Brasil: Béda antara owahan

Konten dihapus Konten ditambahkan
Tanpa ringkesan besutan
미솔파 (parembugan | pasumbang)
c éjaan, replaced: Uga delengen → Deleng uga, ya iku → yaiku (7), kayata → kaya ta (3) using AWB
Larik 56:
[[Gambar:Brazil map 2014.png|thumb|250px|Peta Brasil]]
 
'''Républik Federal Brasil''' ([[basa Portugis]]: ''República Federativa do Brasil'') iku [[nagara]] gedhé dhéwé lan paling akèh sing ndunungi [[Amérika Kidul]]. Nagara iki minangka nagara paling wétan ing [[Bawana Amérika]] lan wewatesan karo [[Pegunungan Andes]] lan [[Samudra Atlantik]]. Jeneng Brasil dijupuk saka jeneng [[kayu brasil]], sajinis kayu lokal. Brasil dadi panggonan [[tetanèn]] ekstensif lan [[alas udan tropis]]. Minangka tilas koloni [[Portugal]], basa resmi Brasil ya ikuyaiku basa Portugis.
 
== Sajarah ==
Larik 64:
 
[[Gambar:Boa Viagem (2) - Recife - Pernambuco, Brasil.jpg|thumb|[[Recife]], [[Pernambuco]].]]
Brasil diwatesi déning segara ing sisih wétan ya ikuyaiku [[Samudra Atlantik]]. Nagara-nagara kang wewatesan dharat karo Brasil ya ikuyaiku [[Uruguay]], [[Argentina]], [[Paraguay]], [[Bolivia]], [[Péru]], [[Kolombia]], [[Venezuela]], [[Guyana]], [[Suriname]] lan ''département'' [[Guyana Prancis]]; kabèh nagara ing [[Amérika Kidul]] séjéné [[Ekuador]] lan [[Chili]].
 
Ing pérangan lor Brasil ana [[Alas Amazon]] lan tansaya mangidul tansaya kabuka kanthi bukit-bukit lan gunung cilik. Laladan kidul dadi punjer populasi lan agrikultur Brasil. Sawetara pagunungan dumunung ana ing pasisir [[Samudra Atlantik]] kang dhuwuré nganti 2.900 [[mèter]] kanthi pucuk paling dhuwur [[Pico da Neblina]] sing dhuwuré 2.994 m. Kali-kali kang ana ing Brasil antarané [[Kali Amazon]], [[Kali Paraná|Paraná]], lan [[Kali Iguaçu|Iguaçu]] kang ana grojogané ya ikuyaiku [[Grojogan Iguaçu]].
 
[[Iklim]] Brasil iku tropis amarga dumunung ing [[khatulistiwa]] kanthi sethithik variasi. Ing sisih kidul, iklimé luwih sedhengan, nanging kadhangkala ngalami [[salju]]. Curah [[udan]] dhuwur banget ing laladan Amazon, lan laladan kang luwih garing bisa tinemu ing laladan wétan-lor.
Larik 82:
== Dhémografi ==
=== Basa ===
Basa resmi Brasil ya ikuyaiku [[basa Portugis]] kang dipigunakaké déning mèh kabè sing ndunungi, bab iki béda banget karo nagara-nagara [[Amérika Kidul]] liyané kang nggunakaké [[basa Spanyol]]. Basa Portugis minangka sji-sijiné basa kang diajaraké ing sekolah lan dipigunakaké sajeroning pamaréntahan sarta médhia. Basa liyané kang digunakaké ya ikuyaiku sawatara basa sing ndunungi asli Brasil sarta basa para imigran kaya ta [[basa Inggris]], [[Basa Jerman|Jerman]], [[Basa Italia|Italia]], [[Basa Jepang|Jepang]], lan [[Basa Koréa|Koréa]].
[[Gambar:River in the Amazon rainforest.jpg|thumb|right|250px|[[Amazon river]] Wana Tropis ing [[Brazil]]]]
=== Agama ===
Pitung puluh papat persèn sing ndunungi Brasil nganut agama [[Katulik Roma]], déné 15,4% nganut [[Protèstan]] lan terus nambah cacahé. Watara 2,3 yuta (1,3%) sing ndunungi nganut [[Spiritisme]], paling akèh sadonya. Agama-agama liyané ya ikuyaiku agama-agama tradhisional [[Afrika]], [[Yahudi]], lan rupa-rupa agama [[Asia]] kaya [[Buddhisme]] lan [[Shinto]]. Udakara 28 èwu wong nganut agama [[Islam]] utawa kira-kira 0,01% saka sing ndunungi Brasil. Nagara iki minangka nagara kanthi penganut [[Katulik]] paling akèh ing donya lan penganut agama-agama [[Asia]] paling akèhing nagari kulon.
 
== Nagara-nagara Pérangan ==
Larik 130:
Ing sektor pertambangan, Brasil unggul ing ekstraksi bijih besi (yaiku eksportir nomer loro nomer loro), tembaga, emas, bauxite (salah sawijining 5 produsen paling gedhe ing donya), mangan (salah siji saka 5 produsen paling gedhe ing jagad iki), timah (salah sawijining produsen paling gedhe ing saindenging jagad), niobium (konsentrasine 98% saka cadangan sing dikenal ing jagad) lan nikel. Ing babagan watu larang regane, Brasil minangka produsen amethyst, topaz, batu akik lan salah sawijining produsen utama turmalin, zamrud, aquamarine lan garnet.
 
Ing industri panganan, ing 2019, Brasil minangka eksportir panganan olahan nomer loro nomer loro ing saindenging jagad. Ing 2016, negara kasebut minangka produsen pulp paling gedhe nomer loro ing donya lan produsen kertas paling gedhe nomer wolu. Ing industri alas kaki, ing 2019, Brasil ana ing urutan nomer papat ing antarane para produsen dunya. Ing 2019, negara kasebut minangka produsen kendaraan nomer wolu paling gedhe lan produsen baja paling gedhe nomer 9 ing saindenging jagad. Ing taun 2018, industri kimia Brasil dadi nomer wolu ing jagad iki. Sanajan kalebu salah sawijining 5 produsen donya paling gedhe ing taun 2013, industri tekstil Brasil ora bisa dilebokake ing perdagangan dunya.
 
== Energi ==
 
Brasil minangka konsumen energi paling gedhe nomer sepuluh ing donya kanthi bagean gedhe saka energi sing bisa dianyari, utamane hidroelektrik lan etanol; Bendungan Itaipu minangka pembangkit listrik tenaga listrik tenaga listrik paling gedhe ing donya kanggo pembangkit listrik, lan negara kasebut duwe tanduran gedhe liyane kayatakaya ta Belo Monte lan Tucuruí. Mobil pisanan kanthi mesin etanol diproduksi ing taun 1978 lan mesin pesawat pertama sing mlaku ing etanol ing taun 2005. Ing total produksi listrik, ing taun 2019 Brasil tekan 170.000 megawatt kapasitas terpasang, luwih saka 75% saka sumber sing bisa dianyari (umume, tanduran listrik tenaga listrik )). Brasil minangka salah sawijining 5 produsen tenaga hidroelektrik paling gedhe ing saindenging jagad (papan nomer loro ing taun 2017).
 
Ing wulan September 2020, miturut ONS, total kapasitas tenaga angin sing dipasang yaiku 16,3 GW, kanthi faktor kapasitas rata-rata 58%. Faktor kapasitas produksi angin rata-rata ing donya yaiku 24,7%, ana wilayah ing Lor Brasil, utamane ing Negara Bagian Bahia, ing endi sawetara peternakan angin ndaftar kanthi faktor kapasitas rata-rata luwih saka 60%; faktor kapasitas rata-rata ing Wilayah Timur Laut yaiku 45% ing pesisir lan 49% daratan. Ing 2019, energi angin nyumbang 9% energi sing digawe ing negara kasebut. Ing 2019, diramalake manawa negara kasebut duwe potensial ngasilake tenaga angin udakara 522 GW (yaiku, mung ing darat), cukup energi kanggo nyukupi permintaan negara kaping telu. Brasil minangka salah sawijining 10 produsen energi angin paling gedhe ing donya (papan nomer 8 ing 2019, kanthi 2,4% produksi donya).
Larik 140:
Ing wulan September 2020, miturut ONS, total kapasitas fotovoltaik sing dipasang yaiku 6,9 GW, kanthi faktor kapasitas rata-rata 23%. Sawetara negara Brasil sing paling iradiasi yaiku Minas Gerais, Bahia lan Goias. Ing taun 2019, energi surya nyumbang 1,27% energi sing digawe ing negara kasebut.
 
Panemuan minyak anyar ing lapisan pra-uyah mbukak lawang kanggo nambah produksi minyak. Agensi pamrentah sing tanggung jawab kanggo kabijakan energi yaiku Kementerian Pertambangan lan Energi, Dewan Nasional kanggo Kebijakan Energi, Badan Nasional Minyak Bumi, Gas Bumi lan Biofuel, lan Badan Energi Nasional. 'Listrik. Ing wiwitan taun 2020, ing produksi minyak lan gas alam, negara kasebut ngluwihi 4 juta barel minyak setara saben dina, kanggo kaping pisanan. Ing wulan Januari taun iki, 3,168 yuta tong minyak saben dina lan 138,753 yuta meter kubik gas alam diekstraksi.
 
== Pengangkutan ==
* Jaringan dalan gedhe: 12.000  km.
* Jaringan dalan: 1.700.000 & nbsp; km.
* Jaringan sepur: 31,379 & nbsp; km.
* Banyu banyu njero lemah: 50.000  km.
 
Transportasi ing Brasil ditindakake kanthi dalan gedhe, sing paling maju ing wilayah kasebut. Uga ana infrastruktur plabuhan lan bandara sing substansial. Sektor ril lan kali, sanajan duweni potensi, umume diolah kaping pindho.
 
Brasil duwe luwih saka 1,7 yuta kilometer dalan, ing endi 215.000  km diaspal lan udakara 14.000  km dalan gedhe. Kaloro dalan gedhe sing paling penting ing negara kasebut yaiku BR-101 lan BR-116. Brasil minangka negara Amerika Latin sing duwe dalan gedhe sing ditandur, diaspal lan diduplikasi paling gedhe.
 
Amarga Pegunungan Andes, Kali Amazon lan alas alas Amazon, mesthi ana kesulitan ngetrapake dalan transcontinental utawa biologis. Praktis, siji-sijine dalan sing ana yaiku sing nyambungake Brasil karo Buenos Aires, Argentina lan banjur karo Santiago, ing Chili. Nanging, ing taun-taun pungkasan, kanthi upaya gabungan negara-negara, rute-rute anyar wis diwiwiti, kayatakaya ta Brasil-Peru (Jalan Raya Interoceanic), lan dalan gedhe anyar antarane Brasil, Paraguay, Argentina sisih lor lan Chili sisih lor (Koridor Bioceanic). Dalan kasebut nggampangake ekspor saka pelabuhan Pasifik menyang negara-negara Asia.
 
Ana luwih saka 2000 bandara ing Brasil. Negara kasebut duwe bandara nomer loro nomer loro ing saindenging jagad, sing mung ana ing Amerika Serikat. Bandara Sao Paulo-Guarulhos, dununge ing wilayah metropolitan Sao Paulo, iku kutha paling gedhe lan paling rame ing negara iki: bandara iki ngubungake Sao Paulo karo meh kabeh kutha utama ing saindenging jagad. Brasil nduwe 44 bandara internasional, kalebu Rio de Janeiro, Brasilia, Belo Horizonte, Porto Alegre, Florianópolis, Cuiabá, Salvador, Recife, Fortaleza, Belém lan Manaus, lan liya-liyane. 10 bandara paling sibuk ing Amerika Selatan ing 2017 yaiku: São Paulo-Guarulhos (Brasil), Bogotá (Kolombia), São Paulo-Congonhas (Brasil), Santiago (Chili), Lima (Peru), Brasilia (Brasil), Rio of Janeiro (Brasil), Buenos Aires-Aeroparque (Argentina), Buenos Aires-Ezeiza (Argentina) lan Minas Gerais (Brasil).
 
Ing babagan plabuhan, Brasil nduwe sawetara pelabuhan paling sibuk ing Amerika Selatan, kayatakaya ta Port of Santos, Port of Rio de Janeiro, Port of Paranaguá, Port of Itajaí, Port of Rio Grande lan Port of Suape . 15 pelabuhan sing paling aktif ing Amerika Selatan yaiku: Port of Santos (Brasil), Port of Bahía de Cartagena (Colombia), Callao (Peru), Guayaquil (Ecuador), Buenos Aires (Argentina), San Antonio (Chile), Buenaventura ( Kolombia), Itajaí (Brasil), Valparaíso (Chili), Montevideo (Uruguay), Paranaguá (Brasil), Rio Grande (Brasil), São Francisco do Sul (Brasil), Manaus (Brasil) lan Coronel (Chili).
 
Jaringan sepur Brasil nduwe jarak udakara 30.000 kilometer. Intine digunakake kanggo transportasi mineral.
 
Antarane rute utama sing bisa dilayari Brasil, ana loro sing misuwur: kali banyu Paraná-Tieté (dawane 2.400  km, 1.600  km ing Kali Paraná lan 800  km ing Kali Tieté), ngilangi produksi pertanian saka negara-negara Mato Grosso., Mato Grosso do Sul, Goias lan bagean saka Rondônia, Tocantins lan Minas Gerais) lan saluran banyu Solimões-Amazonas (ana rong bagean: Solimões, sing diwiwiti saka Tabatinga nganti Manaus, udakara 1600  km, lan Amazonas, sing tekan saka Manaus nganti Belém, kanthi 1650  km Meh kabeh transportasi penumpang saka dataran Amazon rampung ing jalur banyu iki, lan meh kabeh transportasi angkutan barang menyang pusat regional utama Belém lan Manaus). Ing Brasil, transportasi iki isih durung digunakake: bagean paling penting ing jalur banyu pedalaman, saka sudut pandang ekonomi, ana ing sisih kidul-wétan lan kidul negara kasebut. Panggunaan lengkap mesthi gumantung ing pambangunan kunci, karya pengerukan gedhe lan, utamane, ing port sing ngidini integrasi intermodal.
 
== UgaDeleng delengenuga ==
* [[Pratélan nagara Républik miturut bawana]]
* [[Républik]]