Hiyu: Béda antara owahan

Konten dihapus Konten ditambahkan
Top4Bot (parembugan | pasumbang)
→‎Mitos: ganti isi, replaced: perkara → prakara
Top4Bot (parembugan | pasumbang)
ganti isi, replaced: sawijining → siji (6)
Larik 26:
'''Iwak hiyu''' utawa uga diarani '''iwak cucut''' iku saklompok ([[superordo]] '''Selachimorpha''') [[iwak]] mawa krangka [[balung enom]] kang pepak <ref name="Budker">{{cite book| last= Budker|first=Paul|title=The Life of Sharks|publisher=Weidenfeld and Nicolson| location=London| date=1971| id= SBN 297003070}}</ref> lan awak kang [[ramping]]. Hiyu ambegan kanthi migunakané limang bolongan [[insang]] (sok-sok enem utawa pitu, gumantung spesiesé) ing sisih kiwa lan tengen ndhasé, utawa diwiwiti rada mburi endhas. Awakéhiyu dilapisi kulit ''dermal denticles'' kanggo ngreksa kulité saka karusakan, saka [[parasit]], lan kanggo nambah [[dinamika banyu]].<ref name="Budker" /> Hiyu duwé sapérangan larik untu kang bisa gumanti.
 
Hiu nyakup spésies kang gedhéné saukuran tlapak tangan [[hiyu pigmi]], ''Euprotomicrus bispinatus'', sawijiningsiji spésies saka laut jero kang dawané mung 22&nbsp;cm, nganti [[hiyu paus]], ''Rhincodon typus'', iwak gedhé dhéwé, kang tambah gedhé nganti watara 12&nbsp;mèter lan kang, kaya [[iwak paus]], mung mangan [[plankton]] liwat piranti panyaring ing cangkemé. [[Hiyu banteng]], ''Carcharhinus leucas'', iku hiyu kang paling misuwur saka sapérangan spésies kang mbluru ing banyu laut uga ing banyu tawar (jinis iki tinemu ing [[Tlaga Nikaragua]], ing [[Amérika Tengah]]) lan ing [[delta kali|delta-delta]].<ref>{{cite book| last=Allen| first=Thomas B. |date=1999| title=The Shark Almanac|location=New York| publisher=The Lyons Press |id= ISBN 1-55821-582-4}}</ref>
 
Iwak hiu iki iwak kang angèl bisa mbédakaké warna.<ref name="internet1">[http://tekno.liputan6.com/berita/201101/316626/ternyata_hiu_tak_bisa_bedakan_warna tekno.liputan6.com] ''Ternyata hiu tidak bisa bedakan warna'' (Kaundhuh tanggal 7 Juli 2011)</ref> Asil panalitèn saka Australia, kanthi tèknik micro-spectrophotometry, ya iku kanthi fokus marang sèl rétina kang ana 17 jinisé iwak hiyu kang kasil kecekel ana segara Queensland lan Australia Kulon.<ref name="internet1"/>
Larik 47:
 
Mitologi Hawaii uga ngandhut akèh [[déwa]] hiyu. Wong-wong percaya yèn hiyu iku panjaga samodra, lan hiyu-hiyu mau karan Aumakua:<ref>{{cite web | url=http://www.sacred-texts.com/pac/hm/hm32.htm|title=Hawaiian Mitologi|accessdate=13 Sept. 2006}}</ref>
* '''Kamohoali'i''' – Déwa hiyu kang paling misuwur lan diurmati. Déwa iki luwih tuwa lan nyenengi seduluré [[Pele (mitologi)|Pele]],<ref>{{cite web | url = http://www.mythicalrealm.com/legends/pele.html | title = Pele, Goddess of Fire (Pele, Dewi Api)| accessdate = 13 Sept. 2006}}</ref> lan tetulung sarta mlaku bareng menyang [[Hawaii]]. Déwa iki bisa njupuk rupa manungsa lan iwak. Sawijining tebing kang dhuwur ing kawah Kilauea dianggep salah siji papané kang paling suci. Ing salah siji papan iku, déwa iki nduwé sawijiningsiji ''he'iau'' (kuil) kang dipisungsungaké kanggoné ing saben lemah kang ngarah laut ing pulo Moloka'i.
[[Gambar:Parts of a shark.svg|thumb|350px|Pérangan-pérangan iwak hiyu]]
* '''Ka'ahupahau''' – Dèwi iki dilairaké minangka manungsa, kanthi ciri khasé amarga rambuté kang abang. Dèwi iki ing tembé wingking malih ing wangun hiyu lan diyakini ngreksa rakyat kang urip ing O'ahu saka iwak-iwak hiyu. Dèwi iki uga diyakini urip cerak Pearl Harbor.
* '''Kaholia Kane''' – Iki déwa hiyu saka ali'i Kalaniopu'u lan diyakini dedunung ing sawijiningsiji guwa ing Puhi, Kaua'i.
* '''Kane'ae''' – Dèwi hiyu kang malih dadi manungsa supaya bisa ngalami senengé nari.
* '''Kane'apua''' – Sing paling umum, dhèwèké diyakini minangka sadulur lanangé Pele lan Kamohoali'i. Dhèwèké iku déwa kang seneng nganggo dolanan wong kang ngakokaké akèh tindakan kapahlawanan, kalebu ngleremaké loro bukit legendaris kang jaré tabrakan saéngga ngancuraké prau-prau kang ngupaya bisa liwat.
* '''Kawelomahamahai'a''' – Asalé manungsa, dhèwèké banjur dimalihaké dadi hiyu.
* '''Keali'ikau 'o Ka'u''' – Dhèwèké iku sepupuné Pele lan anak lanangé Kua. Dhèwèké karan pangreksa rakyat Ka'u. Dhèwèké tau nganakaké gayutan karo sawijiningsiji Kenya manungsa, kang nglairaké sawijiningsiji hiyu ijo.
* '''Kua''' – iki déwa hiyu kang utama saka rakyat Ka'u, lan diyakini arupa nenek moyang rakyat Ka'u.
* '''Kuhaimoana''' – Dhèwèké iku sadulur lanangé Pele lan dedunung ing pulo Ka'ula. Dawané jaré 55&nbsp;m lan arupa bojoné Ka'ahupahau.
* '''Kauhuhu''' – Dhèwèké iku raja hiyu kang kejem kang urip ing sawijiningsiji guwa ing Kipahulu ing pulo Maui. Sok-sok dhèwèké pindhah nuju guwa liyané ing sisih angin semribit saka pulo Moloka'i.
* '''Kane-i-kokala''' – Sajinis déwa hiyu kang nylametaké wong-wong kang klelep kapalé kanthi nggawa wong-wong mau menyang pasisir. Wong-wong kang nyembah ora gelem mangan, ndumuk utawa ngliwati asep kokala, iwaké kang suci.