|
| moretext =
| spouse = Kedhaton<br />Ratnaningsih<br />Ratnaningrum
| issue = 17 putrakakung lan 5 putri
| birthname = Mustahar / B.R.M. Antawirya
| house = [[Hamengkubuwana]]
| father = [[Hamengkubuwana III]]
| mother = [[R.A. Mangkarawati]]
| birth_date = {{Birth date|1785|11|11|df=yes}}
| birth_place = {{Flagicon|Yogyakarta}} [[KesultananKasultanan YogyakartaNgayogyakarta]]
| death_date = {{Death date and age|1855|1|8|1785|11|11|df=yes}}
| death_place = {{Flagicon|Nèderlan}} [[Makassar]], [[HindiaIndhiya Nèderlan]]
| date of burial =
| place of burial = {{Flagicon|Indonésia}} [[Makassar]], [[Indonésia]]
}}
'''Bendara Pangéran Harya Dipanagara''' utawa {{jawa|ꦣꦶꦦꦟꦼꦓꦫ}} utawa ing basa Indonésia ''Pangéran Dipanegara'' ([[YogyakartaNgayogyakarta]], [[11 November]] [[1785]]-[[Makassar]], [[8 Januari]] [[1855]]) iku [[Pratélan Pahlawan Nasional Indonésia|pahlawan nasional]] [[Républik Indonésia]]. Pasaréyané dumunung ana ing [[Makassar|Ujung Pandang]].
== Asal-usul Dipanagara ==
Dipanagara iku putra Dalem pambarep Ngarsa Dalem [[Hamengkubuwana III]], rajakang [[Mataramjumeneng II|Mataram]]nata ing [[YogyakartaNgayogyakarta|Ngayogyakarta Hadiningrat]]. LairMiyos tanggal 11 November 1785 ing Yogyakarta saka garwa ampil kang asmané [[R.A. Mangkarawati]],|R. yaA. iku garwa ampilMangkarawati]] kang asalé saka laladan [[Pacitan]]. Pangeran Dipanagara duwékagungan jenengasma aslitimur '''Bendara Raden Mas OntowiryoAntawirya'''.
Mangertèni kalungguhané minangka putra saka garwa ampil, Dipanagara nulak kersaning sangingkang rama, Sultan [[Hamengkubuwana III]] kang arepngersakake ngangkatDipanagara dadinglintir rajakeprabon utawa jumeneng nata. Panjenengané nulak amarga ibuné dudu garwa padmi. Wusana dhampar keprabon banjur kalintirake marang adhine kang miyos saka garwa padmi, ya iku GRM Ibnu Jarot, kang jumeneng nata Sultan [[Hamengkubuwana IV]]. Panjenengané kagungan garwa telu ya iku: Bendara Raden Ayu Antawirya, Raden Ayu Ratnaningsih, lan Raden Ayu Ratnaningrum.
Dipanagara luwih kepéncut marang babagan agama lan cedhak karokalawan rakyatkawula saéngga luwih senengremen manggonlenggah ing [[Tegalrejo]], dalemé éyang buyut putri, permaisurigarwa prameswari saka Sultan HB I asma Kangjeng Ratu Ageng TegalrejoTegalreja, tinimbang urip ana ing kraton. PambrontakanéPangramané marang kraton diwiwiti nalika kapemimpinanjumenenge Sultan [[Hamengkubuwana V]] ([[1822]]) ya iku nalika Dipanagara dadikalebu salah sijisijining anggota perwalianpara wali Dalem kang ndhampingingamping-ampingi HamengkubuwanaNgarsa VDalem, kangnalika semono isih umuryuswa 3 taun, déné pamaréntahanpapréntahane sadina-dina dicekeldiasta déning [[Patih [[Danurejo IV]] bebarenganbareng karolan ResidenResidhen Walanda. Cara perwaliandadi wali kang kaya mangkono iku ora disarujuki déning Dipanagara.
== Riwayat Perjuangan ==
{{Utama|Perang Dipanagara}}
Perang Dipanagara miwiti nalika [[Walanda]] masang pathok ing tanahlemah duwèkékagungané Dipanagara ingana désa [[Tegalrejo]]. Wektu iku, pamjenenganépanjenengané pancèn wis enegora kersa karo tumindaké Walanda kang ora ngregani adat istiadat lan ngèksploitasimeres para rakyatkawula kanthi pajakpajeg.
SikapSikepe Dipanagara kang nentang Walanda kanthi terang-terangan, olèh simpati lan panjurung saka rakyatpara kawula. Kanthi saran [[Pangeran Mangkubumi]], pamanéingkang uwa, Dipanagara nyingkir saka TegalrejoTegalreja, lan gawé markaspesanggrahan ing sawijining guwa kang jenengé [[Guwa Selarong]]. Wektu iku, Dipanagara nyatakaké yèn perlawananépangramané iku minangka [[perang sabil|prang sabil]], perlawananprang ngadhepi kaum [[kafir|kapir]]. SemangatGregete "perang sabil" kang dikobaraké déning Dipanagara nggawa prabawa nganti tekan wewengkon Pacitan lan [[Kedu]]. Salah sawijining tokoh agamangulama ing [[Surakarta]], ya iku [[Kyai Maja]], mèlu nggabung karodadi prajuritbarisane Dipanagara ing GoaGuwa Selarong.
Sajeroning perang iki karugênkapitunan pihakkang kudu disandhang Walanda ora kurang saka 15.000 wadya lan 20 yuta [[gulden]].
Manéka cara terus diupayakakédirekadaya déning Walanda kanggo nyekel Dipanagara., Malahmalah nganggo nganakake sayembara barang.maw Bebungahbebungah 50.000 Guldengulden kang bakal diwènèhaké kanggo sapa waé kang bisa nangkepnyelek Dipanagara. Nganti pungkasané Dipanagara dijebakkapilut lan dicekelkalakon dipikut ing taun [[1830]].
== Penangkapan lan pengasingan ==
| 