Révisi kala 8 Maret 2018 03.13 besut Top4Bot (parembugan \| pasumbang) Bot 352.737 suntingan ganti isi, replaced: sing → kang (85), Kekaisaran → Kamaharajan ← Besutan sadurungé		Révisi kala 8 Maret 2018 09.24 besut wurungaké Sunshroom17 (parembugan \| pasumbang) 3.658 suntingan c →‎Anané Gègèr Pacinan: clean up, replaced: kayu manis → kayu legi using AWB Tenger: #WikiMrebawani Besutan sawisé →
Larik 8: Ing kalamangsa wiwitan kolonialisasi Indhiya Nèderlan, akèh wong [[Tionghoa]] didadèkaké tukang yasan nalika yasa kutha Batavia ing pinggir [[Segara Jawa]];{{sfn\|Tan\|2005\|p=796}} uga ana kang dadi bakul, buruh pabrik gula utawa duwé toko. {{sfn\|Ricklefs\|2001\|p=121}} Tumindak dol tinuku Indhiya Nèderlan lan [[Tiongkok]], kang punjeré ing Batavia, nguwataké ékonomi lan imigrasi wong Tionghoa menyang Tanah Jawa. Cacahé wong Tionghoa ing Batavia taun 1740 ana punjul 10.000 wong, èwonan manèh omah ing jaban kutha.{{sfn\|Armstrong\|Armstrong\|Mulliner\|2001\|p=32}} Pamaréntah kolonial Walanda majibaké wong-wong Tionghoa nduwé layang idhèntifikasi, lan wong kang ora duwé layang bakal dibalèkaké menyang Tiongkok. {{sfn\|Dharmowijono\|2009\|p=297}} Kawicaksanan dhéportasi diketataké ing taun 1970-an, sawisé ana wabah [[malaria]] kang ndadèkaké èwonan wong mati. [[Pratélan Panguwasa Indhiya Nèderlan\|Gubernur-Jendral]] [[Dirk van Cloon]].{{sfn\|Dharmowijono\|2009\|p=297}}{{sfn\|Setiono\|2008\|pp=111–113}} Miturut sejarawan Indonésia Benny G. Setiono, epidemik iki bebarengan karo mundhaké rasa cubriya lan duwé endhem-endheman (''dendam'') marang ètnis Tionghoa, kang cacahé saya akèh lan saya sugih. {{sfn\|Setiono\|2008\|pp=111–113}} Akibaté, Komisaris Urusan Orang Pribumi Roy Ferdinand, manut pakoné Gubernur-Jendral [[Adriaan Valckenier]], mutusaké yèn tanggal 28 Juli 1740 warga Tionghoa kang ora resmi arep di dhéportasi menyang Zeylan (saiki [[Sri Lanka]]) lan dipeksa dadi tani [[kayu ~~manis~~legi]].{{sfn\|Setiono\|2008\|pp=111–113}}{{sfn\|Dharmowijono\|2009\|p=298}}{{sfn\|Paasman\|1999\|pp=325–326}}{{sfn\|Hall\|1981\|p=357}} Wong Tionghoa kang sugih diperes panguwasa Walanda lan diancem arep di dhéportasi;{{sfn\|Setiono\|2008\|pp=111–113}}{{sfn\|Pan\|1994\|pp=35–36}}{{sfn\|Dharmowijono\|2009\|p=302}} [[Stamford Raffles]], ahli sajarah saka [[Inggris]] lan ahli sajarah [[Jawa]], nyathet yèn wong Walanda diwènèhi pangertèn [[Kapitan Cina]] (pemimpin ètnis Tionghoa kang ditemtokaké Walanda) kanggo Batavia, Ni Hoe Kong, supaya ndhéportasèkaké kabèh wong Tionghoa kang nganggo klambi ireng utawa biru, sebab kang nganggo klambi kaya mangkono kang wong ora nduwé. {{sfn\|Raffles\|1830\|p=234}} Ana uga désas-desus yèn wong sng dirim menyang Zeylan ora tekan Zeylan nanging dibuwang ing [[segara]], {{sfn\|Armstrong\|Armstrong\|Mulliner\|2001\|p=32}}{{sfn\|Pan\|1994\|pp=35–36}} utawa wong-wong iku mati nalika nggawé ontran-ontran ing kapal.{{sfn\|Raffles\|1830\|p=234}} Anceman dhéportasi iki ndadèkaké wong Tionghoa bingung, lan akèh buruh kang malih ora nyambut gawé. {{sfn\|Armstrong\|Armstrong\|Mulliner\|2001\|p=32}}{{sfn\|Pan\|1994\|pp=35–36}} Sawetara iku wong Batavia (Batawi) asli dadi mèlu sujana marang wong Tionghoa. Sing ndadèkaké tambah sujana ya iku masalah ékonomi, wong pribumi mlarat déné wong Tionghoa sugih-sugih. {{sfn\|Raffles\|1830\|pp=233–235}}{{sfn\|van Hoëvell\|1840\|pp=461–462}} Sejarwan Walanda A.N. Paasman ngandaraké manawa wong Tionghoa iku kaya wong Yahudiné Asia.,{{sfn\|Paasman\|1999\|pp=325–326}} Sejatiné ora kabèh wong Tionghoa iku sugih, ana uga kang mlarat ya iku kang dadi buruh pabrik gula.{{sfn\|Kumar\|1997\|p=32}} Wong Tionghoa kang sugih duwé pabrik lan dadi tambah sugih amarga dol tinuku, uga dhistribusi [[tuak\|arak]], ombenan saka molase lan beras. {{sfn\|Kumar\|1997\|p=32}}{{sfn\|Dobbin\|1996\|pp=53–55}} Nanging panguwasa Walanda nemtokaké rega gula kang ndadèkaké resah.{{sfn\|Mazumdar\|1998\|p=89}} Akibaté rega gula ing donya mudhun, disebabaké ekspor gula menyang [[Éropah]] mundhak {{sfn\|Ward\|2009\|p=98}} indhustri gula ing Indhiya Nèderlan banjur rugi. Tekan taun [[1740]], rega gula ing pasar global tikel loro saka rega taun 1720 nganti taun 1740. Amarga gula dadi salah sawijining èkspor Indhiya Nèderlan, nagara jajahan iku ngalami krisis finansial.{{sfn\|von Wachtel\|1911\|p=200}}

Gègèr Pacinan: Béda antara owahan