Sumawana: Béda antara owahan

Konten dihapus Konten ditambahkan
c Wirjadisastra ngalih kaca Tembung sumawana menyang Sumawana
Tanpa ringkesan besutan
Larik 1:
[[Gambar:Ainu-Dog.jpg|jmpl|220x220px|TembungMiturut jarwa dhosok, tembung ''asu'' dumadi saka anasir ''a-'' "ora" lan wod ''su (suk)'' "mlebu". Dadi kapiridKapirid saka sajarahjarwa tegesingdhosoking tembung, ''asu'' kuwiiku kéwan singkang ora olèh mlebu omah.|al=]]
'''Tembung sumawanaSumawana''' yaiku kalebuiku tembung Jawa racikan anyar, kadhapuk saka [[tembung lingga|lingga]] ''sawana'' olehkang olèh seselan -''um''. Tembung linggaLingga ''sawana'' minangka ingsedaning tembung ''swana'', ya iku tembung [[Basa Kawi|Kawi]] utawa Jawa Kuna singkang asalé saka [[basa Sangsekerta]]. Amarga saka owah gingsiring pakecapan, kajaba bisa mulur dadi ''sawana'', tembung ''swana'' bisa owah wujudé dadi ''sona''. Déné tembung ''sona, swana'', utawa ''sawana'' kuwiiku dasanamané tembung ''[[asu]].''<ref>{{Cite book|url=|title=Puspa Rinoncé|last=Widati|first=Sri, dkk|publisher=Kementerian Pendidikan dan Kebudayaan Badan Pengembangan dan Pembinaan Bahasa Balai Bahasa Provinsi Daerah Istimewa Yogyakarta|year=2012|isbn=9789791854054|location=Yogyakarta|pages=13-14}}</ref> TembungIng [[Kerata basa|jarwa dhosok]], tembung ''asu'' dumadi saka anasir ''a-'' kang tegesé "ora" lan wod ''su (suk)'' kang tegesé "mlebu". Dadi kapiridKapirid saka sajarahjarwa tegesingdhosoking tembung mau, ''asu'' kuwiiku "kéwan singkang ora olèh mlebu omah". Jalaran tembung ''sawana'' kuwi tegesé padha karo tembung ''asu,'' mula tembung ''sumawana'' banjur ditegesi "kalebu" (padha karo tembung ''termasuk'' ing [[basa Indonésia]]).<ref name=":0">{{Cite book|url=|title=Puspa Rinoncé|last=Widati|first=Sri, dkk|publisher=Kementerian Pendidikan dan Kebudayaan Badan Pengembangan dan Pembinaan Bahasa Balai Bahasa Provinsi Daerah Istimewa Yogyakarta|year=2012|isbn=9789791854054|location=Yogyakarta|pages=14}}</ref>
 
== Panganggo ==
[[Gambar:Punakawan.jpg|jmpl|220x220px|Miturut sajarah padhalangan, PunakawanPanakawan iku biyèn-biyèné mung telu, yaiku Semar, Garèng, lan Pétruk.|al=]]
[[Gambar:Bawor.jpg|jmpl|Bagong kuwiminangka PunakawanPanakawan ciptanrékan utawa gawéan anyar ]]
Tembung ''sumawana'' iku minangka tembung panggandhèng kangategeskang gabunganmratélakaké wuwuhan. Tembung iki lumrahédinggolumrahé dinggo ing basa susastra, basa pacakan, utawa basa rinengga. Ing basa padinan, tembung mau mèh ora tau kanggo. Panganggoné tembung sumawana kuwi,iku umpamané mangkéné:<ref name=":0" />
 
<blockquote>''Tindakira Radén Dananjaya angayam-ayam wana, tumurun jurang, minggah arga, kadhèrèkaken punakawanira [[Semar]], [[Garèng]], [[Pétruk]], '''sumawana''' [[Bagong]].<ref name=":0" />''</blockquote>
 
Miturut sajarah [[Pedhalangan|padhalangan]], [[Panakawan|Punakawan]] iku biyèn-biyèné mung telu, yaikuya iku Semar, Garèng, lan Pétruk.<ref>{{Cite book|title=Anatomi Wayang Kulit Purwa|last=Junaidi|first=|last2=Sukistono|first2=Dewanto|publisher=BP ISI Yogyakarta Bekerjasama dengan PT. Jaya Sakti Indonesia (JSI)|year=2018|isbn=978-602-6509-27-7|location=Yogyakarta|pages=37}}</ref> Bagong kuwiiku PunakawanPanakawan<ref>{{Cite web|url=https://www.goodnewsfromindonesia.id/2017/04/19/menyelami-makna-filosofis-tokoh-pewayangan-jawa-punakawan|title=Menyelami Makna Filosofis Tokoh Pewayangan Jawa, Punakawan|last=Ayuna|first=Dimas|date=2017-04-17|website=Good News from indonesia|archive-url=|archive-date=|dead-url=|access-date=2020-05-22}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://histori.id/punakawan-sejarah-dan-transformasinya/|title=Sejarah Tokoh Punakawan dan Transformasinya dari Masa ke Masa|last=Histori|first=|date=2016-01-01|website=Histori.id|archive-url=|archive-date=|dead-url=|access-date=2020-05-22}}</ref> ciptanrékan utawa gawéan anyar (jaman [[dhalang]] [[Nyi Pajang Mas]]). Supaya cetha yèn PunakawanPanakawan singkang dikarepakékaarepaké iku cacahé papat, ora mung telu kaya biyèn, Bagong banjur diarani kanthi tembung panggandhèng ''sumawana'' kang tegesé "kalebu" (mratélakaké yèn Bagong kuwiiku PunakawanPanakawan wuwuhan).<ref name=":0" />
 
Kanthi mangkono, panganggoné tembung ''sumawana'' ing ukara iku trep utawa laras karo maknané.<ref name=":0" /> Ana manèh panganggoné tembung panggandhèng ''suma-wanasumawana'', upamané mangkéné:<ref name=":1">{{Cite book|url=|title=Puspa Rinoncé|last=Widati|first=Sri, dkk|publisher=Kementerian Pendidikan dan Kebudayaan Badan Pengembangan dan Pembinaan Bahasa Balai Bahasa Provinsi Daerah Istimewa Yogyakarta|year=2012|isbn=9789791854054|location=Yogyakarta|pages=15}}</ref>
 
<blockquote>''Para tamu kakung '''sumawana''' putri, ...<ref name=":1" />''</blockquote>Kapirid saka maknané, panganggoné tembung ''sumawana'' ing ukara iki ora trep utawa ora laras. Jalaran, jejerjèjèr kalenggahané tamu kakung Ian putri iku padha utawa sejajar. Yèn panyebuté nganggo tembung ''sumawana'' "kalebu", bisa dianggep yèn singkang pokok iku tamu kakung lan tamu putri kaya-kaya mung wuwuhan. Supaya laras, ukara mau bisa didandani, upamane, mangkene:<ref name=":1" />
 
<blockquote>''Para tamu kakung putri, .....'' <br>
''Para tamu kakung saha (lan, tuwin, miwah, lsp.) putri, ....''<ref name=":1" /></blockquote>
 
== Uga delengen ==