Indhonésia: Béda antara owahan

Konten dihapus Konten ditambahkan
Top4Bot (parembugan | pasumbang)
→‎Sajarah: ganti isi, replaced: Kahanan → Kaanan
Top4Bot (parembugan | pasumbang)
ganti isi, replaced: rempah-rempah → bumbon crakèn (4)
Larik 104:
Kapuloan Indonésia wis tlatah wigati ing padagangan wiwit ing paling ing abad kaping 7, nalika [[Sriwijaya]] lan banjur mengko [[Majapahit]] dagang karo [[Tiongkok]] lan [[India]]. Panguwasa lokal nggunakaké modhèl budaya, agama lan pulitik manca saka awal abad [[Masèhi]], lan karajan [[Hindhu]] lan [[Buda]] ngrembaka. [[Sajarah Indonésia]] wis diprabawai déning kakuwasan manca kepincut karo sumber daya alam Indonésia. Pedagang [[Muslim]] lan sarjana [[Sufi]] nggawa [[Islam ing Asia Kidul-Wétan|Islam]] kang saiki dominan,<ref>{{cite web|url=https://books.google.com/books?id=Ma38W_8unrUC|title=Islam in Indonésia: Contrasting Images and Interpretations|first1=Jajat|last1=Burhanudin|first2=Kees van|last2=Dijk|date=31 January 2013|publisher=Amsterdam University Press|via=Google Books}}</ref><ref>{{cite web|url=https://books.google.com/books?id=nr3DuQKDfRYC|title=Indonésia: A Global Studies Handbook|first=Florence|last=Lamoureux|date=1 January 2003|publisher=ABC-CLIO|via=Google Books}}</ref> sawetara kakuwasan Eropah nggawa [[Kristen]] lan perang siji liyané kanggo monopoli dagang ing [[Kapuloan Maluku]] ing [[Jaman Penjelajahan]]. Sawisé telung lan setengah abad [[Indhiya Nèderlan|kolonialisme Walanda]] wiwit [[Pulo Ambon|Amboina]] lan [[Batavia, Indhiya Nèderlan|Batavia]], lan pungkasanipun kabèh [[Kapuloan Indonésia|kapuloan]] kalebu [[Timor]] lan [[Papua Kulon]], ing kaping diselani déning kakuwasan [[Portugis]], [[Prancis]] lan [[Inggris]], Indonésia [[Révolusi Nasional Indonésia|mardika]] sawisé [[Perang Donya II]]. Sajarah Indonésia kang wis wiwit ora tenang, karo tantangan bencana alam, [[Pembantaian ing Indonésia 1965-66|raja pati massa]], [[Korupsi ing Indonésia|korupsi]], [[Pratélaning gerakan separatis aktif ing Asia#Indonésia|separatisme]], [[Éra Pasca-Soeharto|prosès démokratisasi]], lan pèriode saka owah-owahan ékonomi kanthi rikat.
 
Indonésia dumadi saka atusan [[Golongan ètnis ing Indonésia|golongan ètnis]] lan [[Basa-basa ing Indonésia|linguistik]] asli. Golongan ètnis gedhé dhéwé – lan dominan ing pulitik – ya iku [[Wong Jawa|Jawa]]. [[Idèntitas nasional]] wis dikembangaké, dikukuhaké déning [[basa nasional]], karagaman etnik, pluralisme agama ing populasi mayoritas Muslim, lan sajarah kolonial lan kraman marang iku. Sesanti nasional Indonésia, ''"Bhinneka Tunggal Ika"'' ("séjé-séjé nanging ajeg manunggal"), nuduhaké karagaman kang nagara. Sanajan populasi gedhé lan tlatah padhet kang ndunungi, Indonésia duwé tlatah jembar ara-ara samun kang ndhukung [[karagaman hayati]] tingkat paling dhuwur kaping pindho ing donya. Indonésia duwé sumber daya alam kalubèran kaya [[lenga]] lan [[gas bumi]], [[timah]], [[tembaga]] lan [[emas]]. Pertanian mligi mrodhuksi [[beras]], [[tèh]], [[kopi]], [[rempah-rempahbumbon crakèn]] lan [[karèt]]. Partner dagang utama Indonésia ya iku [[Jepang]], [[Amérika Sarékat]] lan nagara tangga [[Singapura]], [[Malaysia]] lan [[Australia]].
 
==Étimologi==
Larik 118:
Ing samadyaning prabawa agama [[Hindhu]] lan [[Buda]], sawetara [[karaton]] ngadeg ing pulo [[Sumatra]] lan [[Jawa]] wiwit [[abad kaping 7]] nganti [[abad kaping 14]]. Tekaning pedagang-pedagang Arab saka Gujarat, [[India]] sabanjuré nepungaké agama [[Islam]] kang pungkasané dadi agama gedhé dhéwé ing Indonésia.
 
Wong-wong Éropah teka ing pawitaning abad kaping 16 lan nalika iku nemu nagara-nagara cilik. Nagara-nagara iku banjur kanthi gampang dikuwasani supaya sabanjuré uga bisa nguwasani dol-tinuku rempah-rempahbumbon crakèn ing tlatah kono.
 
Ing abad kaping 17, nagara [[Walanda]] kang nalika iku minangka nagara paling kuwat ing tlatah Éropah, nelukaké nagara [[Inggris]] (British) lan [[Portugal|Portugis]] (kajaba tlatah jajahan [[Portugal|Portugis]] ing Timor Wétan). Bangsa [[Walanda]] njajah Indonésia nganti mangsané [[Perang Donya II|Perang Donya Kapindho]]. Wiwitané [[Walanda]] ngadegaké [[VOC|Syarikat Hindia Wétan Londho]], ya iku armada niyaga rempah-rempahbumbon crakèn duwèké pamaréntah [[karajan]] Walanda, lan sabanjuré ing wiwitaning abad kaping 19 kanthi kekuwatan prajurité wiwit blak-blakan njajah tlatah Indonésia.
 
Samangsa [[Perang Donya II]], [[Walanda]] (Landa) dijajah karo [[Jerman]], nalika iku [[Jepang|Jepun]] nguwasani Indonésia. Sawisé Indonésia kapilut ing taun [[1942]], pihak Jepun sesora yèn para pejuwang Indonésia iku kanca dedagangan kang kooperatif lan sedya nggelar prajurit yèn dibutuhaké. [[Soekarno]], [[Mohammad Hatta]], [[K. H. Mas Mansur]], lan [[Ki Hajar Dewantara]] banjur olèh kanugrahan saka Maharaja Jepun ing taun [[1943]].
Larik 223:
Ing pungkasan taun 1990-an [[Ékonomi]] Indonésia ngalami kamunduran amarga [[krisis ékonomi]] kang ngenani sapérangan gedhé [[Asia]] wektu iku nanging Ékonomi Indonésia saiki wiwit stabil manèh.
 
Indonésia nduwé sumberdaya alam kang gedhé ing sanjabaning Jawa, antarané [[lenga mentah]], [[gas bumi]], [[timah]], [[tembaga]] lan [[emas]]. Indonésia iku eksportir gas bumi gedhé dhéwé nomer loro ing [[bumi|donya]], ning akir-akir iki wiwit dadi importir lenga mentah. Kasil tetanèn kang utama antarané [[beras]], [[tèh]], [[kopi]], rempah-rempahbumbon crakèn lan janganan [[lobak]].
 
Mitra dagang Indonésia gedhé dhéwé ya iku [[Jepang]], [[Amérika Sarékat]] lan nagara-nagara tanggané ya iku [[Malaysia]], [[Singapura]] lan [[Australia]].