Wong Minangkêbo: Béda antara owahan

'''Tiyang Minangkabo''' utawi '''tiyang Minang''' inggih punika salah satunggaling [[bebrayan]] ing [[Nuswantara]] ingkang nganggé [[basa Minangkabau|basa]] lan [[adat Minangkabau|adat Minangkabo]].<ref name="buku1"/> Wewengkon '''tiyang Minangkabo''' lan [[budaya Minangkabau|kabudayanipun]] inggih punika wonten ing [[Sumatra Kulon|Sumatra Kilèn]], [[Riau]], sisih lèripun [[Bengkulu]], kilènipun [[Jambi]], kidulipun [[Sumatra Lor|Sumatra Lèr]], kidul kilènipun [[Acèh]], lan ugi [[Negeri Sembilan]] ing [[Malaysia]].<ref name="buku1">[Josselin de Jong, P.E. de, (1960), ''Minangkabau and Negeri Sembilan: Socio-Political Structure in Indonésia'', Jakarta: Bhartara]</ref> Saben dintenipun, tiyang MinangMinangkabo utawi '''wongtiyang MinangMinangkabo''' asring sinebat kanthi nama '''tiyang Padhang''' utawi '''wong Padhang'''.<ref name="buku2"/> Nanging, tiyang MinangMinangkabo nyebat piyambakipun kanthi nama '''urang uwak''' (sajatosipun maksudipun sami kaliyan '''tiyang MinangMinangkabo''').<ref name="buku2">[Kingsbury, D., Aveling, H., (2003), ''Autonomy and disintegration in Indonésia'', Routledge, ISBN 0-415-29737-0]</ref>

Miturut [[A.A. Navis]], MinangkabauMinangkabo taksih mlebet rumpun [[Malayu]] ingkang ngrembaka lan ageng amargi sistem [[monarki]]<ref name="buku3">[Navis, A.A., (1984), ''Alam Terkembang Jadi Guru: Adat dan Kebudayaan Minangkabau'', Jakarta: PT. Grafiti Pers]</ref> sarta gadhah sistem adat ingkang kas, ingkang titikanipun inggih punika sistem kakulawargan manut "margi" tiyang èstri (''matrilineal''), lan sanajan budayanipun kiyat, tiyang MinangMinangkabo ugi kiyat anggènipun nggebeng [[agama|agami]] [[Islam]].<ref name="buku13">[Batuah, A. Dt. & Madjoindo, A. Dt., (1959), ''Tambo Minangkabau dan Adatnya'', Jakarta: Balai Pustaka.]</ref> Miturut [[Stamford Raffles|Thomas Stamford Raffles]], sasampunipun ngawontenaken èkspédhisi dhateng wewengkon MinangkabauMinangkabo pasipun ing [[Karajan Pagaruyung]], mratélakaken bilih MinangkabauMinangkabo inggih punika tukipun (''sumber'') kakiyatan lan asalipun bangsa Malayu.<ref name="buku28">[Reid, Anthony. 2001. ''Journal of Southeast Asian Studies: Understanding Malayu (Malay) as a Source of Diverse Modern Identities''.kaca 295-313;doi=10.1017/S0022463401000157]</ref>

Ing wekdal sapunika tiyang MinangMinangkabo dados ''golongan'' ''matrilineal'' (sistem kakulawargan manut dhateng garis [[wadon|tiyang èstri]] ingkang paling ageng [[donya|sadonya]].<ref name="buku4"/> Sasanèsipun punika tiyang MinangMinangkabo ugi sampun ngginakaken sistem proto-[[dhémokrasi]] wiwit sadèrèngipun jaman [[Hindhu]] kanthi wontenipun musyawarah adat kanggé nemtokaken ukum lan perkawis ingkang wigati.<ref name="buku4"/> Prinsip utawi paugeran adat MinangkabauMinangkabo dipunpratelakaken ing ''Adat basandi syara', syara' basandi Kitabullah'' (Adat dhasaripun ukum, ukum dhasaripun [[Al-Qur'an]]), ingkang tegesipun bilih adat MinangkabauMinangkabo punika lelandhesan dhateng [[agama|agami]] [[Islam]].<ref name="buku4">[Jones, Gavin W., Chee, Heng Leng, and Mohamad, Maznah, (2009), ''Muslim-Non-Muslim Marriage: Political and Cultural Contestations in Southeast Asia'', Chaptep 6:'' Not Muslim, Not Minangkabau, Interreligious Marriage and its Culture Impact in Minangkabau Society by Mina Elvira'', Institute of Southeast Asian Studies, ISBN 978-981-230-874-0]</ref>

Tiyang MinangMinangkabo misuwur ing babagan [[niaga]] (sadéyan), minangka tiyang ingkang profésional lan intelèktual.<ref name="buku5"/> Tiyang MinangMinangkabo dados pawarisipun tradhisi sepuh [[Karajan Malayu]] lan [[Sriwijaya]] ingkang misuwur remen sadéyan.<ref name="buku5">[Graves, Elizabeth E. 1981. The Minangkabau Response to Dutch Colonial Rule Nineteenth Century. Itacha, NY:Cornell Modern Indonésia Project]</ref> Kathah tiyang MinangMinangkabo ingkang nyambut damel ing njawi rangkah (''rantau''), kinten-kinten amèh sepalih saking sadaya tiyang MinangMinangkabo.<ref name="Cimbuak"/> Tiyang MinangMinangkabo ingkang ngumbara limrahipun manggén ing kitha-kitha ageng, kados ta [[Jakarta]], [[Bandung]], [[Kutha Pekanbaru|Pekanbaru]], [[Medan]], [[Pulo Batam|Batam]], [[Palembang]], lan [[Surabaya]].<ref name="Cimbuak"/> Ing manca nagari tiyang MinangMinangkabo kathah ingkang manggèn wonten ing [[Negeri Sembilan]], [[Malaysia]] lan [[Singapura]].<ref name="Cimbuak">[http://www.cimbuak.net/content/view/1517/5/ ''Orang Minang, Peran, dan Pencapaiannya''] dipunundhuh tanggal 1 Oktober 2011)</ref>

Tiyang MinangMinangkabo gadhah dhaharan kas ingkang sampun misuwur, inggih punika menapa ingkang dipusebat [[dhaharan Padang]] (''masakan Padang'').<ref name="buku6"/> Dhaharan punika sampun ngrembaka ing [[Indonésia]] ngantos dumugi mancanegari.<ref name="buku6">[Ramli, Andriati, (2008), ''Masakan Padang: Populer & Lezat'', Niaga Swadaya, ISBN 978-979-1477-09-3.]</ref>

[[Gambar:Sumatra Ethnic Groups Map en.svg|thumb|left|209px|Peta ingkang nedahaken panyebaran ètnis MinangkabauMinangkabo ing Pulo Sumatra]]

Nama MinangkabauMinangkabo asalipun saking kalih tembung, ''minang'' lan ''kabau''.<ref name="buku7"/> Nama punika dipungayutaken kaliyan satunggalipun [[legenda]] kas MinangMinangkabo ingkang wonten ing [[Tambo Minangkabau|Tambo Minangkabo]].<ref name="buku7"/> Saking tambo punika dipuncariyosaken bilih ing satunggalipun wekdal wonten karajan saking manca (limrahipun dipuntafsiraken minangka [[Majapait|Karajan Majapait]]) ingkang dugi saking [[segara]] lan badhé nelukaken tiyang MinangMinangkabo.<ref name="buku7"/> Kanggé nyegah wontenipun perang, tiyang MinangMinangkabo gadhah pamanggih supados dipunwontenaken adu [[kebo]].<ref name="buku7"/> Tamtama saking karajan manca sarujuk kaliyan pamanggihipun tiyang MinangMinangkabo.<ref name="buku7"/> Tamtama saking manca kasebat lajeng nyumadyakaken kebo (mahésa) ingkang ageng lan ''agresif'', lan tiyang MinangMinangkabo nyumadyakaken satunggal kebo taksih alit ingkang kaluwén lan ing sungunipun dipunparingi gaman wujud [[lading]].<ref name="buku7"/> Nalika dipunadu, kebo alit nginten kebo ageng punika minangka babonipun, lajeng kebo alit kalawau mlajeng madosi [[susu]]nipun (prembayunipun) kebo ageng kalawau, lan sungu ingkang sampun dipunpasangi lading ngoyak wetengipun [[kebo]] ageng ngantos pejah.<ref name="buku7"/> Amargi kamenangan punika tuwuh ''inspirasi'' tumrapipun tiyang MinangMinangkabo anggénipun ngginakaken nama ''MinangkabauMinangkabo'', ingkang asalipun saking ''manang kabau'' (tegesipun 'kebo menang').<ref name="buku7">[Djamaris, Edwar, (1991), ''Tambo Minangkabau'', Jakarta: Balai Pustaka]</ref> Nami ''MinangkabauMinangkabo'' ugi dipun-ginakaken kanggé nyebat [[nagari]], inggih punika Nagari [[Minangkabau, Sungayang, Tanah Datar|MinangkabauMinangkabo]], ingkang wonten ing Kacamatan [[Sungayang, Tanah Datar|Sungayang]], Kabupatèn [[Tanah Datar]], provinsi [[Sumatra Kulon|Sumatra Kilèn]].<ref name="buku7"/>

Nama "MinangMinangkabo" ([[kraton Minanga]]) sampun dipunsebataken ing [[Prasasti Kedukan Bukit]] kanthi taun [[682]] Masehi lan nganggé [[basa Sansekerta]].<ref name="buku9"/> Wonten ing prasasti punika dipunpratélakaken bilih pangarsanipun karajan [[Sriwijaya]] ingkang namanipun ''Dapunta Hyang'' tindak saking "Minānga"....<ref name="buku9">[Cœdès, George, (1930), ''Les inscriptions malaises de Çrivijaya'',BEFEO]</ref> Wonten ahli ingkang gadhah pradugi bilih tembung saking baris kaping sekawan (...minānga) lan kaping gangsal (tāmvan....) sajatosipun kagabung dados satunggal, saéngga dados '''mināngatāmvan''' ingkang gadhah teges ''lèpèn kembar''.<ref name="buku10"/> Lèpèn kembar kalawau pinitados namanipun ''[[kali|Lèpèn]] Kampar Kiwa'' lan ''[[kali|Lèpèn]] Kampar Tengen'' ingkang 'kepanggih' ilinipun.<ref name="buku10">[Purbatjaraka, R.M. Ngabehi, (1952), ''Riwajat Indonésia'', I, Djakarta: Jajasan Pangyasa]</ref>

[[Gambar:Flag of Minang.svg|thumb|[[Gendéra]] utawi ''merawa'' ingkang dipun-ginakaken Suku MinangkabauMinangkabo]]

Saking salah satunggalipun sumber wujud [[Tambo Minangkabau|tambo]] ingkang tinampi, dipuncariyosaken bilih tiyang MinangMinangkabo asalipun saking trah [[Alexander Agung|Iskandar Zulkarnain]].<ref name="buku19">[Summerfield (1999), kaca 48-49]</ref> Sanajan tambo kasebat boten dipundamel kanthi sistematis lan langkung trep manawi tambo punika dipunsebat minangka [[legenda|legénda]].<ref name="buku12"/>

Tiyang MinangMinangkabo taksih kalebet tiyang ''Deutro Malayu'' (Malayu Enèm) ingkang ngawontenaken migrasi saking wewengkon [[Cina|Cina Kidul]] dhateng [[Pulo Sumatra]] kinten-kinten 2.500-2000 taun kepengker.<ref name="buku12"/> Kinten-kinten, tiyang MinangMinangkabo mlebet saking sisih wétan [[Pulo Sumatra]], dhateng [[Kali Kampar|Lèpèn Kampar]] ngantos dumugi wewengkon ingkang langkung inggil ingkang dipunsebat ''darek'' lan dados punjering kempalan tiyang MinangMinangkabo ingkang kapisan.<ref name="buku12">[Graves (1981), p. 4.]</ref> Sawetawis wewengkon ingkang dipunsebat ''darek'' kalawau, lajeng damel satunggalipun pakempalan utawi ''konfederasi'' ingkang kawentar kanthi nama ''luhak'', ingkang salajengipun dipunsebat kanthi nama ''Luhak nan Tigo'', ingkang kapérang saking ''Luhak Limo Puluah'', ''Luhak Agam'', kaliyan ''Luhak Tanah Datar''.<ref name="buku13">[Batuah, A. Dt. & Madjoindo, A. Dt., (1959), ''Tambo Minangkabau dan Adatnya'', Jakarta: Balai Pustaka.]</ref>

Nalika wekdal pamaréntahanipun [[Indhiya Nèderlan|Hindhia Walandi]], wewengkon ''luhak'' dipundadosaken wewengkon téritorial pamaréntahan ingkang dipunsebat ''afdeling'', dipunpandhégani déning ''residen''.<ref name="buku3"/> Tiyang MinangMinangkabo nyebat ''residen'' kanthi nama ''Tuan Luhak''.<ref name="buku3"/> Amargi saking ngrembakanipun kang ndunungi, tiyang MinangMinangkabo lajeng sumebar dhateng wewengkon ''darek'' ingkang sanèsipun sarta damel wewengkon tartamtu ingkang salajengipun dipunparingi nama ''rantau''.<ref name="buku3"/> Konsép ''rantau'' tumrap tiyang MinangMinangkabo gadhah fungsi minangka papan pados pagesangan lan papan sadéan.<ref name="buku3"/> Rantau ing MinangkabauMinangkabo ugi asring dipunsebat ''Rantau nan duo'' ingkang kapérang dados kalih, ''Rantau di Hilia'' (wewengkon ing sisih wétan) lan ''Rantau di Mudiak'' (wewengkon ing sisih kilèn).<ref name="buku3"/>

Wiwitanipun, panyebatan tumrap tiyang MinangMinangkabo dèrèng dipunbentenaken kaliyan tiyang Malayu, nanging awit abad kaping 19, panyebatan antawisipun MinangMinangkabo lan [[Malayu]] lajeng dipunbentenaken.<ref name="buku14"/> Babagan punika dipunsababaken amargi tiyang MinangMinangkabo gadhah budaya ''matrilineal'' ingkang tansah dipunuri-uri, bénten kaliyan tiyang Malayu ingkang budayanipun manut "margi" tiyang jaler (''patrilineal'').<ref name="buku14">[Andaya, L.Y., (2008), ''Leaves of the same tree: trade and ethnicity in the Straits of Melaka'', University of Hawaii Press, ISBN 0824831896]</ref>

Ing wekdal sapunika tiyang MinangMinangkabo agaminipun [[Islam]].<ref name="scribd"/> Manawi wonten tiyang MinangMinangkabo ingkang medal saking [[agama|agami]] Islam, mangka tiyang kasebat dipunanggep medal saking masarakat tiyang MinangMinangkabo, tetembunganipun inggih punika ''"dibuang sepanjang adat"''.<ref name="scribd"/> Kinten-kinten agami Islam mlebet saking wewengkon sisih kilèn, mliginipun ing wewengkon [[Kutha Pariaman|Pariaman]], nanging wewengkon ''Arcat'' (Aru lan Rokan) sarta Inderagiri ingkang wonten ing sisih [[wétan]] ugi sampun dados palabuan MinangkabauMinangkabo.<ref name="scribd"/> Sarta babagan punika ugi dipungayutaken kaliyan sesebatan ''Orang Siak'' (sesebatan tumrap tiyang ingkang wasis bab agami Islam ing wewengkon inggil (''dataran tinggi'')) MinangkabauMinangkabo.<ref name="scribd"/>

Sadèrèngipun [[Islam]] dipuntampi déning tiyang MinangMinangkabo kanthi "lila legawa", saking bukti arkéologis dipunpratélakaken bilih tiyang MinangMinangkabo naté nggebeng agami [[Buda]] mliginipun ing wekdal karajan [[Sriwijaya]], [[Dharmasraya]], ngantos wekdal pamaréntahan [[Adityawarman]] lan putranipun [[Ananggawarman]].<ref name="scribd"/> Salajengipun wonten gumantosipun struktur karajan amargi jumenengipun [[Karajan Pagaruyung]] ingkang sampun "ngadhopsi" [[Islam]] lan sistem pamarintahanipun, sanajan ngantos dumugi abad kaping 16, ''[[Suma Oriental]]'' taksih nyebataken bilih saking tigang [[ratu]] MinangkabauMinangkabo namung satunggal ingkang agaminipun Islam.<ref name="scribd">[http://www.scribd.com/doc/29358769/Suku-Minangkabau ''Suku Minangkabau''] dipunundhuh tanggal 5 Oktober 2011)</ref>

[[Gambar:Randai1.ogv|thumb|Satunggalipun pagelaran seni [[randai]]]] Adat lan budaya MinangMinangkabo gadhah ciri kas ''matrilineal'' (nengenaken priyantun èstri).<ref name="buku15"/> Priyantun èstri dados pawaris ''banda pusaka'' lan ''kakerabatan''.<ref name="buku15"/> Miturut [[Tambo Minangkabau|tambo]], wiwitanipun sistem adat MinangkabauMinangkabo dipundamel déning [[Datuk Perpatih Nan Sebatang]] lan [[Datuk Ketumanggungan]].<ref name="buku15"/> Datuk Perpatih marisaken sistem adat ''Bodi Caniago'' ingkang démokratis, lan Datuk Ketumanggungan marisaken sistem adat ''Koto Piliang'' ingkang [[aristokrat]]is.<ref name="buku15"/> Ing wekdal salajengipun, kalih sistem adat kasebat saged damel sistem masarakat MinangkabauMinangkabo ingkang salaras.<ref name="buku15"/>

Tiyang MinangkabauMinangkabo gadhah tigang pilar ingkang yasa lan njagi manunggalipun budaya sarta adat istiadatipun, inggih punika [[ulama|alim ulama]], priyantun ingkang wasis, lan ''ninik mamak'', ingkang misuwur kanthi nama ''Tali nan Tigo Sapilin''.<ref name="buku15"/> Wonten masarakat tiyang MinangMinangkabo ingkang démokratis lan égaliter, sadaya bab utawi ''masalah'' dipunrembag déning tigang unsur punika kanthi musyawarah lan mufakat.<ref name="buku15">[Westenenk, L. C. 1918. De Minangkabausche Nagari. Weltevreden:Visser; kaca:59]</ref>

Basa MinangkabauMinangkabo kalebet salah satunggalipun kulawarga basa Austonésia.<ref name="buku16"/> Sanajang wonten bènten pamanggih bab gegayutanipun basa MinangkabauMinangkabo kaliyan [[basa Malayu]], wonten ingkang gadhah pamanggih bilih basa ingkang dipun-ginakaken tiyang MinangMinangkabo punika minangka salah satunggalipun dhialék Malayu, amargi saking kathahipun tetembungan ingkang sami, wonten pamanggih sanèsipun ingkang mratélakaken bilih basa MinangkabauMinangkabo bènten kaliyan basa Malayu, sarta wonten pamanggih malih ingkang nyebataken basa MinangkabauMinangkabo kalebet basa proto-Malayu.<ref name="buku16">[Garry, J., Carl R., Rubino, G., (2001), ''Facts about the world's languages: an encyclopedia of the world's major languages, past and present'', H.W. Wilson, ISBN 0-8242-0970-2.]</ref> Wonten ing masarakat MinangkabauMinangkabo piyambak ugi wonten manéka warni dhialék miturut laladanipun piyambak.<ref name="buku18">[Nadra, (2006), ''Rekonstruksi basa Minangkabau'', Andalas University Press, ISBN 979-3364-55-6.]</ref><ref name="buku17">[Medan, Tamsin, (1985), ''Basa Minangkabau dhialèk Kubuang Tigo Baleh'', ''Pusat Pembinaan dan Pengembangan Basa'', ''Departemen Wiyata dan Kebudayaan''.]</ref>

Tiyang MinangMinangkabo gadhah manéka warni kasenian, kados [[jogèd|seni jogèd]] ingkang asring dipunwontenaken ing sukuran adat utawi adicara palakrami.<ref name="buku21"/> Salah satunggalipun seni jogèd kasebat inggih punika ''jogèd pasambahan'', kalebet seni jogèd ingkang gadhah werdi minangka raos ngajeni dhateng tamu ingkang ''istimewa'' ingkang nembé kemawon rawuh. Salajengipun wonten ''jogèd Piring'', kalebet seni jogèd kanthi ''obahan'' ingkang rikat lan tiyang ingkang nari nyepeng piring ing astanipun piyambak-piyambak, ugi dipuniringi kanthi lagu saking piranti [[musik]] tradhisional MinangMinangkabo ''[[talempong]]'' lan ''[[saluang]]''.<ref name="buku21"/>

''[[Silek Minangkabau|Silek Minangkabo]]'' utawi Silat MinangkabauMinangkabo inggih punika satunggalipun seni bela dhiri tradhisional kas suku MinangMinangkabo ingkang sampun dangu ngrembaka. Sasanesipun punika ugi wonten seni jogèd ingkang sampun kacampur kaliyan ''silek'' ingkang dipunwastani ''[[randai]]''.<ref name="buku20"/> Randai limrahipun dipuniringi kanthi tetembangan ingkang dipunsebat ''sijobang'',<ref name="buku20">[Phillips, Nigel, (1981), ''Sijobang: sung narrative poetry of West Sumatra'', Cambridge University Press, ISBN 978-0-521-23737-6.]</ref> wonten ing jogèd randai punika ugi wonten unsur [[seni drama]] (''acting'') kanthi adhédhasar tèks cariyos (''skénario'').<ref name="buku21">[Pauka K., (1998), ''Theater and martial arts in West Sumatra: Randai and silek of the Minangkabau'', Ohio University Press, ISBN 978-0-89680-205-6]</ref>

Sasanèsipun punika tiyang MinangMinangkabo ugi misuwur wasis ing seni wicantenan. Seni punika wonten tigang jinis, inggih punika ''pasambahan'', ''indang'', lan ''salawat dulang''.<ref name="buku22"/> Seni wicantenan utawi ''bersilat lidah'' punika langkung ''dominan'' ing bab sindhiran, ibarat, [[alégori]], [[métafora]], lan [[aphorisme]].<ref name="buku22"/> Wonten ing seni wicantenan tiyang dipunajari supados njagi kaurmatanipun, boten mawi [[lading|gaman]] lan adu tandhing pisik.<ref name="buku22">[Suryadi (2010), ''Masa Depan Seni Bersilat Lidah Minangkabau'', Padang Ekspres.]</ref>

[[Gambar:Minangkabau wedding 2.jpg|right|250px|thumb|upright|Ageman adat palakrami adat MinangkabauMinangkabo]]

Griya adat MinangkabauMinangkabo dipunsebat ''[[Rumah Gadang]]'' (basa Jawinipun:'griya ingkang ageng'), ingkang limrahipun dipunyasa ing laladan kagunganipun kulawarga ''induk'' wonten ing [[suku]] wau.<ref name="buku23">[Graves, Elizabeth E., (2007), ''Asal-usul elite Minangkabau modhèren: respons terhadap kolonial Walanda abad XIX/XX'', Jakarta:Yayasan Obor Indonésia, ISBN 978-979-461-661-1.]</ref> Griya adat punika dipunyasa awujud sekawan pasagi ingkang panjang lan dipunpérang dados kalih, sisih ngajeng lan wingking.<ref name="buku24">[Azinar Sayuti, Rifai Abu, (1985), ''Sistem ékonomi tradhisional sebagai perwujudan tanggapan aktif manungsa terhadap lingkungan laladan Sumatra Kulon'', hlm. 202, Departemen Wiyata dan Kebudayaan, Proyek Inventarisasi dan Dokumentasi Kebudayaan Laladan.]</ref> Griya punika limrahipun dipunyasa mawi [[kayu|kajéng]].<ref name="buku25"/> Manawi dipunpirsani, griya punika katingal kados griya panggung kanthi sisih nginggilipun ingkang kas, wujudipun kados sungu kebo ingkang dipunsebat ''gonjong''.<ref name="buku25">[Navis, A.A., ''Cerita Rakyat dari Sumatra Kulon 3'', Grasindo, ISBN 979-759-551-X.]</ref>

Nanging namung tiyang èstri lan garwanipun, sarta putra-putrinipun ingkang saged manggén ing griya adat MinangMinangkabo punika.<ref name="scribd"/> Tiyang jaler ingkang sampun gadhah garwa, manggén ing dalemipun garwanipun.<ref name="scribd"/>

Manawi tiyang jaler ingkang déréng palakrami, limrahipun saré ing ''surau'' utawi masjid.<ref name="scribd"/> Surau limrahipun dipunyasa boten tebih saking komplek griya adat MinangMinangkabo kasebat, sasanèsipun gadhah mangfaat minangka papan ngibadah, ugi gadhah mangfaat minangka papan saré tiyang jaler ingkang sampun ageng nanging dèrèng palakrami.<ref name="scribd"/>

Wonten ing [[budaya]] MinangkabauMinangkabo wonten paugeran, bilih boten sadaya wewengkon dipunkeparengaken mangun griya adat.<ref name="scribd"/> Griya adat punika namung kepareng dipunyasa ing wewengkon ingkang sampun gadhah ''status'' [[nagari]] kemawon, griya adat punika saged dipunyasa.<ref name="scribd"/>

Wonten ing adat budaya MinangkabauMinangkabo, palakrami kalebet salah satunggalipun prastawa ingkang ageng, mliginipun kanggé ''siklus'' pagesangan, lan kalebet wekdal ingkang gadhah werdi kanggé damel golongan kulawarga alit ingkang ènggal minangka génerasi salajengipun.<ref name="buku26"/> Tumrap tiyang jaler MinangMinangkabo, bab palakrami ugi dados prosés kanggé mlebet dhateng kulawarga ingkang ènggal, inggih punika kulawarga garwanipun.<ref name="buku26"/> Tumrap kulawarga tiyang èstri, bab palakrami dados salah satunggalipun prosés tambahipun anggota ing komunitas ''[[Rumah Gadang]]''.<ref name="buku26"/>

Prosés adicara palakrami adat MinangkabauMinangkabo, limrahipun dipunsebat ''baralek'', ingkang gadhah manéka warni rantaman tata cara ingkang sampun limrah dipun-ginakaken.<ref name="buku26"/> Dipunwiwiti kanthi ''maminang'', ''manjapuik marapulai'' (mapag pengantén jaler), ngantos ''basandiang'' (pengantén kekalih dipunpajang ing pelaminan).<ref name="buku26"/> Sasampunipun ''maminang'' lan wonten pasarujukan ''manantuan hari'' (nemtokaken dinten adicara palakrami), salajengipun dipunwontenaken adicara palakrami miturut agami [[Islam]] ingkang limrahipun dipunlaksanakaken ing [[Masjid]], sadèrèngipun pengantén dipunpajang ing pelaminan.<ref name="buku26"/> Ing [[nagari]] tartemtu sasampunipun ''[[ijab kabul]]'' ing sangajengipun pengulu utawi ''tuan kadi'', risang pengantén priya badhé dipunparingi gelar ingkang ènggal minangka gantos nama alitipun.<ref name="buku26">[Idris, Soewardi. 2004. ''Sekitar Adat Minangkabau''. Jakarta: Kulik-Kulik Alang]</ref> Salajengipun masarakat badhé nimbali pengantén priya punika kanthi gelar ingkang ènggal.<ref name="buku26"/> Gelar kasebat limrahipun dipunwiwiti saking gelar ''sutan'', ''bagindo'' (utawi ''sidi'' ing wewengkon sisih caket [[segara]]).<ref name="buku26"/> Ing wewengkon ''luhak limo puluah'', boten wonten adat maringi gelar dhateng pengantén jaler.<ref name="buku26"/>

Wonten ing paugeran tiyang MinangkabauMinangkabo, ''[[suku]]'' kalebet bab ingkang awrat amargi dados ''basis'' saking organisasi sosial, lan dados papan adu mados kakuaosan ingkang ''fundamental'' (dados dhasar).<ref name="buku13"/> Pangertén ingkang sepisanan saking tembung ''suku'' wonten ing [[basa Minangkabau|basa MinangMinangkabo]] saged gadhah werdi ''satu per-empat'', saéngga manawi dipun-gayutaken kaliyan madheging [[nagari]] ing [[Minangkabau|Minangkabo]], nembé saged dados sampurna hambok bilih sampun gadhah komposisi sekawan suku ingkang manggén ing wewengkon wau.<ref name="buku13"/> Salajengipun, saben-saben suku wonten ing tradisi MinangMinangkabo, dipunurutaken saking garis trah ingkang sami saking ''pihak'' ibu, lan pinitados saking satunggal trah moyang ingkang sami.<ref name="buku13"/>

Wewengkon MinangkabauMinangkabo kapérang saking kathah [[nagari]].<ref name="buku28"/> Nagari punika satunggalipun laladan otonom kanthi kakuaosan ingkang paling inggil ing wewengkon MinangkabauMinangkabo.<ref name="buku28"/> Boten wonten kakuaosan sanèsipun ingkang saged nyampuri adat ing satunggalipun nagari.<ref name="buku28"/> Nagari limrahipun gadhah adat ingkang boten sami kaliyan nagari sanèsipun.<ref name="buku28"/> Saben-saben nagari dipunpandhégani déning dhéwan ingkang kapérang saking sadaya pandhéganipun suku ingkang wonten ing nagari wau.<ref name="buku28"/> Dhéwan punika dipunsebat ''Kerapatan Adat Nagari'' (KAN).<ref name="buku28"/> Saking asil musyawarah lan mufakat wonten ing dhéwan punika satunggalipun kaputusan lan paugeran ingkang kedah dipunugemi dipunasilaken.<ref name="buku28"/>

Faktor utami ingkang saged nemtokaken dhinamika masarakat MinangkabauMinangkabo inggih punika wontenipun kompetisi ingkang ajeg ing antawisipun nagari kaliyan nagari sanèsipun, kaum brayat agung (kulawarga), lan dhiri pribadi supados angsal status lan ''prestise''.<ref name="buku28">Graves (1981), p. 11.</ref> Amargi punika saben-saben pandhéganipun kaum tansah mados banda donya (kanthi sadéan lan sanèsipun) sarta nyakolahaken anggota kaum dhateng tataran ingkang paling inggil.<ref name="buku28"/>

Wonten ing bab damel satunggalipun nagari, sampun wiwit rumiyin wonten paribasan ing masarakat MinangMinangkabo inggih punika ''Dari Taratak manjadi Dusun, dari Dusun manjadi Koto, dari Koto manjadi Nagari, Nagari ba Panghulu''.<ref name="buku13"/> Saéngga wonten ing sistem administrasi pamaréntahan ing wewengkon MinangMinangkabo dipunwiwiti saking struktur ingkang paling ngandhap ingkang dipunsebat ''Taratak'', lajeng ngrembaka dados struktur ''Dusun'', lajeng ngrembaka dados ''Koto'', lan lajeng ngrembaka dados ''Nagari''.<ref name="buku13"/> Limrahipun saben nagari ingkang dipundamel paling sakedhik kapérang saking sekawan ''suku'' ingkang manggén ing wewengkon wau.<ref name="buku13"/>

[[Gambar:Pagaruyung.jpg|thumb|left|[[Pura Pagaruyung]], satunggalipun légitimasi institusi karajan ing suku MinangkabauMinangkabo]]

Amargi anggota saben kaum punika tansah kathah, sarta masalah lan konflik ''intern'' ingkang ndadosaken kadhang kala ing satunggalipun brayat agung saged gadhah pengulu kalih cacahipun.<ref name="buku29"/> Utawi manawi wonten anggota kaum ingkang sakedhik anggotanipun, limrahipun badhé ndhèrèk nggabung gelar kapenguluanipun dhateng kulawargi sanèsipun ingkang taksih satunggal [[suku|bebrayan]].<ref name="buku29">[Stibbe. 1869. Het Soekoebestuur in de Padangsche Bovenlanden.]</ref> Gadhah pengulu ingkang dados wakil kaum ing rapat nagari, kalebet satunggalipun ''prestise'' tumrap tiyang MinangMinangkabo.<ref name="buku30"/> Saéngga saben-saben kaum tansah mbudidaya supados gadhah pengulu piyambak.<ref name="buku30">[Graves (1981), p. 25.]</ref>

Wonten ing lapuranipun [[Hubert Joseph Jean Lambert de Stuers]]<ref name="buku31">[Laporan kepada Gubernur Jendral, 30 Agustus 1825, ''Exhibitum'', 24 Agustus 1826, No. 41.]</ref>, dipunprtélakaken bilih ing laladan MinangkabauMinangkabo, boten wonten pamaréntahan ingkang manunggal kanthi satunggal [[ratu]]. Nanging, ingkang wonten ing laladan MinangkabauMinangkabo inggih punika nagari-nagari alit ingkang méh sami kaliyan pamaréntahan polis-polis ingkang wonten ing jaman [[Yunani]] kina.<ref name="buku32">[Bonner, Robert Johnson. 1933. Aspects of Athenian democracy Vol 11. California: University of California Press]</ref> Nanging saking [[prasasti]] ingkang sampun wonten ing laladan MinangkabauMinangkabo, sarta saking [[Tambo Minangkabau|Tambo Minangkabo]], [[bebrayan|étnis]] MinangkabauMinangkabo naté gadhah sistem karajan ingkang kiyat kanthi laladan kakuwaosanipun inggih punika [[Ujung Malaya]], [[Karajan Dharmasraya]], [[Karajan Pagaruyung]], lan [[Karajan Inderapura]].<ref name="buku32"/>

== Lelabetanipun Tiyang MinangMinangkabo ==

Tiyang MinangMinangkabo kawentar minangka [[bebrayan]] ingkang wasis, amargi punika tiyang MinangMinangkabo sumebar ing Indonésia lan manca nagari kathi manéka warni kawasisan lan kaprigelan, ing antawisipun dados politisi, panyerat, ulama, guru, jurnalis, lan tukang sadéan.<ref name="buku33"/> Adhedhasar gunggungipun tiyang MinangMinangkabo ingkang ''relatif'' sakedhik (2,7% saking padunungipun Indonésia), tiyang MinangMinangkabo kalebet salah satunggalipun suku ingkang paling suksés.<ref name="buku33">[Kato, Tsuyoshi. 2005. Adat Minangkabau dan merantau dalam perspektif sajarah. Jakarta: Balai Pustaka; isbn=979-690-360-1]</ref> Wonten ing [[Kalawarti Tempo]] édhisi mirunggan taun [[2000]] dipunpratélakaken bilih 6 saking 10 tiyang wigati ing Indonésia ing abad kaping 20 punika kalebet tiyang MinangMinangkabo.<ref name="buku34">[''Majalah Tempo Edisi Khusus Tahun 2000'', Dhésèmber 1999]</ref> 3 saking 4 tiyang ingkang njumenengaken nagari Indonésia punika kalebet tiyang MinangMinangkabo.<ref name="buku35">[Tim Wartawan Tempo, "4 Serangkai Pendiri Républik", Kepustakaan Populer Gramedia, Jakarta (2010)]</ref><ref>Tiyang sekawan ingkang njumenengaken nagari Républik Indonésia inggih punika Soekarno, Hatta, Sutan Sjahrir, lan Tan Malaka</ref>

Kasuksésanipun tiyang MinangMinangkabo kathahipun nalika wonten ing laladan parantauan.<ref name="posmetropadang"/> Tiyang MinangMinangkabo awit jaman kapengker sampun ngrantau dhateng manéka laladan kados dhateng [[Jawa]], [[Sulawesi]], [[Malaysia]], [[Thailand]], [[Brunei Darussalam]], ngantos [[Filipina]].<ref name="posmetropadang"/> Ing taun [[1390]], Raja Bagindo njumenengaken [[Kasultanan Sulu]] ing Filipina Kidul.<ref name="posmetropadang"/> Nalika abad kaping 14 tiyang MinangMinangkabo ngawontenaken migrasi dhateng [[Negeri Sembilan]], [[Malaysia]] lan njumenengaken sang nata (ratu) énggal saking golongan tiyang MinangMinangkabo piyambak.<ref name="posmetropadang"/> [[Raja Melawar]] dados ratu kapisan Negeri Sembilan ingkang jumeneng nata ing taun [[1773]]. Ing pungkasanipun abad kaping 16, ulama MinangMinangkabo Dato Ri Bandang, Dato Ri Patimang, lan Dato Ri Tiro, nyebaraken agami Islam ing Indonésia wétan lan saged ngislamaken [[Karajan Gowa]].<ref name="posmetropadang"/> Sasampunipun wonten prastawa cecongkrahan ing [[Kasultanan Johor]], nalika taun [[1723]] putra saking [[Karajan Pagaruyung|Pagaruyung]] ingkang gadhah gelar [[Sultan Abdul Jalil Rahmad Syah I]] ingkang sadèrèngipun dados [[Sultan Johor]] mlajeng dhateng wewengkon Riau lan ing mrika panjenenganipun damel [[Karajan Siak]].<ref name="Siak">[http://www.melayuonline.com|title=Sejarah Kerajaan Siak Sejarah Kerajaan Siak] dipunundhuh tanggal 1 Oktober 2011)]</ref>

Sakonduripun réformis [[Muslim]] ingkang ngudi kawruh ing [[Kairo]] lan [[Mekah]] mbekta pangaribawa tumrap sistem pendidikan ing MinangkabauMinangkabo.<ref name="posmetropadang"/> Sekolah Islam modérn [[Sumatra Thawalib]] lan [[Diniyah Putri]] kathah miyosaken utawi nuwuhaken aktivis ingkang kathah labuh labetipun tumrap kamardikan Indonésia, ing antawisipun inggih punika [[Ahmad Rasyid Sutan Mansur|A.R Sutan Mansur]], [[Siradjuddin Abbas]], lan [[Djamaluddin Tamin]].<ref name="posmetropadang"/>

Wekdal taun [[1920]]-[[1960]], kathah politisi Indonésia ingkang gadhah labuh labet ageng miyos saking ''ranah'' MinangkabauMinangkabo.<ref name="posmetropadang"/> Dados salah satunggalipun motor parjuangan kamardikan [[Asia]], nalika taun [[1923]] [[Tan Malaka]] kapilih dados wakil [[Kuminis Internasional]] kanggé wewengkon [[Asia Kidul-Wétan]].<ref name="posmetropadang"/> Politisi MinangMinangkabo ingkang sanèsipun [[Mohammad Yamin]], dados panyurung [[Sumpah Pemuda]] ingkang damel manunggalipun sadaya kawula ing wewengkon [[Indhiya Nèderlan]]. Wonten ing [[Volksraad]], politisi saking MinangMinangkabo ingkang dados politisi paling ''vokal'', inggih punika [[Jahja Datoek Kajo]], [[Agus Salim]], lan [[Abdul Muis]].<ref name="posmetropadang"/> Tiyang MinangMinangkabo ingkang sanèsipun inggih punika [[Mohammad Hatta]], minangka ko-proklamator kamardikan Indonésia.<ref name="posmetropadang"/> Sasampunipun kamardikan, sekawan tiyang MinangkabauMinangkabo njabat minangka mahamantri ([[Sutan Syahrir]], [[Mohammad Hatta]], [[Abdul Halim]], [[Mohammad Natsir]]), satunggal minangka présidhén ([[Assaat]]), satunggal minangka wakil présidhén (Mohammad Hatta), satunggal dados pandhéganipun parlemén ([[Chaerul Saleh]]), lan kathah ingkang dados mantri, ing antawisipun ingkang misuwur inggih punika [[Azwar Anas]], [[Fahmi Idris]], lan [[Emil Salim]].<ref name="posmetropadang"/> Emil Salim dados tiyang Indonésia paling dangu ingkang lenggah ing kamentrian Indonésia.<ref name="posmetropadang"/>

MinangkabauMinangkabo dados salah satunggal [[bebrayan|étnis]] sasanèsipun [[Jawa]], ingkang tansah gadhah wakil wonten ing saben kabinét pamaréntahan Indonésia.<ref name="posmetropadang"/> Sasanèsipun ing pamaréntahan, nalika wekdal [[Démokasi Liberal]] parlemén Indonésia dipun''dominasi'' déning politisi MinangMinangkabo ingkang ndhèrèk dhateng manéka warni parté lan idhélogi, islamis, nasionalis, kuminis, lan sosialis.<ref name="posmetropadang"/>

Sasanèsipun njabat dados gubernur provinsi [[Sumatra Tengah]]/[[Sumatra Kulon|Sumatra Kilèn]], tiyang MinangMinangkabo ugi lenggah minangka gubernur ing provinsi sanèsipun ing Indonésia.<ref name="posmetropadang"/> Panjenenganipun punika [[Datuk Djamin]] ([[Jawa Kulon|Jawa Kilèn]], [[Daan Jahja]] ([[Jakarta]]), [[Muhammad Djosan]] lan [[Muhammad Padang]] ([[Maluku]]), [[Anwar Datuk Madjo Basa Nan Kuniang]] lan [[Moenfari]] ([[Sulawesi Tengah]]), [[Adenan Kapau Gani]] ([[Sumatra Kidul]]), [[Eni Karim]] ([[Sumatra Lor|Sumatra Lèr]], sarta [[Djamin Datuk Bagindo]] ([[Jambi]]).<ref name="posmetropadang">[http://www.posmetropadang.com.+October|title=Budaya ''Merantau Orang Minang (1) Kalaulah di Bulan Ada Kehidupan''] dipunundhuh tanggal 1 Oktober 2011)]</ref>

Wonten parté pulitik Indonésia ingkang dipundamel déning politisi Miang.<ref name="scribd"/> PARI lan [[Parté Murba|Murba]] dipunjumenengaken déning Tan Malaka, [[Parté Sosialis Indonésia]] déning Sutan Sjahrir, PNI ènggal déning Mohammad Hatta, Masyumi déning Mohammad Natsir, [[Perti]] déning [[Sulaiman ar-Rasuli]], lan [[Permi]] déning [[Rasuna Said]].<ref name="scribd"/> Sasanèsipun damel parté pulitik, politisi MinangMinangkabo ugi kathah ngasilaken buku-buku ingkang dados waosan wajib para aktivis.<ref name="scribd"/> Buku-buku waosan utami punika inggih punika ''Naar de Republiek Indonésia'', ''Madilog'', lan ''Massa Actie'' karyanipun Tan Malaka, ''Alam Pikiran Yunani'' lan ''Dhémokrasi Kita'' karyanipun Hatta, ''Fiqhud Dakwah'' lan ''Capita Selecta'' karyanipun Natsir, sarta ''Perjuangan Kita'' karyanipun Sutan Sjahrir.<ref name="scribd"/>

Sastrawan MinangMinangkabo ugi maringi pangaribawa tumrap ngembakanipun basa lan sastra Indonésia.<ref name="scribd"/> Sastrawan punika ngrembakaken basa kanthi manéka warni karya seratan.<ref name="scribd"/> [[Marah Rusli]], [[Abdul Muis]], [[Idrus]], [[Hamka]], lan [[A.A. Navis]] makarya kathi damel novèl. [[Nur Sutan Iskandar]] novélis MinangMinangkabo sanèsipun, kaserat minangka panganggit novèl Indonésia ingkang paling prodhuktif.<ref name="scribd"/> [[Chairil Anwar]] lan [[Taufik Ismail]] makarya kanthi damel '''[[gurit]]'' (basa Jawa: [[geguritan]]).<ref name="scribd"/> Sarta [[Sutan Takdir Alisyahbana]], novélis saha wasis tata basa, ngawontenaken modernisasi basa Indonésia saéngga dados basa nasional.<ref name="scribd"/> Novèl-novèl anggitanipun sastrawan MinangMinangkabo kados ''Siti Nurbaya'', ''Salah Asuhan'', ''Tenggelamnya Kapal Van Der Wijck'', ''Layar Terkembang'', lan ''Robohnya Surau Kami'' sampun dados waosan wajib tumrap siswa sekolah ing Indonésia lan Malaysia.<ref name="scribd"/>

Sasanèsipun kanthi karya sastra, usaha mbudidaya ngrembakanipun basa Indonésia ugi kathah dipunwontenaken déning jurnalis MinangMinangkabo.<ref name="scribd"/> Jurnalis kados [[Adinegoro|Djamaluddin Adinegoro]], [[Rosihan Anwar]], lan [[Ani Idrus]].<ref name="scribd"/> Sanèsipun [[Abdul Rivai]] ingkang dipunjuluki Perintis Pers Indonésia, [[Rohana Kudus]] ingkang nerbitaken ''Sunting Malayu'', dados wartawan saha ingkang gadhah koran èstri ingkang kapisan ing Indonésia.<ref name="scribd"/>

[[Gambar:Sultan Malaysia I.jpg|thumb|left|150px|[[Tuanku Abdul Rahman]], salah satunggalipun tiyang MinangMinangkabo ingkang gadhah pangaribawa ing wewengkon mancanegari]]

Ing Indonésia lan Malaysia, sasanèsipun tiyang [[Tionghoa]], tiyang MinangMinangkabo ugi misuwur minangka pangusaha ingkang saé.<ref name="scribd"/> Kathah pangusaha MinangMinangkabo ingkang suksés bisnis ing jagad sadéan tékstil, griya dhaharan, hotèl, pandidikan, lan griya sakit.<ref name="scribd"/> Ing antawisipun tiyang MinangMinangkabo ingkang suksés inggih punika [[Abdul Latief]] (ingkang gadhah ''[[TV One]]''), [[Basrizal Koto]] ingkang gadhah paternakan [[sapi]] paling ageng ing wewengkon [[Asia Kidul-Wétan]], [[Hasyim Ning]] (pangusaha pangrakit mobil ingkang kapisan ing Indonésia), lan [[Tunku Tan Sri Abdullah]] (ingkang gadhah ''Melewar Corporation'' Malaysia).<ref name="scribd"/>

Kathah ugi tiyang MinangMinangkabo ingkang suksès ing jagad ''entertainment'', kados dados sutradara, prodhuser, penyanyi, lan artis.<ref name="scribd"/> Minangka sutradara lan prodhuser wonten [[Usmar Ismail]], [[Asrul Sani]], [[Djamaludin Malik]], lan [[Arizal]].<ref name="scribd"/> Arizal ngantos dados sutradara lan prodhuser ingkang paling kathah ngasilaken karya. Kinten-kinten wonten 52 filem lan 8 sinétron kanthi 1.196 épisode.<ref name="scribd"/> Film-filem karyanipun sineas MinangMinangkabo, kados ''Lewat Djam Malam'', ''Gita Cinta dari SMA'', ''Naga Bonar'', ''Pintar Pintar Bodoh'', lan ''Maju Kena Mundur Kena'' dados filem paling saé ingkang kathah dipunremeni déning masarakat.<ref name="scribd"/>

Aktris kaliyan penyanyi MinangMinangkabo ingkang misuwur ing antawisipun inggih punika [[Ade Irawan]], [[Dorce Gamalama]], [[Eva Arnaz]], [[Nirina Zubir]], lan [[Titi Sjuman]].<ref name="scribd"/> Sasanèsipun punika wonten [[Ani Sumadi]] ingkang jejuluk "ratu kuis", dados panyurung jagad kuis ing Indonésia.<ref name="scribd"/> Karya panjenenganipun kados kuis ''Berpacu Dalam Melodi'', ''Gita Remaja'', ''Siapa Dia'', lan ''Tak Tik Boom'' dados salah satunggalipun acara ingkang dipunremeni kulawarga Indonésia.<ref name="scribd"/> Sanèsipun wonten ugi [[Soekarno M. Noer]] lan putranipun [[Rano Karno]], kadosipun dados tiyang ingkang paling suksés ing jagad filem Indonésia.<ref name="scribd"/> Nalika taun [[1993]], ''Karno's Film'' parusahanipun filem kagunganipun kulawarga Soekarno, mrodhuksi filem seri paling inggil peringkatipun sadangunipun sajarah filem Indonésia.<ref name="scribd"/> Film kasebat inggih punika filem ''Si Doel Anak Sekolahan''.<ref name="scribd">[http://www.scribd.com/doc/29358769/Suku-Minangkabau ''Suku Minangkabau''] dipunundhuh tanggal 5 Oktober 2011)</ref>

Ing mancanegari, tiyang MinangMinangkabo ugi misuwur amargi lelabetanipun.<ref name="prèstasi"/> Ing [[Malaysia]] lan [[Singapura]], ing antawisipun inggih punika [[Tuanku Abdul Rahman]] (''Yang Dipertuan Agung'' kapisan Malaysia), [[Yusof bin Ishak]] (présidhén kapisan Singapura), [[Zubir Said]] (komposer lagu kabangsan Singapura ''Majulah Singapura''), [[Sheikh Muszaphar Shukor]] (astronot kapisan Malaysia), [[Syeikh Tahir Jalaluddin Al-Azhari|Tahir Jalaluddin Al-Azhari]], lan [[Adnan bin Saidi]].<ref name="prèstasi"/> Ing nagari [[Walanda]], [[Roestam Effendi]] ingkang makili Parté Kuminis Walanda, tiyang Indonésia ingkang dados anggota parlemèn Walanda.<ref name="Rustam">[http://www.tempointeraktif.com/hg/caping/1979/06/02/mbm.19790602.CTP54667.id.html ''Mengenang Sastrawan Rustam Effendi''] dipunundhuh tanggal 1 Oktober 2011)</ref> Ing [[Arab Saudi]], namung [[Ahmad Khatib Al-Minangkabawi]], tiyang non-Arab ingkang naté dados imam ageng [[Masjidil Karam]], [[Mekah]].<ref name="prèstasi">[http://sejarah.kompasiana.com/2010/06/26/mengingat-prestasi-orang-minang/ ''Mengingat Prestasi Orang Minang''] dipunundhuh tanggal 5 Oktober 2011)</ref>

* [http://groups.google.com/group/RantauNet RantauNet] Mailing List Komunitas MinangkabauMinangkabo (Urang Awak)ingkang kapisan lan paling ageng ing internet (awit 1993).

* [http://www.cimbuak.net Cimbuak.net] Komunitas virtual tiyang MinangkabauMinangkabo.

* [http://www.kaskus.us/forumdisplay.php?f=156 Kaskus Regional MinangMinangkabo] Online Komunitas tiyang MinangkabauMinangkabo.

* [http://www.ranah-minang.com/ Ranah-Minang.Com] Media online ingkang magepokan kaliyan pawartos lan informasi babagan adat-istiadat lan budaya MinangkabauMinangkabo.

* [http://www.pelaminanminang.com/ Pelaminan MinangMinangkabo] adat palakrami tiyang MinangMinangkabo.