Switserlan: Béda antara owahan
Konten dihapus Konten ditambahkan
éjaan, replaced: federal → fédheral, werna → warna (4) |
éjaan, replaced: federal → fédheral, kekuatan → kakuwatan (2), ke-1 → kaping 1, - → -, kaping- → kaping (4) |
||
Larik 50:
|HDI_year = 2010
|HDI = {{increase}} 0.874<ref name="HDI">{{cite web|url=http://hdr.undp.org/en/media/HDR_2010_EN_Complete.pdf|title=Human Development Report 2010|year=2010|publisher=United Nations|accessdate=4 November 2010}}{{dead link|date=May 2011}}</ref>
|HDI_rank =
|HDI_category = <span style="color:#090;">sangat tinggi</span>
|Gini = 33.7
Larik 99:
Suku pisanan kang ana ing Switserlan ya iku anggota [[budaya Hallstatt]] lan [[La Tène]]. Budaya La Tene ana lan ngrembaka suwéné [[Abad Wesi]] kang pungkasan saka kira-kira taun [[450 SM]], kaya-kaya éntuk prabawa saka peradaban [[Yunani]] lan [[Etruska]]. Salah siji golongan suku paling wigati ing Switserlan ya iku [[Helvetii]]. Ing taun [[15 SM]], [[Tiberius I]], kang arep nyalon dadi Kaisar Romawi kaping pindho, lan seduluré Drusus, bisa kasil naklukake [[Alpen|Pegunungan Alpen]], nggabungake kelorone marang Kekaisaran Romawi. Laladan kang dipanggoni suku Helvetii – banjur dijenengi Confoederatio Helvetica. Confoederatio Helvetica ing pisanan dadi pérangan Provinsi Gallia Belgica Romawi banjur dipindhah [[Germania Superior]]. Déné pérangan wétan Switserlan modhèren digabungake menyang Provinsi Raetia.
Ing [[Abad Pertengahan Awal]], saka [[abad kaping 4]], panambahan dawa arah kulon Switserlan modhèren dadi laladan [[Raja Burgundia]]. Suku Alemani mapan ing dataran dhuwur Switserlan ing [[abad kaping 5]] lan [[lembah]] [[Alpen]] nalika [[abad kaping 8]], mbéntuk Alemania. Switserlan modhèren banjur kapérang dadi Karajan Alemannia lan Burgundia. Sakabehing laladan iku dadi pérangan [[Kekaisaran Frankia]] ing [[abad kaping
Saka taun [[561]], Raja Guntram saka [[Merovingia]], putune Chlodwig I, marisi Kerajan Burgundia Frankia, kang ambané saka kulon adohe meh tekan [[Kali Rhein]]. Ing sisih wétané, suku Alamanni diprintah sangisore kadipaten nominal ing Frankia, amarga bangsa Frankia ngisi kalodhangan akibat mudhune pencapaian Bizantium Romawi menyang kulon. Saka mangsa iki, bangsa Frankia lagi miwiti mbéntuk watak tritunggal kang bakal nyirikake sisa sajarahé. Laladan iki banjur kapérang dadi Neustria ing sisih kulon (mung diarani Frankia nalika semana; jeneng Neustria ora tinulis ing tulisan nganti 80 taun sabanjure), Austrasia di sisih wétan segara lan Burgundia.
Sasuwene abad kaping
Wali Pura diangkat déning Raja Frankia minangka punggawa pangadilan wiwit awal [[abad kaping 7]] supaya dadi penengah antarané ratu lan rakyat. Nanging, sedane Dagobert I ing taun [[639]], kanthi pewaris mahkota kang isih balita ing Neustria (Chlodwig II—yuswane 2 taun) lan Austrasia (Sigibert III—yuswane watara 4 taun), para punggawa iku éntuk kekuasaan kang luwih gedhé. Ing pungsakasane, mungkasi kekuasaan penguasa Merovingia, lan ngebut singgasana Frankia. Langkah pisanan kang dilakoni Wali Pura Austrasia, Grimoald I, ngeyakinake Sigibert III kang ora duwé anak supaya ngadopsi puterane dhéwé Childebert si Anak Pungut minangka pewaris singgasana.
Larik 128:
=== Nagara fèdheral ===
Restorasi kekuasaan menyang patrisiat mung sawetara. Sawisé huru-hara kang bola-bali kedaden kaya déné Züriputsch nalika taun [[1839]], ndadèkaké perang sadulur ing antarané kanton Katulik lan kanton-kanton liyané ing taun [[1847]] (''Sonderbundskrieg''). Perang iku kelakon suwéné sesasi, lan korbane kurang saka 100 wong. Sonderbundskrieg ora ana apa-apane yèn dibandhingake karo perang lan haruhara ing Éropah liyané ing [[abad kaping
Ing taun [[1891]], konstitusi iku direvisi kanthi unsur kuwat marang dhémokrasi langsung, kang isih unik nganti tekan saiki. Wiwit iku, perbaikan [[pulitik]], ékonomi, lan sosial kang isih kelakon wis mènèhi pratandha ing sajarah Switserlan.
Larik 142:
Konfèdherasi Switserlan kapérang sajeroning 26 kanton, ya iku:
{| border=0 cellpadding=0 cellspacing=0
|-
| width=33% |
* [[Aargau]]
|