Tetanduran wiji tunggal: Béda antara owahan

Konten dihapus Konten ditambahkan
Top4Bot (parembugan | pasumbang)
→‎top: ganti isi, replaced: Klompok → Golongan (2)
Top4Bot (parembugan | pasumbang)
ganti isi, replaced: sing → kang (11)
Larik 10:
|subdivision = lihat teks
}}
'''Tetanduran wiji tunggal''' (utawa '''monokotil''', utawa '''liliopsida''') iku salah siji saka rong golongan gedhé [[tetanduran ngembang]] singkang kanthi klasik diajaraké; golongan singkang liyané ya iku tetanduran wiji loro utawa [[dikotil]]. Ciri singkang paling khas ya iku wijiné ora mecah amarga mung duwé siji [[godhong lembaga]]. Golongan iki diakoni minangka [[takson]] (minangka [[kelas (biologi)|kelas]] sarta subkelas) sajeroning manéka [[sistem klasifikasi tetanduran]] lan antuk manéka jeneng, kaya '''Monocotyledoneae''', '''Liliopsida''', lan '''Liliidae'''. Miturut analisis [[filogèni]], golongan iki diweruhi duwé sipfat monofiletik utawa holofiletik. [[Sistem klasifikasi APG II]] ngakoni monokotil minangka [[klad]] singkang diarani '''monocots'''.
 
Golongan tetanduran iki nyakup manéka warna tetanduran paling migunani sajeroning kauripan [[manungsa]]. Minangka sumber pangan, sumber ènergi nabati, sumber bahan baku indhustri, perumahan, dekorasi, sandhangan, médhia panulisan, zat pewarna, lan sapanunggalané. Ana watara 50 èwu nganti 60 èwu [[spésies|jinis]] singkang wis dikenal; mituurut IUCN ana 59.300 jinis. [[Orchidaceae]] (suku anggrèk-anggrèkan) iku [[familia|suku]] singkang ndarbèni anggota paling akèh sajeroning tetanduran ngembang, kanthi 20 èwu jinis. Anggota suku pari-parian ([[Poaceae]] utawa Graminae) dikenal minangka suku kanthi aréal tanduran singkang paling amba ing donya minangka sumber bahan pangan. Suku-suku liyané singkang ora kalah wigati ya iku suku pinang-pinangan ([[Arecaceae]] utawa Palmae), suku bawang-bawangan ([[Alliaceae]]), suku temu-temuan ([[Zingiberaceae]]), lan suku pisang-pisangan ([[Musaceae]]). Akèh uga ing antarané singkang dibudidayakna minangka [[tanduran pethètan]].
 
== Klasifikasi/taksonomi ==
Larik 42:
*:::: bangsa [[Zingiberales]]
 
Sajeroning perkembangané, sistem klasifikasi APG II (2003) wis direvisi. [[Petrosaviaceae]] singkang dinyatakaké durung bisa diklompokaké saiki dipapanaké sajeroning bangsa [[Petrosaviales]], klad monocots.<ref name="Cantino">{{cite journal | last= Cantino | first= Philip D. | coauthors= James A. Doyle, Sean W. Graham, Walter S. Judd, Richard G. Olmstead, Douglas E. Soltis, Pamela S. Soltis, & Michael J. Donoghue | year=2007 | title= Towards a phylogenetic nomenclature of ''Tracheophyta'' | journal=Taxon | volume=56 | issue=3 | pages= E1–E44 }}</ref> Sabanjuré, [[Hydatellaceae]], singkang sajeroning sistem iku dilebokaké sajeroning [[Poales]], saiki dianggep luwih cedhak kakerabatané karo [[Nymphaeaceae]] lan mlebu dadi anggota [[Nymphaeales]].<ref name="Saarela">Saarela, Jeffery M., Hardeep S. Rai, James A. Doyle, Peter K. Endress, Sarah Mathews, Adam D. Marchant, Barbara G. Briggs & Sean W. Graham. 2007. Hydatellaceae identified as a new branch near the base of the angiosperm phylogenetic tree. ''Nature'' 446:312-315.</ref> Iki kaping sepisanan sawijining anggota tuwuhan monokotil dipindahaké dadi anggota tuwuhan dikotil.
 
== Réferènsi ==