Candhi Sukuh: Béda antara owahan

Ing téras kapisan ana gapura utama. Ing gapura iki ana sawijiningsiji ''sangkala'' ing [[basa Jawa]] kang uniné ''gapura buta abara wong''. Tembung-tembung iki nduwé watek 9, 5, 3, lan 1. Yèn diwalik olèh taun 1359 Saka utawa taun [[1437]] Masèhi.

Gapura ing téras kapindho wis rusak. Ing tengen lan kiwa gapura kang lumrahé ana reca dwarapala (panjaga lawang), ing kéné uga ana, nanging kahanané wis rusak lan wis ora cetha wujudé manèh. Gapura iki wis ora ana atepé lan ing téras iki ora akèh reca-recané. Nanging ing gapura iki uga ana sawijiningsiji ''candrasangkala'' ing basa Jawa kang uniné "gajah wiku anahut buntut" ("gajah pandhita nyokot buntut"). Wateké 8, 7, 3, lan 1. Yèn diwalik mula olèh angka taun 1378 Saka utawa taun [[1456]] Masèhi. Dadi yèn angka iki bener, dadi ana selisih mèh rongpuluh taun karo gapura ing téras kapisan!

Ing téras kaping telu iki ana palataran gedhé karo candhi babaon lan pirang-pirang relief ing sisih kiwa karo reca-reca ing sisih tengen. Yèn para pengunjung pèngèn marani candhi iki kudu ngliwati undhak-undhakan watu ing sawijiningsiji lorong ciyut. Jaré arsitèktur kaya ngéné sengaja digawé kaya ngéné. Awit candhi babon iki mèmpèr wujud [[vagina]] lan miturut para nimpuna pancèn kanggo ngetès kaprawanan para rara. Miturut carita, yèn sawijiningsiji rara kang prawan mènèk, banjur slaput rarané (''selaput dara'' ?) bakal suwèk lan dhèwèké bakal metu getihé. Nanging yèn wis ora prawan manèh, nalika nglangkahi undhakan iki, kain kang dienggo bakal suwèk lan ucul.

Ing pérangan kiwa dilukisaké gambaré sang Sahadéwa utawa Sadéwa, sadulur kembar Nakula lan uga kang paling enom saka para [[Pandhawa|Pandhawa Lima]]. Loro-loroné iku putrané Prabu Pandhu saka Déwi Madrim, garwa anomé kang kapindho. Madrim wis séda nalika Nakula lan Sadéwa isih cilik lan loro-loroné diasuh déning Déwi Kunthi, garwa sepuh Pandhu. Déwi Kunthi banjur ngemong Nakula lan Sadéwa karo telu putrané dhéwé saka Pandhu: [[Yudhisthira]], [[Bima]] lan [[Arjuna]]. Relief iki ngemot gambaré Sadéwa kang lagi ndhodhok lan diiloni sawijiningsiji [[punakawan]]. Arep-arepan karo Sadéwa uga katon sawijinig paraga wanita ya iku Déwi Durga kang uga diiloni punakawan.

Ing relief kapindho iki ditatah gambaré Déwi Durga kang wis molah lan nitis dadi sawijiningsiji raksesi kang rupané nggegirisi tur medèni. Rong raksesi kang medèni; Kalantaka lan Kalañjaya ngancani Bathari Durga kang lagi murka lan ngancam bakal matèni Sadéwa. Kalantaka lan Kalañjaya iku titisan widadara kang dikutuk amarga ora mumulèni sang Déwa dadi kudu lair kaya déné buta kang rupané ala. Sadéwa ditalèni ing sawijiningsiji uwit lan diancam bakal dipatèni mawa pedhang amarga ora gelem ngeculaké Durga. Banjur ing mburi katon ana [[Semar|Ki Semar]]. Uga ana rupa dhemit sétan kang nglayang mabur lan ing sadhuwuring uwit ana manuk [[dares|darès]] loro. Lukisan nggegirisi iki lukisan alas Sétra Gandamayu (Pakuburan Gandamayit) papan pangguwangan para déwa kang diusir saka kahyangan amarga nglanggar aturan.

Ing pérangan iki ana lukisan sang Sadéwa lan punakawané, [[Semar]] kang adhep-adhepan karo sawijiningsiji tapa wuta anama Tambrapetra lan putriné Ni Padapa ing patapan Prangalas. Sadéwa bakal ngusadananiné saka kawutané.

Adegan iki nuduhaké sawijiningsiji taman éndah ing endi sang Sadéwa lagi cangkrama karo Tambrapetra lan putriné Ni Padapa karo sawijiningsiji punakawan ing patapan Prangalas. Tambrapetra matur sembah nuwun lan nyaosaké putriné marang Sadéwa kanggo dirabi.

Banjur ing pérangan tengen ana rong reca [[Garudha]] kang sajatiné pethikan saka carita ''[[Ngebur Sagara Presan Kanggo Golèk Amreta]]'' (banyu kauripan) kang ana ing layang [[Adiparwa]], kitab kapisan [[Mahabharata]]. Ing pérangan buntut sang Garudha ana sawijiningsiji prasasti.

Banjur uga ana yasan mawa relièf tapal jaran karo rong wujud manungsa sajeroning, ing sisih kiwa lan kanan adhep-adhepan. Ana nimpuna kang nduwé pangidhepan yèn relief iki nglambangaké rahim sawijiningsiji wanita lan wujud sisih kiwa nglambangaké kadurjanan lan sosok tengen nglambangaké kabajikan. Nanging prekara iki ora patiya cetha.