Sèl (biologi): Béda antara owahan

Konten dihapus Konten ditambahkan
Top4Bot (parembugan | pasumbang)
→‎Organel: éjaan, replaced: khususé → mliginé
Top4Bot (parembugan | pasumbang)
éjaan, replaced: adaptasi → adhaptasi (2), jasad → jisim (2), komponen → komponèn (2), Sacara umum → Lumrahé, sifat → sipat
Larik 6:
Makluk urip (organisme) kasusun saka siji sèl tunggal (''uniselular'', umpamané [[baktèri]], [[Archaea]], sarta sapérangan [[fungi]] lan [[Protozoa]]) utawa saka sèl akèh (''multiselular''). Ing organisme multiselular[[Multiseluler]] dumadi pambagéan tugas marang sel-sel panyusuné, sing dadi dhasar kanggo [[hirarki urip]].
 
Struktur sèl lan fungsi-fungsiné sacara ngéramaké mèh sarupa kanggo kabèh organisme, nanging jalur [[évolusi]] sing ditempuh déning saben golongan gedhé organisme ([[Karajan (biologi)|Regnum]]) uga nduwé kakhususan dhéwé-dhéwé. Sèl-sèl [[prokariota]] adaptasiadhaptasi karo kauripan unisèlular[[Uniseluler]] éwadéné sèl-sèl [[eukariota]] adaptasiadhaptasi kanggo urip silih kerja bebarengan ing organisasi sing tumata banget.
 
== Sajarah panemon sèl ==
 
Wiwitané sèl digambaraké ing taun 1665|[[1665]] déning sawijining èlmuwan Inggris|[[Inggris]] [[Robert Hooke]] sing wus nliti irisan tipis [[gabus]] nganggo [[mikroskop]] sing dirancang dhéwé. Tembung ''sèl'' asalé saka tembung [[basa Latin|Latin]] ''cellulae'' sing tegesé 'kamar-kamar cilik'. [[Anton van Leeuwenhoek]] nglakokaké akèh pangamatan marang benda-benda lan jasadjisim-jasadjisim renik lan nedahaké sepisanan marang donya yèn ana "kauripan ing donya liya" sing durung tau dideleng déning manungsa. Karyané dadi dhasar kanggo cawang [[biologi]] sing wigati saiki ya iku [[mikrobiologi]].
 
Perkembangan mikroskop suwéné mèh 200[[200]] taun sabanjuré wis mènèhi kasempatan marang para ahli kanggo nliti susunan awak makluk urip. Sarangkéyan panlitèn wis dilakokaké déning rong èlmuwan saka [[Jerman]] ya iku [[Matthias Schleiden]] (ahli tetenduran, [[1804]]-[[1881]]) lan [[Theodor Schwann]] (ahli kéwan, [[1810]]-[[1882]]). Loro èlmuwan mau nyimpulaké yèn saben makluk urip kasusun saka sèl. Sabanjuré ing taun [[1885]] sawijining èlmuwan Jerman, [[Rudolf Virchow]], ngamati yèn sèl bisa milah dhiri lan mbentuk sèl-sèl anyar.
Larik 16:
== Struktur sèl ==
[[Gambar:Average prokaryote cell- id.svg|thumb|350px|right|Diagram sel [[prokariota]]]]
[[Gambar:Biological cell.svg|thumb|350px|right|Diagram sel [[eukariota]], nedahake komponenkomponèn-komponenkomponèn subselular. [[Organel]]-organel: (1) [[nukleolus]] (2) [[inti sel|nukleus]] (3) [[ribosom]] (4) [[vesikel (biologi)|vesikel]] (5) [[reticulum endoplama]] ER (6) [[Diktiosom|badan Golgi]] (7) [[citoskeleton]] (8) smooth ER (9) [[mitokondria]] (10) [[vakuola]] (11) [[sitoplasma]] (12) [[lisosom]] (13) [[sentriol]] ing [[sentrosoma]]]]
 
Sacara umumLumrahé saben sèl duwé
* [[membran sèl]],
* [[sitoplasma]], lan
Larik 29:
''Pirsanana artikel mirunggan ngenani [[membran sèl]].''
 
Membran sèl kasusun déning lipoprotein. Membran Sèl matesi kabèh kagiyatan sing dumadi ing njero sèl saéngga ora gampang kaganggu déning prabawa saka njaba. Amarga fungsi iki, membran sèl duwé sifatsipat 'selektif permeabel', bisa nemtokaké bahan-bahan tinentu waé sing bisa mlebu nuju lan metu saka sèl. Ing sèl tetanduran, membran sèl ing kaanan normal nèmpèl ing [[dinding sèl]] amarga tekanan [[turgor]] saka njeron sèl.
 
=== Sitoplasma ===