Pluto: Béda antara owahan

Konten dihapus Konten ditambahkan
Top4Bot (parembugan | pasumbang)
c →‎top: ganti tembung, replaced: naminipun → namanipun using AWB
Top4Bot (parembugan | pasumbang)
c éjaan, replaced: nami → nama (12) using AWB
Larik 75:
 
[[Gambar:Pluto artistimpression.gif|right|thumb|200px|Planit Pluto (warni coklat) kabandingaken kaliyan satelitipun Charon.]]
'''Pluto''' (naminama resmi: '''134340''') punika satunggilipun [[planit kerdhil]] (''dwarf planit'') ing [[Tata Surya]]. Sadèrèngipun [[24 Agustus]] [[2006]], Pluto ndarbèni status satunggiling [[planit]] lan wujud planit paling alit lan paling tebih (urutan nomer sanga) saking [[Srengéngé]].
 
Ing [[7 September]] [[2006]], naminama Pluto dipun-gantos kanthi nomer kémawon, inggih punika '''134340'''. Nami punika kaparingaken déning [[Minor Planit Center]] (MPC), organisasi resmi ingkang gadhah tanggel waler ngempalaken dhata perkawis asteroid lan komet ing tata surya. [http://news.yahoo.com/s/space/20060911/sc_space/plutoisnowjustanumber134340]
 
Ing taun 1978 Pluto dipunmangertos ndarbèni satelit ingkang ukuranipun boten tebih alitipun saking Pluto piyambak, namanipun [[Charon (bulan)|Charon]] (diameteripun 1.196 km). Salajengipun kapanggih malih satelit sanès, [[Nix (bulan)|Nix]] lan [[Hydra (bulan)|Hydra]].
Larik 97:
Nanging, para astronom salajengipun nemoaken kirang langkung 1.000 obyék alit sanès ing wikingipun Neptunus (kasebat [[obyék trans-Neptunus]]) ingkang ugi nglilingi Srengéngé. Ing mrika mbok manawi wonten kirang langkung 100.000 obyék kanthi rupi ingkang mèmper satunggal-satunggalipun ingkang kakenal mawi obyék [[Sabuk Kuiper]] (Sabuk Kuiper inggih punika péranganing obyék-obyék trans-Neptunus). Welasan bandha langit kalebet ing Obyék Sabuk Kuiper ing antawisipun [[Quaoar]] (1.250 km ing wulan Juni 2002), [[Huya]] (750 km ing wulan Maret 2000), [[Sedna]] (1.800 km ing wulan Maret 2004), [[Orcus]], [[Vesta]], [[Pallas]], [[Hygiea]], [[Varuna]], lan [[2003 EL61]] (1.500 km ing wulan Mèi 2004).
 
Panemon 2003 EL61 cekap ndamel heboh amargi Obyék Sabuk Kuiper punika dipunmangertos ugi ndarbèni satelit ing wulan Januari 2005 éwadéné ukuranipun langkung alit tinimbang Pluto. Lan puncakipun inggih punika panemon [[UB 313]] (2.700 km ing wulan Oktober 2003) ingkang diparingi naminama déning panemunipun [[Xena]]. Obyék punika langkung ageng tinimbang Pluto lan ugi ndarbèni satelit.
 
Pluto piyambak, kanthi orbit panjangipun ingkang anéh, ndarbèni prilaku langkung mèmper obyék Sabuk Kuiper tinimbang satunggiling planit, makaten anggepanipun sapérangan astronom. Orbit Pluto ingkang wangunipun elips tumpang tindhih kaliyan orbit Neptunus. Orbitipun tumrap Srengéngé ugi mlengkung sanget kabandingaken 8 obyék ingkang kaklasifikasi dados planit. Ukuran Pluto ugi alit sanget, malah langkung alit tinimbang Bulan, saéngga alit sanget kanggé kasebat planit.
Larik 105:
Ing tanggal [[24 Agustus]] [[2006]], ing satunggiling patemon [[Persatuan Astronomi Internasional]], 3.000 ilmuwan astronomi mutusaken kanggé ngéwahi status Pluto dados "[[planit kerdhil]]".
 
== Asal-usul naminama ==
Perkawis punika ugi naté dados kontrovérsi. Amargi naté ndamel kathah pihak slisih paham. Kathah ingkang nelaaken naminama punika asalipun saking karakter [[asu]] ing komik [[Walt Disney]]. Kasunyatan bilih komik kasebat miwiti dhebutipun ing taun ingkang sami kaliyan panemon bandha ngangkasa kasebat déning manungsa kapitados kathah pihak dados salah satunggal alasanipun.
 
Nami Pluto ugi dados naminama [[déwa]] saking kabudayan Romawi ingkang nguwaosi donya kapejahan (Hades ing kabudayan Yunani). Nami punika kaparingaken mbokmanawi amargi bandha ngangkasa punika sami peteng lan asrepipun kaliyan déwa kasebat,ugi misteri ingkang nyingkup.
 
Pranyata kathah naminama sanès ingkang naté katolak kanggé njenengi planit énggal wau. Salah satunggalipun inggih punika Minerva, ingkang ateges dewi ngèlmu kawruh. Alasanipun jelas, amargi naminama kasebat sampun kaginaaken kanggé perkawis sanès. Lajeng wonten naminama Constante, ngrujuk ing naminama pendhiri observatorium papanipun Clyde makarya, Constante Lowell. Nanging pawènèhan naminama Lowell ugi katolak kanthi alon-alon.
 
== Kasingkup misteri ==
Larik 118:
Salah satunggiling panlitén ingkang cekap serius pungkasanipun kagelar ugi kanggé mirsani Pluto, inggih punika panlitén NASA saking pihak AS, ingkang ngirimaken satunggal sét pesawat tanpa awak kanggé ndata laladan lumah Pluto, karakteristik géografi lan géomorpologi kanthi global lan madosi dhata struktur atmosfer ingkang nglingkupi Pluto.
 
Satunggiling èkspédhisi ingkang kanamèken ''Pluto Express'' dipunrencanaaken wiwit mluncur tumuju ngangkasa ing wulan Dhésèmber 2004 lan dipunrencanaaken dumugi ing Pluto paling dangu taun 2008, nanging èkspédhisi punika akhiripun kabatalaken taun [[2000]] amargi masalah dana lan dipun-gantos siji misi énggal kanthi naminama ''[[New Horizons]]'' (kaluncuraken Januari 2006). Pesawat punika badhé nglintasi Pluto lan Charon, satelit alaminipun, lan salajengipun ngirimaken foto-foto tumuju Bumi. Salah satunggiling studi ingkang badhé kaleksanaaken ''Horizons'' njangkep masalah atmosfer ingkang wonten ing lapisan satelit Pluto wau. ''New Horizons'' ugi dipunrencanaaken badhé mabur tumuju [[Sabuk Kuiper]].
 
Ngantos sapunika kapitados bilih Pluto ndarbèni sipat atmosfer ingkang paling asli kawit misah saking srengéngé. Lapisan atmosfer punika ugi kaloka lapisan paling asrep ingkang naté dipunlebeti siji pesawat misi ngangkasa luar saking bumi.