Kiper: Béda antara owahan

'''Kiper''' utawa asring karan '''singkang jaga gawang''' (ing [[bal-balan]]) ya iku salah siji pusisi ing tim [[bal-balan]].

Tim bal-balan, kaya ta pang olahraga liyané, ya iku wis ngalami akèh owah-owahan siasat, saéngga ngasilaké ''generasi'' lan nyisihaké manéka pusisi. Kiper iku siji-sijiné pusisi singkang mesthi nalika ''kodifikasi'' olahraga. Ing wiwitan nalika bal-balan diatur, sanadyan paugerané sithik utawa malah ora ana blas, gagasan utamané main bal ya iku ana singkang bisa nyerang lan mbéla, mula saka kahanan iku kudu ana anggota singkang dikongkon jaga gawang (kiper).

Lapuran wiwitan, tim bal-balan kanthi pusisi kiper saka Richard Mulcaster ing taun 1581 lan ora disebutaké. Rujukan tartamtu wiwitan singkang ngrujuk bab panggonan kiper saka Cornish Hurling ing taun 1602. Miturut Carew: "Dhèwèké nancepake rong suket  ing lemah, kira-kira wolung utawa sepuluh sikil, lan adhep-adhepan, sepuluh utawa rolas skor mati, jarak cagak liyané, singkang diarani gawangé. Salah siji saka jarak cagak iki nggunakaké satuan lots, cagak-cagak iki uga ana ing péhak musuh. Ana wong singkang ditugasaké kanggo njaga, sawenèh pamain singkang apik ngalang-alangi".<ref>{{cite web|url=http://www.gutenberg.org/dirs/etext06/srvcr10.txt|title=The Survey of Cornwall by Richard Carew|date=|accessdate=1 February 2013}}</ref> Rujukan liya kanggo kiper diwiwiti ing sastra Inggris ing wiwitan abad kaping-16; tuladhané, ing sandhiwara John Day The Beggar saka Bethnal Green (kaleksanan watara taun 1600; diterbitaké 1659): "Aku bakal mainaké minangka kiper ing ''ball-camp''" ( sawining jinis bal-balan singkang kejem banget singkang kawentar ing Wétan Anglia). Semana uga, ing sawijining geguritan ing taun 1613, Michael Drayton nuduhaké "nalika bal diuncalaké, lan nuju menyang gawang, ing njero ''squadron'' dhèwèké obah maju". Ing ngendi waé bal-balan wis ngrembaka, lan kiper uga kudu ngrembaka. David Wedderburn nuduhaké saka basa Latin kang dipertal menawa pusisi iki karan "njaga gawang" ing taun 1633, sanadyan pusisi iki bisa diowah-owahi kanggo pamain liyané.

Wiwitane, kiper main ing antarané gawang lan nduwéni papan winates, kajaba nalika nyoba nylametaké tembakan saka mungsuh. Sadawané taun, kiper wis ngalami ''evolus''i, amarga owah-owahan cara main, kanggo nduweni ''peran ''kang aktif. Kiper iku siji-sijiné pamain ing asosiasi bal-balan singkang diidini nggunakaké tangané kanggo ngarsa bal (saliyané nalika nguncalaké). Paugeran dolanan bal-balan singkang asli mènèhi kalodhangan marang kiper kanggo ngarsa bal ing satengahing lapangané. Prakara iki dibeneraké ing taun 1912, matesi nggunakaké tangan déning kiper ing panggonan ''penalty''.

Amarga sawetara cara mbuwang-mbuwang wektu singkang digunakaké déning kiper, kaya ngentulaké bal ing lemah utawa nguncalaké menyang hawa lan banjur dicekel maneh, ing taun 1960-an, Mula paugerané dolanan diowahi kanthi akèh, lan kiper diwènèhi sakèhé patang jangkah kanggo obah sinambi nyekeli, ngentulaké utawa mbuwang bal menyang hawa, lan nyekel iku manèh, tanpa kudu nguncalaké menyang tengahé lapangan. Dhewan FIFA banjur uga ngrancang sawijining paugeran ''anti-pengelakkan'', ngandhakaké menawa ''pengelakan'' kang disengaja kasebut kanthi ancas kanggo nginggati ukum kudu dianggep uga minangka nyekeli bal.<ref name="Goalkeepers are not above the Law">{{Cite web|url=http://www.fifa.com/news/y=1997/m=10/news=goalkeepers-are-not-above-the-law-72050.html|title=Goalkeepers are not above the Law|date=31 October 1997|publisher=FIFA.com|access-date=19 July 2017}}</ref>

Ing taun 1992, Dhewan Asosiasi Sepak Bola Internasional'' ''gawé owah-owahan ing paugeran dolanan kang mrebawani kiper - utamané aturan ngoper balik,<ref>{{Cite web|url=http://www.fifa.com/classicfootball/history/law/summary.html|title=From 1863 to the Present Day|publisher=FIFA.com|access-date=1 February 2013}}</ref> kang nglarang kiper nyekel bal nalika nampa operan singkang disengaja saka kanca saktimé kanthi ditendhang. Owah-owahan aturan iki digawé kanggo ngalangi ngulur wektu lan singkang main katon ''defensif'' banget sawisé Piala Donya FIFA 1990 amarga kedadéan iku bal-balan katon boseni, akeh operan balik saka kiper singkang nyekeli bal. Kajaba iku, kiper asring nibakaké bal lan nggiring bal rana-rene, mung njupuké sawisé mungsuh nyedhak'', ''cara iki mbuwang-mbuwang wektu. Mula ditepungaké aturan menawa kiper nglarang nyekel bal manèh sawisé dhèwèké ngeculaké lan nyebabaké ganjaran kanthi tendhangan bébas ing musuh. Sabanjuré, saben singkang main singkang ora manut paugeran anyar kalebu ing tumindak kang singkang ora jujur lan diukum nganggo tendhangan bébas.