Kali Sindu: Béda antara owahan

Konten dihapus Konten ditambahkan
c →‎Géologi: ngganti tembung, replaced: sedimèn → sédhimèn using AWB
Top4Bot (parembugan | pasumbang)
ganti isi, replaced: adhedhasar → dhedhasar, sing → kang
Larik 90:
}}
 
'''Kali Sindu''' {[[Urdu]]: {{lang|urd|سندھ}} '''''Sindh'''''; [[Sindhi language|Sindhi]]: {{lang|snd|سنڌو}} '''''Sindhu'''''; [[Punjabi language|Punjabi]] (Shahmukhi: سندھ, Gurmukhi: ਸਿੰਧੂ) '''''{{IAST|Sindhu}}'''''; [[Hindi]] lan [[basa Sangsekerta|Sangsekerta]]: सिन्धु '''''{{IAST|Sindhu}}'''''; [[basa Pèrsin|Pèrsin]]: '''{{lang|fas|Hindhu}}'''حندو ; [[basa Pashto|Pashto]]: '''{{lang|pus|Abasin}}''' ّآباسن"''Bapaké Kali-kali''"; [[basa Tibetan|Tibetan]]: '''{{lang|tib|Sengge Chu}}''' "''Kali Singa''"; [[basa Cina|Cina]]: {{lang|zh|印度}} '''''Yìndù'''''; [[basa Yunani|Yunani]]: Ινδός '''''Indos'''''} iku kali kang paling dawa lan wigati ing [[Pakistan]]. Kali iki minangka kang paling dawa lan nomer telu gedhé dhéwé ing babagan iliné banyu saben taun, ing anak bawana India (''[[Indian subcontinent]]''). Wong Iggris biyasa njenengaké 'India' kanggo kabèh anak bawana, adhedhasardhedhasar sebutan kali iki. Asal sumber kali iki ing dhataran [[Tibetan Plateau|Tibetan]] ing sacedhaké [[Tlaga Mansarovar]]. Kali Indus mili ngliwati dhistrik [[Ladakh]] ing [[Jammu & Kashmir]] lan laladan lor [[Pakistan]], mili terus sabanjuré mangidul tumuju menyang [[Segara Arabia]] cedhak kutha pelabuhan [[Karachi]]. Dawané kali watara 3,180 kilomèter (1,976 mil). Laladan kang digaringaké déning kali iki jembaré punjul 1,165,000 km<sup>2</sup> (450,000 mil<sup>2</sup>). Ilèn banyu rata-rata watara 207 km<sup>3</sup>.
 
Miwiti saka panggonan kang dhuwur ing donya kanthi lèlèhan ès ([[glaciers]]), kali iki mènèhi warna tumrap ékosistem kang arupa alas kanthi hawa kang sedhengan, [[dhataran]] lan laladan kang gersang. Bebarengan karo kali [[Kali Chenab|Chenab]], [[Kali Ravi|Ravi]], [[Kali Sutlej|Sutlej]], [[Kali Jhelum|Jhelum]], [[Kali Beas|Beas]] lan kali mati [[Kali Sarasvati|Sarasvati]], kali Sindu maujud dadi delta ''[[Sapta Sindhu]]'' ("Kali Pitu") ing provinsi [[Sindh]] ing Pakistan. Kali iki duwé 20 anak kali utama.
Larik 105:
Situs ''[[Paleolithic]]'' wis tinemu ing [[Pothohar]], kanthi piranti saka watu [[Budaya Soan]].
Ing [[Gandhara]] kuna, bukti anané manungsa guwa watara 15,000 taun kapungkur tinemu ing [[Mardan]].
Kutha utama ing [[Peradaban Lembah Indus]], kaya [[Harappa]] lan [[Mohenjo-daro]], wis ana wiwit 3300 SM, lan makili tlatah kang dipanggoni akèh manungsa ing jaman kuna. Tlatah Peradaban Lembah Indus gumelar saka [[Balochistan (region)|Balochistan]] tekan[[Gujarat]], kanthi mandhuwur tekan darcon(?) saka wétané [[Kali Jhelum]] nganti [[Rupar]] ing laladan [[Sutlej]] pérangan ndhuwur. Papan padunungan ing pinggir pasisir gumelar wiwit saka [[Sutkagan Dor]] ing tapel wates karo [[nagara]] [[Iran]] nganti tekan [[Lothal]] ing Gujarat. Ana sawijining panggonan Indus sapinggiring [[Kali Oxus]] ing Shortughai ([[Afghanistan]] lor) (Kenoyer 1998:96), lan panggonan Indus Alamgirpur ing Kali Hindon dumunung mung 28&nbsp;km saka [[kutha]] [[Delhi]] (S.P. Gupta 1995:183). Nganti dina iki, punjul 1,052 kutha lan papan padunungan wis tinemu, mligi ing laladan [[Kali Ghaggar-Hakra]] lan anak-anak kaliné. Ing antara papan padunungan mau kalebu kutha-kutha [[Harappa]] lan [[Mohenjo-daro]], uga [[Lothal]], [[Dholavira]], [[Ganeriwala]], lan [[Rakhigarhi]]. Amung 90-96 saka 800-an luwih panggonan Lembah Indus kang dimangertèni singkang kasil tinemu ing sadawaning Kali Sindu lan anak-anak kaliné. [[Kali Sutlej]], kang saiki minangka anak kali saka Kali Sindu, ing jaman "Harappan" mili menyang [[Kali Ghaggar-Hakra]], ing laladan ilèn kang luwih akèh panggonan Harappan tinimbang kang ana ing sadawané Kali Sindu (S.P. Gupta 1995: 183).
<!--
Most scholars believe that settlements of [[Gandhara grave culture]] of the early [[Indo-Aryans]] flourished in Gandhara from 1700 to 600 BC, when [[Mohenjo-daro]] and [[Harappa]] had already been abandoned.