3 jinis, ya iku:
# '''Péta topografi''', ya iku péta kang nggambaraké lumahing bumi pepak karo rèliefé. Panggambaran rèlief lumahing bumi sajeroning péta digambar kanthi wujud garis kontur. Garis kontur ya iku garis ing péta kang ngubungaké panggonan-panggonan kang dhuwuré padha.
# '''Péta korografi''', ya iku péta kang nggambaraké sekabèhing utawa sapérangan lumahing bumi kang asipat umum, lan biyasané nduwèniduwé skala sedheng. Tuladha peta korografi ya iku [[atlas]].
# '''Péta dunya''', ya iku péta umum kang skalané cilik banget lan cakupan wewengkoné amba banget.
* '''Péta mirunggan''' (peta tematik), ya iku péta kang nggambaraké informasi kanthi téma tartemtu/mirunggan. Tuladhané, péta pulitik, péta géologi, péta panggunan lahan, péta panyebaran obyèk wisata, péta kapadhetan padunung, lsp.
Larik 100:
=== Péta adhedhasar skala ===
* Péta kadaster (gedhé banget) ya iku péta kang skalané > 1: 100 nganti > 1: 5000. Tuladha: Péta pertanahan, Péta Pertambangan
* Péta gedhé ya iku péta kang skalané > 1: 5000 nganti > 1: 250.000. Tuladhané kecamatan/kabupatenkabupatèn
* Péta sedheng ya iku péta kang skalané > 1: 250.000 nganti > 1: 500.000. Tuladhané: péta propinsi
* Péta kecil ya iku péta kang skalané > 1: 500.000 nganti > 1: 1.000.000. Tuladhané: péta nagara
* Péta geografisgéografis (cilik banget) ya iku péta kang skalané > 1: 1.000.000 mangisor. Tuladhané: Peta bawana/dunya
 
=== Péta adhadhasar wujud ===
Larik 123:
{{commons|Category:Map}}
* [http://www.geografiana.com/makalah/teknologi/esensi_peta Esensi Peta]
* Lestari, Eny Wiji.(2011).''GeografiGéografi 3 Untuk SMA/MA Kelas XII''.CV Wilian.ISBN 978-979-080-014-4
 
[[Kategori:Peta| ]]