Kakawin: Béda antara owahan

Konten dihapus Konten ditambahkan
Top4Bot (parembugan | pasumbang)
→‎Conto pupuh: ganti isi, replaced: kabentuk → kadhapur
Top4Bot (parembugan | pasumbang)
ganti isi, replaced: sing → kang (16)
Larik 1:
'''Kakawin''' iku wujud [[tembang]] ing [[basa Jawa|basa Jawa Kuna]] singkang nganggo [[pupuh]] singkang asalé saka [[Indhia]] lan mau [[sekar ageng]] utawa [[tembang gedhé]]. Ing basa Jawa Anyar tembung iki uga bisa tinulis '''kekawin'''.
 
Sawijining kakawin mawi tembang tartamtu racaké tumata ing minimal sa-[[pada]]. Kabèh pada kakawin duwé patang baris nganggo wilangan [[wanda]] singkang padha. Banjur sa-pada disusun karo apa singkang diarani ''guru laghu''. ''Guru laghu'' iku aturan [[kwantitas]] sawijining wanda.
 
Sa-wanda iku bisa dawa utawa cendhak. Sing dikarepaké wanda dawa cendhak iku [[vokal]] singkang dawa utawa cendhak. Vokal dawa iku jinisé ana loro; vokal singkang pancèn dawa lan vokal singkang posisiné ana ing ngarepé rong [[konsonan]].
 
Conto:
Larik 10:
 
== Conto pupuh ==
Dadi contoné pupuh kakawin singkang jenengé [[Śārdūlawikrīḍita]] iku kawangun saka 19 [[wanda]]. Banjur 19 wanda iki [[guru-laghu]]né ka ya mengkéné −−−|UU−|U−U|UU−|−−U|−−U| <u>U</u>. Sagaris − tegesé wanda iku kwalitasé dawa, kamangka U tegesé wanda iku cendhak. Banjur | tegesé namung pawates waé saben telung wanda lan ora ana artiné kusus.
 
Ing pupuh kakawin, sawijining wanda singkang ngamot swara dawa (ā, ī, ū, ö, e, o, ai, lan au) otomatis diarani wanda dawa utawa "guru" (=abot) kamangka sawijining wanda singkang ngamot vokal cendhak diarani wanda cendhak utawa "laghu" (=èntèng). Nanging sawijining vokal cendhak yèn ditutaké déning rong konsonan nggawé wanda singkang disandhang dadi dawa. Banjur wanda pungkasan dijenengaké sawijining ''[[:en:anceps|anceps]]'' (sawijining istilah [[basa Latin]]) singkang tegesé ya iku yèn wanda iki bisa dawa utawa cendhak.
 
Minangka conto dijupuk tuladha saka pupuh pambuka ''[[Kakawin Arjunawiwāha]]'':
Larik 22:
|align=left| Ambĕk sang paramārthapaṇḍita huwus limpad sakêng śūnyatā,||Batin sang wruh Hakikat Paling Dhuwur wis nglimpadi kabèh amarga nekuni kasunyatan<ref>Jarwa adhedhasar buku [[Ignatius Kuntara Wiryamartana]], ''Arjunawiwāha'', (1990:124)</ref>,
|-
|align=left| Tan sangkêng wiṣaya prayojñananira lwir sanggrahêng lokika,||Ora amarga kasurung déning nepsu indriya tujuané, lir nyambut singkang fana waé,
|-
|align=left| Siddhāning yaśawīrya donira sukhāning rāt kininkinira,||Sidaning yasa lan kabajikan tujuané. Kabagyan ngalam donya diprihatinaké.
Larik 33:
:Ambĕk sang | paramār|thapaṇḍi|ta huwus |limpad sa|kêng śūnya|tā
 
Sawijining tèks kakawin racaké kadhapur saka pupuh singkang béda-béda. ''Kakawin Arjunawiwāha'' singkang didadèkaké tuladha iki, nduwé 35 pupuh singkang séjé-séjé.
 
== Wateking pupuh kakawin ==