[[Gambar:Lunar libration with phase2.gif|thumb|200px|Pananggalan Jawa didhasaraké marang édharing [[rembulan]].]]
'''Pananggalan Jawa''' utawa '''KalèndherKaléndher Jawa''' iku diétung miturut saka peredharané [[bulan|mbulan]], kaya [[pananggalan Hijriyah|pananggalan Islam]]. Pananggalan liya ana kang dhasaré saka lakuné [[srengéngé]]. Miturut [[sajarah]], sadurungé bangsa [[Hindhu]] teka ing Tanah Jawa, wong [[Jawa]] wis duwé pananggalan dhéwé kang diarani [[Pranata mangsa]], kang dadi paugerané para among tani. Pranata mangsa iki dhedhasar perédharané rembulan (Komariah). Wiwitané pranata mangsa mung dumadi saka 10 mangsa, lan sawisé tanggal [[10 April]] ya iku pungkasané mangsa kasapuluh banjur nunggu mangsa pisanan (Kasa utawa Kartka) ya iku ing tanggal [[22 Juni]]. Mangsa nunggu mau kesuwèn saéngga dikukuhaké mangsa ka sewelas (Destha utawa Padrawana)) lan karolas (Sadha utawa Asaji) saéngga genep dadi rolas sasi. Pananggalan Saka diwiwiti tanggal [[15 Maret]] taun 78 Masèhi. Taun Saka padha karo Taun Masèhi ya iku didhasaraké saka perédharan srengéngé (Syamsiah). Pananggalan Saka uga mérang sataun dadi 12 sasi padha karo pananggalan Pranata mangsa lan pananggalan Masèhi. Wiwit dina Jemuwah Legi tanggal 1 Sura taun Alip 1555, trep karo tanggal 1 Muharam taun 1043 Hijriyah utawa tanggal [[8 Juli]] [[1633]], pananggalan Pranata Mangsa diowahi déning [[Sultan Agung]] lan dijumbuhaké karo pananggalan Hijriyah (Pananggalan Islam).<ref>Upacara Pengantin Jawa, Dr. Purwadi, M.Hum. lan Dra. Enis Niken H., M.Hum, Penerbit Panji Pustaka Yogyakarta, [[2007]]. ISBN 979-25-2725-9.</ref>
