Wikipédia

Sastra: Béda antara owahan

Luru sajarah
← Besutan sadurungéBesutan sawisé →
Konten dihapus Konten ditambahkan
VisualTèks wiki
Top4Bot (parembugan | pasumbang)
Bot
352.737 suntingan
→‎Genre utawa jinis karya sastra: éjaan, replaced: panggenan → panggènan
Top4Bot (parembugan | pasumbang)
Bot
352.737 suntingan
éjaan, replaced: sedhoyo → sedaya (2), arthosipun → tegesipun (3), sangking → saking (4), babakan → babagan, teorinipun → téyorinipun, dipunbahas → dipunrembag (2), dipunkutip → dipunsitir, dipunbagi → dipunpérang, bentenaken → bè...
Larik 19:
* [[Sastra Sunda]]
==Genre utawa jinis karya sastra==
Tembung '''''genre''''' asalipun sangkingsaking basa '''[[Prancis]]''' ingkang arthosipuntegesipun inggih punika jinis. Lajeng, '''''genre'' sastra''' inggih punika jinisipun karya sastra. [[Aristoteles]] ing dalem tulisanipun ingkang terkenal hiyo iku ''Poetica'', ngemot dhasar-dasaripun téyori '''''genre'''''. Téyori punika inggih ngemot jinis karya sastra ingkang tumuju marang karya sastra [[Yunani]] klasik, ananging ingkang saé sangkingsaking téyori punika inggih teorinipuntéyorinipun saged dilebetaken ing karya sastra ingkang sedhoyosedaya nagari.
Miturut Aristoteles, karya sastra ingkang dasaripun sangkingsaking perwujudanipun punika dipunbagidipunpérang dados 3, inggih punika ''[[epik]]'', [[lirik]], lan [[drama]].<ref name="Membaca dan Menilai Sastra">Teeuw, A: "Membaca dan Menilai Sastra", kaca 109. Gramedia, 1983</ref> ''[[Epik]]'' inggih punika tèks ingkang sepalihipun ngemot diskripsi, lan sepalih ingkang lintu ngemot tokoh (cakapan). ''[[Epik]]'' uga saged dipunarani [[prosa]]. [[Lirik]] inggih punika ungkapan ide utawi perasaanipun pengarang. Ing dalem babakanbabagan punika ingkang dipunbahasdipunrembag inggih "aku" [[lirik]], ingkang biasanipun kasebut juru gurit. [[Lirik]] punika ingkang wayah saiki kaloka dados [[gurit]] utawi [[sajak]], inggih karya sastra ingkang ngemot èksprèsi perasaan pribadi ingkang luweh ngutamakaken carane damel èksprèsi. [[Drama]] inggih punika karya sastra ingkang ''dominasi'' guneman sedhoyosedaya paraga. Kriteria [[drama]] ingkang bentenakenbèntenaken inggih wonten 2 werni karya sastra lintunipun inggih hubunganipun manungsomanungsa kaliyan donya panggènan lan wekdal.
[[Lirik]] sifatipun subjektif, sebabipun namung ngendikakaen donya juru gurit. [[Drama]] sifatipun objektif, sebabipun boten ngemotaken donya parekanipun, tanpa diskripsi ing sajabone objektif. ''[[Epik]]'' inggih punika campuran antawisipun subjektif lan objektif. Wekdal ingdalem karya sastra ''[[epik]]'' ngalir linear (kronologis utawi ''flashback''); ingdalem [[drama]] wekdal dipunnyatakaken utawi ingkang kedadeyan sapunika; lan ingdalem [[lirik]] wekdal kados atos, sebab sajatosipun [[lirik]] boten kaiket kaliyan wekdal.<ref name="Pemandu di Dunia Sastra">Hartoko, Dick lan B. Rahmanto: "Pemandu di Dunia Sastra", kaca 53. Kanisius, 1986</ref>.
 
===Prosa lan Puisi===
[[Puisi]] mawi cara konvensional saged dipunarthosakendipuntegesi dados tuturan ingkang kaiket (émosi, imajinasi, pikiran, [[nada]], ide, baris, [[bait]], [[rima]], lan saklintunipun). [[Prosa]] inggih karangan. Perlu sanget dipunbahasdipunrembag arthosipuntegesipun [[prosa]] lan [[gurit]] miturut A.W. De groot ingkang dipunkutipdipunsitir déning Rachmat Djoko Pradopo <ref name="Pengkajian Puisi">Pradopo, Rachmat Djoko:"Pengkajian Puisi", kaca 112. Gadjah Mada University Press, 1998</ref>.
* Kesatuan korespondensi [[prosa]] inggih punika kesatuan [[sintaksis]], nanging kesatuan korespondensi [[gurit]] inggih punika kesatuan akustis.
* Korespondensi [[gurit]] ngemot [[sajak]], ananging [[prosa]] boten gadhah korespondensi.
* Ingdalem baris [[sajak]] wonten periodisitas sangkingsaking awal dumugi akir, ananging ingdalem [[prosa]] boten wonten periodisitas.
 
Bentenipun [[prosa]] kaliyan [[gurit]] inggih sajatosipun kaemot ing kadar padhetipun sedoyo punika. Sahinggo, karya sastra punika manawi padhet saged kasebat gurit lan manawi boten padhet punika kasebat prosa. Meniko sebabipun muncul tembung [[gurit]] ingkang prosais lan [[prosa]] ingkang puitis. Sifat [[prosa]] ingkang utami inggih punika ngudari lan [[gurit]] madhetaken. Bahan mliginipun inggih sami, punika persoalanipun manungsomanungsa. [[Prosa]] punika èksprèsi nyusun carios (konstruktif), [[gurit]] punika èksprèsi nyiptakaken curahan jiwa (kreatif).
Rumus: x + y = z. X = pengalaman, y = renungan, imajinasi, lan tèhnik, z = hasilipun inggih punika cariyos ingkan sampun dipunreka.
Werni-werni cariyos reka daya punika ingdalem sastra modhèren, hiyo iku [[novèl]], [[carkak]], lan [[novela]]. [[Novèl]] inggih punika cariyos reka daya ingkang langkung dawa, ingkang ngemot paraga, aluripun, lan setting utawi latar. [[Cerpen]] inggih punika cariyos ingkang cendhak, ingkang musataken ing kahanan ingdalam wekdal punika, mliginipun inggih konflik. [[Novela]] inggih punika cariyos reka daya ingkang luweh dawa lan angèl saking [[carkak]], ananging boten langkung dawa kados [[novèl]], isinipun boten dipunputusi ing satunggal kahanan kedadeyan, lan konflik.
 
===Drama===
Tembung [[drama]] asalipun punika saking basa [[Yunani]] ''draomai'' ingkang arthosipuntegesipun nindakaken. [[Drama]] inggih paragaan cariyos utawi lakonan ing kahuripankauripan manungsomanungsa ingkang dipunpentasaken. [[Drama]] ingdalem karya sastra arupi naskah [[drama]]. [[Drama]] salintunipun dados karya sastra uga dados karya [[seni]]. Prosès kadadeanipun [[drama]] inggih saged dipundamel rumus nganggé formula 4 M.
- M-1 : Menghayalkan (ngayalaken)
- M-2 : Menuliskan (nulisaken)
Larik 61:
Kesimpulanipun, objek ngèlmu sastra inggih punika [[prosa]], [[gurit]], lan [[drama]], ingkang rincianipun arupi [[gurit]], [[novèl]], [[carkak]], [[novela]], lan naskah [[drama]].
 
== Rujukan ==
{{reflist}}
 
Dijupuk saka "https://jv.wikipedia.org/wiki/Sastra"