Jeruk siyem: Béda antara owahan

Konten dihapus Konten ditambahkan
Wiwik P (parembugan | pasumbang)
Tanpa ringkesan besutan
Wiwik P (parembugan | pasumbang)
Nambah surasa
Larik 17:
[[Barkas:Calamansi fruits 3.jpg|jmpl|Jeruk siyem disigar]]
'''Jeruk siyem''' ( '''''Citrus'' × ''microcarpa''''' ), <ref name="Mabberley 2004">{{Cite journal|last=[[David Mabberley|Mabberley]]|first=D. J.|year=2004|title=''Citrus'' (Rutaceae): A Review of Recent Advances in Etymology, Systematics and Medical Applications|url=http://repository.naturalis.nl/document/565086|journal=Blumea|volume=49|issue=2|pages=481–498|doi=10.3767/000651904X484432}}</ref> uga dikenal minangka '''calamondin <ref name="mw">{{Cite web|url=https://www.merriam-webster.com/dictionary/calamondin#|title=Calamondin|website=Merriam-Webster|access-date=11 November 2018}}</ref>''' utawa '''jeruk kalamansi''', <ref>{{Cite web|url=https://businessmirror.com.ph/2019/04/11/health-benefits-of-calamansi/|title=Health benefits of calamansi|last=Tacio|first=Henrylito D.|website=BusinessMirror|access-date=18 October 2020}}</ref> minangka sawijining tanduran hibrida [[Sitrus|jeruk]] penting ing ekonomi sing ditandur ing Filipina. Asale saka Filipina, [[Kalimantan|Borneo]] lan [[Sulawesi]] ing [[Asia Kidul-wétan|Asia Tenggara]], uga China kidul lan Taiwan ing [[Asia Wétan]] . Calamansi ana ing endi-endi ing masakan tradisional Filipina . Iki digunakake ing macem-macem bumbu, omben-omben, piring, [[Marinasi|marinade]], lan [[Sélé woh|wadi]] . Calamansi uga digunakake kanggo bahan masakan Malaysia lan [[Masakan Indonésia|Indonesia]] . Calamansi minangka tanduran hibrida ing antarane [[kumquat]] (sadurunge dianggep kalebu genus kapisah ''Fortunella'' ) lan spesies ''[[Sitrus|Citrus liyane]]'' (ing kasus iki bisa uga jeruk mandarin ). <ref>{{Cite web|url=http://en.mimi.hu/plants/citrofortunella_mitis.html|title=Citrofortunella Mitis – (Plants): Definition|access-date=2009-02-22}}</ref>
 
== Wedharan ==
Calamansi punika [[Inggris Inggris|Philippine Inggris]] ejaan saka [[Basa Tagalog|Tagalog]] ''kalamansi'' ({{IPA-tl|kɐlɐmɐnˈsɪʔ|}} ), lan jeneng sing paling misuwur ing Filipina. Ing bagean Amerika Serikat (utamane [[Florida]] ), calamansi uga dikenal kanthi jeneng "calamondin", jeneng lawas saka jaman [[Sejarah Filipina (1898–1946)|Amerika]] ing Filipina. Iki minangka wujud anglicis saka jeneng Tagalog sing ''beda kalamunding'' . <ref name="mw2">{{Cite web|url=https://www.merriam-webster.com/dictionary/calamondin#|title=Calamondin|website=Merriam-Webster|access-date=11 November 2018}}</ref> <ref name="od">{{Cite web|url=https://en.oxforddictionaries.com/definition/calamondin|title=Calamondin|website=Oxford Dictionaries|publisher=Oxford University Press|access-date=11 November 2018}}</ref> <ref>{{Cite web|url=https://www.dictionary.com/browse/calamondin|title=Calamondin|website=Dictionary.com|access-date=11 November 2018}}</ref> Jeneng umum calamansi ing Inggris liyane kalebu: jeruk nipis Filipina, calamonding, jeruk calamondin, calamandarin, jeruk nipis emas, jeruk nipis Filipina, jeruk Panama (uga digunakake kanggo [[kumquat]] ), jeruk kasturi, permen asam lan oranye asam.  <ref name="stethnews.com">{{Cite web|url=https://www.stethnews.com/0418/why-the-philippine-lemon-is-better-than-american-orange/#:~:text=%20Here%20are%20the%20ways%20that%20calamansi%20helps,bones%208%20Boosts%20the%20immune%20system%20More%20|title=Philippine Lemon|website=Stethnews.com|access-date=8 October 2020}}</ref>
 
Calamansi, ''Citrus x microcarpa'', minangka [[Perdu|shrub]] utawa wit cilik sing tuwuh dadi {{Convert|3|-|6|m|ft|abbr=on}} . Tanduran iki ditondoi dening tambahan kaya swiwi ing petioles godhong lan kembang putih utawa murni. Woh saka calamansi mirip [[Jeruk limau|jeruk nipis]], bunder cilik, biasane {{Convert|25-35|mm|abbr=on}} diameteripun, nanging kadang nganti {{Convert|45|mm|abbr=on}} . Pulp lan jus tengah yaiku warna oranye saka jeruk keprok kanthi [[Kulit (woh)|kulit]] jeruk tipis nalika wis mateng. Saben woh-wohan ngemot 8 nganti 12 wiji.
 
== Piguna ==
Woh-wohan iku asem lan asring digunakake kanggo [[Sélé woh|ngreksa]] utawa masak. Calamansi ngasilake woh jeruk cilik sing digunakake kanggo ngicipi panganan lan minuman. Sanajan katon njaba lan ambune, rasane buah dhewe cukup [[asem]], sanajan kulit iku legi. Marmalade [[Marmalade|calamansi]] bisa digawe kanthi cara sing padha karo [[marmalade]] oranye. Kaya dene woh-wohan jeruk liyane, calamansi akeh ing [[Vitamin C|vitamin C.]]
 
Woh iki bisa beku kabeh lan digunakake minangka es batu ing omben-omben kayata teh, omben-omben, banyu, lan koktail. Jus iki bisa digunakake kanggo ''ngganti jeruk'' [[Jeruk nipis Persia|nipis Persia]] (uga diarani ''jeruk nipis Bearss'' ). <ref name="Lyle2006">{{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=NLEQAQAAMAAJ|title=Fruit & nuts: a comprehensive guide to the cultivation, uses and health benefits of over 300 food-producing plants|last=Susanna Lyle|date=20 March 2006|publisher=Timber Press|isbn=9780881927597|access-date=11 June 2012}}</ref> Jus kasebut diekstraksi kanthi ngremukake kabeh woh, lan nggawe minuman sing enak padha karo jeruk nipis. [[Liqueur]] bisa digawe saka kabeh woh-wohan, kanthi kombinasi [[vodka]] lan gula.
 
Woh iki digunakake ing resep-resep lokal ing sisih lor Indonesia, utamane ing sekitar wilayah [[Sulawesi Lor|Sulawesi Utara]] . Iwak diwenehi spritzed lan marinasi jus sadurunge masak kanggo ngilangake bau "amis". ''Kuah asam'' ("sup asem") minangka kaldu iwak bening daerah sing digawe nganggo jus calamansi.
 
== Kultivar ==
Ing sub-tropis lan bagean Amerika Lor sing sedheng, × ''Citrofortunella microcarpa'' ditanam utamane minangka [[Tetanduran hias|tanduran hias]] ing kebon, lan ing [[Panci kembang|pot]] lan [[Taman kontainer|kebon kontainer]] ing [[Teras (bangunan)|teras]] lan [[Patio|teras]] . Tanduran iki apik banget nalika ana woh-wohan. Tanduran iki sensitif banget kanggo kadhemen lan / utawa kadhemen ekstrim, mula mung ing njobo ruangan tropis, sub-tropis lan bagean sing anget saka iklim sedheng (kayata dataran pesisir Amerika Serikat kidul-wétan (zona USDA 8b - 11), bagean saka California, Arizona kidul, Texas kidul, lan Hawaii). Tanduran panci digawa menyang [[omah kaca]], konservatori, utawa ing njero omah minangka tanaman [[Tanduran omah|kebon]] nalika musim salju ing wilayah kanthi iklim sing adhem. <ref>{{Cite book|url=https://archive.org/details/plantbookportabl0000mabb|title=The Plant Book. A Portable Dictionary of the Higher Plants|last=Mabberley, D.J.|date=1987|publisher=Cambridge University Press|isbn=0-521-34060-8|location=Cambridge|url-access=registration}}</ref>{{taxobox||name=Calamansi<br />''Citrus'' × ''microcarpa''|image=Citrus × microcarpa kz1.jpg|image2=Calamansi (Philippines).jpg|regnum=[[Plantae]]|unranked_divisio=[[Angiosperms]]|unranked_classis=[[Eudicots]]|unranked_ordo=[[Rosids]]|ordo=[[Sapindales]]|familia=[[Rutaceae]]|genus=''[[Citrus]]''|species=''' ''C. microcarpa'''''|binomial=''Citrus'' × ''microcarpa''|binomial_authority=(Bunge) Wijnands<ref name="grin">(07-10-2008). [http://www.theplantlist.org/tpl1.1/record/kew-2724243 "Citrus x microcarpa ([[Alexander Bunge|Bunge]]) [[:nl:Onno Wijnands|Wijnands]]"]. The Plant List. Accessed on 24-11-2019.</ref>|synonyms=''Citrus mitis''}}
 
== Rujukan ==