Mesin uwab: Béda antara owahan

'''Mesin uwab''' utawa '''mesin setum''' iku [[mesin]] singkang migunakaké tenaga panas saka uwab banyu panas (keluk utawa kukus) singkang diowahi dadi ènergi mékanis. Mesin uwab dipigunakaké sajeroning [[pompa]], [[lokomotif]] lan [[kapal]]. Mesin uwab iki, mligi modèlé [[James Watt]], dadi salah siji piranti singkang wigati singkang miwiti [[Révolusi Industri]].<ref>http://kids.britannica.com/comptons/article-202608/Industrial-Revolution</ref><ref>http://inventors.about.com/library/inventors/blsteamengine.htm</ref>

Mesin uwab iku dilakokaké sarana kekuwatan melaré kukus singkang panas banget.<ref name = "samsoedin 110">Slijpers lan Samsoedin (1925:110)</ref> Pinangkané kukus iku saka ing wadhah wesi (''ketel'') singkang sapérangané isi banyu.<ref name = "samsoedin 110"/> Dadi panggonan ing dhuwuré banyu isi kukus banyu singkang panasé upama nganti 150^o C., kakuwatan melaré 5 bar.<ref name = "samsoedin 110"/>

Gambar cedhak iki ya iku gambaré mesin uwab, bumbungan Z singkang mawa klep n nggandhèng kètèl karo silinder A.<ref name = "samsoedin 110"/> Lumebuné kukus menyang cilinder gèk ana ing ngisoré, gèk ana ing ndhuwuré lantakan C giliran, ndadèkaké munggah mudhuné lantakan mau.<ref name = "samsoedin 111">Slijpers lan Samsoedin (1925:111)</ref> Bisané mangkono iku jalaran tutup léra-léré X singkang ana ing kothakan kukus K tansah mlaku léra-léré nutupi dalan kukus d lan e gentènan.<ref name = "samsoedin 111"/>

Yèn rodha XX diubengaké, tutup léra-léré munggah nutupi e, temahan kukus lumebu menyang ing silinder metu d anjog ing sangisoring lantakan.<ref name = "samsoedin 111"/> Godhagan ing sadhuwuré lantakan gandhèngé karo hawa ing njaba sarana dalan kukus e, godhagan g sarta urung-urung r. Jalaran saka iku lantakan ketetel déning kakuwatan 1 bar.<ref name = "samsoedin 111"/> Nanging sarèhning kekuwatané kukus andedel mandhuwur ana 5 bar, dadi lantakan mau kadedel mandhuwur déning kekuwatan 4 bar (413,2&nbsp;kg saben dM²).<ref name = "samsoedin 111"/> Nalika lantakan mandhuwur, tutup léra-léré mudhun, e menga, dadi sambung karo kothakan kukus, sarta godhagan ing sangisoring lantakan gandhèng karo g.<ref name = "samsoedin 111"/> Jalaran saka iku lantakan mudhun manèh, sabanjuré kukus singkang ana ing kono metu liwat d, g sarta r ).<ref name = "samsoedin 111"/> Nanging sarèhning nalikané lantakan iku mudhun, tutup léra-léré munggah manèh, mulané lantakan iya banjur kadedel munggah manèh. Mangkono saterusé genti-gentèn, ora lèrèn-lèrèn.<ref name = "samsoedin 112">Slijpers lan Samsoedin (1925:112)</ref>

Garaning lantakan (Z) gandhèngé karo garan P mawa- athik-athikan, mangkono uga gandhèngé P karo Q.<ref name = "samsoedin 112"/> Jalaran saka iku yèn lantakan munggah mudhun, Q mubeng, mangkono uga incer (ngas) y singkang gandhèng karo Q mau. Iya ubenging ince iki singkang digawé nglakokaé piranti liya-liyané.<ref name = "samsoedin 112"/>

Yèn lantakan C iku ana ing sadhuwur-duwuré, utawa ana ing saèndhèk-èndhèké, Z, P lan Q banjur jejeg dadi sagaris; lantakan banjur mandheg jègrèg, ora bisa mudhun utawa munggah, sarta dalan kukus d lan e karo-karoné kekutupan tutup léra-léré.<ref name = "samsoedin 112"/> Kanggo nyingkiri menyang kadadéan mangkéné iki, banjur ana réka masang rodha gedhé J ana ing incer IY singkang diarani rodha panerus.<ref name = "samsoedin 112"/> Yèn mesin wus dilakokaké, ubenging rodha iku mitulungi ubenging incer IY, ndadèkaké obahé tutup léra-léré, sarta lantakan C; temahan kukus bisa lumebu menyang ing sangisoré lan ing sadhuwuré lantakan.<ref name = "samsoedin 112"/> Dadi rodha panerus iku gawéné dianggo njaga supaya lakuné mesin bisa terus ora grag-greg.<ref name = "samsoedin 112"/>

Munggah mudhuné tutup léra-léré iku diatur déning wesi bunder gèpèng r singkang diarani èksèntrik lan singkang dunungé ana ing incer.<ref name = "samsoedin 112"/> Nanging sarèhning ing puseré excentrik iku ora nunggal karo puseré incer, dadi ubengé banjur jumbal-jumbul sarta gelangan wengkuné èksèntrik iya munggah mudhun.<ref name = "samsoedin 112"/> Mangkono manèh sarèhning gelangan iku gandhèng karo s s, lan s s karo t, sarta t gandhèng karo tutup léra-léré, dadi tutup léra-léré iya banjur milu munggah mudhun.<ref name = "samsoedin 112"/> A iku incer, B èksèntrik lan C gelangan wengkuné èksèntrik.<ref name = "samsoedin 112"/> Ing gambar no. 1 dunungé èksèntrik lan garan s ing sadhuwur-dhuwuré, ing gambar no. 3 ing saèndhèk-èndhèké.<ref name = "samsoedin 112"/>

Klèp n iku kanggo njaga kukus singkang menyang kothakan kukus lan silinder.<ref name = "samsoedin 113">Slijpers lan Samsoedin (1925:113)</ref> Klèp n gandhèngé karo regulator utawa pangurus V déning kawat b.<ref name = "samsoedin 113"/> Jalaran saka pitulungané rodha cilik loro (3 lan 4) singkang nganggo unton-unton, pangurus iku milu mubeng, angger inceré mubeng.<ref name = "samsoedin 113"/> Sangsaya sesret ubenging incer, ubenging pangurus sangsaya nggranjret.<ref name = "samsoedin 113"/>

Nanging yèn ubenging pangurus iku kesesreten, gagang singkang ana bolahé wesi megar, temahan h ketarik mandhuwur, sarta kawat b kedudut mandhuwur, ndadèkaké rada tumutupé klèp n<ref name = "samsoedin 113"/>. Jalaran saka iku kukus singkang menyang ing kothakan kukus lan singkang sabanjuré lumebu menyang ing cilinder ora pati akèh, ndadèkaké rada aloning lakuning mesin<ref name = "samsoedin 113"/>. Yèn kadadéan mangkéné, bolahé pangurus mudhun, klèp n dadi menga amba, lakuné mesin dadi mundhak rikat.<ref name = "samsoedin 113"/>

Ana manèh piranti singkang dilakokaké sarana kekuwatané kukus arané turbine.<ref name = "samsoedin 113"/>

Turbine iku wujudé saèmper rodha, pinggiré pating clengkuwek kekothakan.<ref name = "samsoedin 113"/> Pinggir singkang akekothakan iku disentor déning kukus singkang mrononé metu ing bumbungan sawatara kèhé, singkang sumèlèhé miring.<ref name = "samsoedin 113"/> Sarèhning kekuwatan melaré kukus singkang mrono mau rosa banget, ubenging rodhané iya sesret banget.<ref name = "samsoedin 113"/>

Rodha iki mawa incer dawa singkang puseré nunggal karo rodha mau.<ref name = "samsoedin 113"/> Dadi yèn rodhané mubeng, inceré iya milu mubeng.<ref name = "samsoedin 113"/> Iya ubenging incer iki singkang digawé nglakokaké piranti liyané.<ref name = "samsoedin 113"/>