Fritz Haber: Béda antara owahan

Konten dihapus Konten ditambahkan
Top4Bot (parembugan | pasumbang)
→‎Cathetan suku: éjaan, replaced: Kapatèn → Pati
Top4Bot (parembugan | pasumbang)
→‎top: éjaan, replaced: nyebabaken → njalari (2)
Larik 24:
Sasampunipun PD I pungkas, Nobel Kimia dipunparingaken malih nalika taun [[1918]]. Panarimanipun inggih punika kimiawan anorganik Fritz Haber. Penghargaan punika mbok manawi paling kontroversial wonten ing sajarah Nobel Kimia. Prosès ammonia ingkang dipunpanggiaken Haber panci migunani tumrap agrikultur saperlu pendamelan pupuk. Ananging prosesipun punika ugi dipun-ginakaken saperlu damel gas beracun nalika perang. Sejarawan Elizabeth Crawford nedahaken bilih Komite Nobel sajatosipun boten maringi penghargaan Nobel dhumateng Haber manawi wonten panyengkuyung internasional kanggé kandidat sanésipun.<ref>http://www.jewishvirtuallibrary.org/jsource/biography/Haber.html</ref>
 
Wonten ing studinipun babagan gas beracun, Haber manggihaken gayutan matematika ingkang gampil antawising konsèntrasi (C) gas lan jumlah wekdal (t) ing pundi punika dipunhirup, nedahaken minangka C x t = k, ing pundi k inggih punika tetapan. Kanthi makaten, pembukaan wonten ing tingkat andhap gas sadangunipun masa panjang saged nyebabakennjalari akibat ingkang sami (tuladha: nyebabakennjalari séda) minangka pembukaan konsèntrasi inggil sadangunipun wekdal ingkang cekak. Hubungan punika dipunkenal minangka kaidah Haber. Haber mbéla perang gas saking dakwaan bilih punika boten kagungan perikemanusiaan, ngendika bilih tilar donya, kantha cara punapa kemawon ingkang dipunmedalaken. Wonten ing taun [[1920]]-an, piyambakipun ngembangaken pembentukan gas sianida [[Zyklon B]], ingkang dipun-ginakaken minangka [[insektisida]].<ref>http://www.nndb.com/people/884/000092608/</ref>
 
Sabibaripun ngundhuaraken dhiri, kondhisi jantung Fritz Haber samsaya parah/ Amargi kahanan keséhatan ingkang samsaya lemah, pungkasanipun Fritz Haber tilar donya nalika tanggal [[29]] [[Januari]] [[1934]] wonten ing [[Basle]]. Boten dangu sasampunipun Haber séda, Asosiasi Kimia Jerman (German Chemical Society) ngawontenaken sawijining seremonial saperlu maringi pakurmatan dhumateng Fritz Haber. NAZI langsung duka mireng rencana punika. Nazi duka amargi Asosiasi Kimia Jerman maringi sawijining pakurmatan ingkang ageng sanget dhumateng salah satunggaling tiyang ingkang sampun nentang Nazi. Nazi ngancem badhé nangkep sadaya tiyang ingkang rawuh wonten ing adicara punika. Ningali kathahipun ahli kimia ingkang rawuh, Nazi boten siyos nindakaken rencananipun. Nazi sadhar bilih para ahli kimia minangka balung punggung saking rekonstruksi [[Jerman]] sabibaripun [[Jerman]] risak rikala Perang Donya I. Tanpa wontenipun para ahli Kimia, Nazi dangu sanget anggènipun yasa kekiyatan malih.