Atom: Béda antara owahan
Konten dihapus Konten ditambahkan
ganti isi, replaced: adhedhasar → dhedhasar, sing → kang |
ganti isi, replaced: kahanan → kaanan (23), Kahanan → Kaanan (3) |
||
Larik 128:
[[Gambar:Bohr Model.svg|right|thumb|200px|[[Modhèl atom Bohr|Modhèl atom hidrogen Bohr]] kang nudhaké lumpatan èlèktron antarané orbit-orbit tetep lan mancaraké ènèrgi [[foton]] kanthi frékuènsi tinentu.]]
Sauntara iku, nalika taun 1913 fisikawan [[Niels Bohr]] nglakokaké kajian ulang modhèl atom Rutherford lan ngajokaké pendhapat yèn èlèktron-èlèktron ana ing orbit-orbit kang kakuantisasi sarta bisa mlumpat saka sawijining orbit menyang orbit liyané, sanajan mangkono ora bisa kanthi bébas muter spiral mlebu utawa metu sajeroning
| last=Stern | first=David P. | date=May 16, 2005
| url=http://www-spof.gsfc.nasa.gov/stargaze/Q5.htm
Larik 263:
| publisher=Carleton College | accessdate=2008-01-09 }}</ref>
Neutron lan proton iku rong jinis [[fermion]] kang béda. [[Asas pangecualian Pauli]] nglarang anané fermion kang ''idhèntik'' (kaya déné umpamané proton gandha) nglungguhi sawijining
Kanggo atom kanthi nomer atom kang cendhèk, inti atom kang duwé gunggung proton luwih akèh saka neutron duwé potènsi tiba menyang
[[Gambar:Wpdms physics proton proton chain 1.svg|right|thumb|200px|Gambaran prosès fusi nuklir kang ngasilaké inti deuterium (kapérang saka sawijining proton lan sawijining neutron). Sawijining [[positron]] (e<sup>+</sup>) dipancaraké bebarengan karo [[neutrino]] èlèktron.]]
Larik 325:
[[Gambar:AOs-1s-2pz.png|right|250px|thumb|Fungsi gelombang saka limang orbital atom pisanan. Telu orbital 2p ngatonaké sawijining babagan simpul.]]
Saben orbital atom siluh korèspondhèn marang [[aras ènèrgi]] èlèktron tinentu. Èlèktron bisa malih kahanané menyang aras ènèrgi kang luwih dhuwur kanthi nyerep sawijining [[foton]]. Saliyané bisa munggah nuju aras ènèrgi kang luwih dhuwur, sawijining èlèktron bisa uga medhun menyang
Ènèrgi kang diperlokaké kanggo ngeculaké utawa uga nambah sawijining èlèktron (ènèrgi pangiketan èlèktron) iku luwih cilik tinimbang ènèrgi pangiketan nukleon. Minangka contoné, mung diperlokaké 13,6 eV kanggo ngeculaké èlèktron saka atom hidrogen.<ref>{{cite web
Larik 364:
=== Massa ===
{{Main|Massa atom|Bobot atom}}
Amarga mayoritas massa atom asalé saka proton dan neutron, gunggung sakabèhé partikel iki sajeroning atom diarani [[nomer massa]]. Massa atom ing
| last=Chieh | first=Chung
| date=January 22, 2001
Larik 425:
* [[Paluruhan alfa]], dumadi nalika sawijining inti mancaraké partikel alfa (inti hélium kang kapérang saka rong proton lan rong neutron). Asil peluruhan iki arupa unsur anyar kanthi [[nomer atom]] kang luwih cilik.
* [[Paluruhan beta]], diatur déning [[gaya lemah]], lan diasilaké déning transformasi neutron dadi proton, uawa uga proton dadi neutron. Transformasi neutron dadi proton bakal ditutaké déning èmisi siji èlèktron lan siji [[antineutrino]], nalika transformasi proton dadi neutron ditutaké déning èmisi siji [[positron]] lan siji [[neutrino]]. Èmisi èlèktron utawa uga èmisi positron ingaran minangka partikel beta. Paluruhan beta bisa ngundhakaké uga ngedhunaké nomer atom inti gunggungé siji.
* [[Paluruhan gama]], diasilaké déning owah-owahan ing aras ènèrgi inti menyang
Jinis-jinis [[paluruhan radhioaktif]] liyané kang luwih arang ngambah pangeculan neutron lan proton saka inti, èmisi punjul siji [[partikel beta]], utawa uga paluruhan kang ngakibataké prodhuksi èlèktron kanthi karikatan dhuwur kang dudu sinar beta, lan prodhuksi foton kanthi ènèrgi dhuwur kang dudu sinar gama
Larik 440:
| accessdate=2007-01-07 }}</ref>
[[Médhan magnèt]] kang diasilaké déning sawijining atom (ingaran [[momèn magnètik]]) ditemtokaké déning kombinasi manéka jinis momèntum pojok iki. Nanging, kontribusi kang gedhé dhéwé tetep asalé saka spin. Amarga èlèktron manut [[asas pengecualian Pauli]], yiku ora ana loro èlèktron kang bisa tinemu ing [[
| last=Schroeder | first=Paul A.
| date=February 25, 2000
Larik 449:
}}</ref>
Ing atom kanthi èlèktron ganjil kaya déné [[wesi]], anané èlèktron kang ora duwé pasangan njalari atom mau asifat [[féromagnètik]]. Orbital-orbital atom ing saubengé atom mau silih tumpang tindhih lan pamudhunan
| last=Goebel | first=Greg
| date=September 1, 2007
Larik 459:
}}</ref>
Inti atom uga bisa duwé spin. Lumrahé spin inti kasusun kanthi acak amarga [[kasetimbangan tèrmal]]. Nanging, kanggo unsur-unsur tinentu (kaya déné [[xenon|xenon-129]]), iku mungkin kanggo molarisasi
| last=Yarris | first=Lynn | title=Talking Pictures
| journal=Berkeley Lab Research Review
Larik 469:
=== Aras-aras ènèrgi ===
{{Main|Aras ènèrgi|Garis spèktrum atom}}
Nalika sawijining èlèktron karoncé ing sawijining atom, dhèwèké duwé [[ènèrgi potènsial]] kang bebandhing kuwalik marang let èlèktron marang inti. Iki diukur déning gedhéné ènèrgi kang diperlokaké kanggo ngeculaké èlèktron saka atom lan lumrahé dièksprèsikaké kanthi satuwan [[èlèktronvolt]] (eV). Sajeroning modhèl mékanika kuantum, èlèktron-èlèktron kang karoncé mung bisa nglungguhi sak sèt
| last=Zeghbroeck | first=Bart J. Van | year=1998
| url=http://physics.ship.edu/~mrc/pfs/308/semicon_book/eband2.htm
Larik 475:
| accessdate=2007-12-23 }}</ref>
Supaya sawijining èlèktron bisa mlumpat saka sawijining
| last=Martin | first=W. C.
| coauthors=Wiese, W. L. | month=May | year=2007
Larik 508:
=== Valènsi lan prilaku roncèn ===
{{Main|Valensi (kimia)|Roncèn kimia}}
Klopak utawa kulit èlèktron paling njaba sawijining atom sajeroning
| last=Reusch | first=William | date=July 16, 2007
| url=http://www.cem.msu.edu/~reusch/VirtualText/intro1.htm
Larik 528:
| accessdate=2008-01-11 }}</ref>
===
{{Main|
[[Gambar:Bose Einstein condensate.png|right|200px|thumb|Gambaran pambentukan [[kondhènsat Bose-Einstein]].]]
Sapérangan atom tinemu sajeroning
| last=Brazhkin | first=Vadim V.
| title=Metastable phases, phase transformations, and phase diagrams in physics and chemistry
Larik 578:
| issn=0034-6748 | doi=10.1063/1.1683116 }}</ref>
Spèktrum [[
| last=Lochner | first=Jim
| coauthors=Gibb, Meredith; Newman, Phil
Larik 591:
| accessdate=2008-01-03 }}</ref>
== Asal usul lan
Atom nglungguhi watara 4% dhènsitas ènèrgi total kang ana sajeroning [[alam semesta]] kadeleng, kanthi dhènsitas rata-rata watara 0,25 atom/m<sup>3</sup>.<ref>{{cite web
| last=Hinshaw | first=Gary
|