|
|mr=Han'gŭl}}
'''Hangeul''' ([[IPA (linguistik)|IPA]]: [ˈhɑːŋɡʊl]{{audio|KO-Hangul.ogg|rungokna}}), iku [[alfabèt]] utawa aksara singkang dianggo nulis [[basa Koréa]]. Hangeul diripta déning Raja Séjong Agung (1397-1450) nalika taun 1443 mangsaning [[Dinasti Joseon]]. Sanadyan tulisan Hangeul katon kaya tulisan [[ideogram|ideografik]] (tulis sajeroning wangun 'simbol' kaya [[aksara Cina]]), Hangeul sajatiné minangka abjad [[fonèm|fonètik]]. Alfabèt Hangeul dumadi saka 24 aksara (''[[#Jamo|jamo]]'')— 14 [[aksara mati]] (konsonan) lan 10 [[aksara urip]] (vokal). Satemené Hangeul isih duwé 3 konsonan lan 1 aksara vokal, nanging diwurungaké. Saliyané kanggo nulisaké basa Koréa, Hangeul uga dianggo déning [[basa]] [[Basa Cia-Cia|Cia-Cia]], ing [[Sulawesi Kidul-wétan]], [[Indonésia]].
== Sajarah ==
Hangeul diripta déning [[Sejong singkang Agung|Raja Sejong singkang Agung]]. Sabanjuré, ing taun 1446, Hangeul ditampilaké sajeroning wangun kapublikasi dipepaki nganggo pedoman wedharan rinci. Sejong mènèhi jeneng alfabet iku [[Hunminjeongeum]] ("Swara singkang bener kanggo diajaraké marang rakyat"). Alfabet iki saiki dijenengaké Hangeul singkang tegesé "alfabet Han" utawa "alfabet Agung". Saben tanggal 9 Oktober ing [[Koréa Kidul]] dipèngeti minangka ''[[Dina Hangeul]]''.
== Kaunggulan ==
Saka 6000 [[basa]] singkang dituturaké ing donya wektu iki, mung 100 basa singkang duwè aksara dhéwé, salah sawijiné ya iku [[Basa Koréa]] singkang migunakaké sistem panulisan Hangeul. Hangeul iku siji-sijiné aksara singkang diripta déning individu adhedhasardhedhasar téyori lan maksud singkang wis direncana kanthi apik.
Dibandhing aksara bangsa liya, Hangeul ora didhasaraké ing sawiji [[basa tulis]] utawa niru aksara liya, nanging unik khas Koréa. Luwih-luwih, Hangeul minangka sistem panulisan singkang asipat [[èlmiah]], didhasaraké ing kawruh basa singkang jero lan asas-asas filosofis saéngga dadi praktis, gampang disinaoni, lan élok rupané.
== Asas-asas Hangeul ==
Sajeroning sapérangan gedhé sajarahé, rakyat Koréa nulis nganggo [[aksara Cina]] ([[Hanja]]). Amarga basa tutur bangsa iki asal saka kulawarga singkang béda, basa Koréa ora bisa kanthi persis dituturaké sajeroning aksara Cina. Sajeroning [[basa Cina]], kalimat ditandhani nganggo [[partikel]], déné sajeroning basa Koréa, panambang dipigunakaké kanggo nambah utawa modifikasi makna. Sanadyan ora nyaman, kaum bangsawan Koréa ([[yangban]]) tetep nyengkuyung panganggoning hanja kanthi teguh.
Raja Sejong minangka pamimpin uga [[èlmuwan]], lan pelopor [[budaya]]. Liwat upaya mataun-taun, dhèwèké nliti unit dhasar Basa Koréa migunakaké kawegigane dhéwé ing bab basa, lan wekasané kasil nganggit aksara kanthi wangun, [[Hunminjeongeum]].
{{cquote|Sasi iki, Raja wis ngripta 28 aksara Onmun (aksara tutur) kanthi pribadi...Sanadyan prasaja lan ringkes, aksara iki bisa ngasilaké variasi-variasi ora kinira akèhé lan dijenengaké Hunmin Jeongeum.}}
Adhedhasar "Wedharan lan Conto-conto Hunmin Jeongeum" (1446): lambang konsonan dhasar kaentuk kanthi sistematis adhedhasardhedhasar organ [[cangkem]] manungsa nalika ngucapaké sawetara jinis [[swara]], déné konsonan liya diwangun kanthi nambahaké guratan ka 5 wangun dhasar.
== Uga delengen ==
| 