Teks Masoret limrahipun dipunnyatakaken ing tanda ('''MT''', '''𝕸''', or <math>\mathfrak{M}</math>).<ref name="Browning"/> MT punika ateges ''Masoretic Text''. Naskah punika dipunrampungake déning para [[rabi]] sawatawis abad kapisan Masehi.<ref name="Browning"/> punika dados babaku ing agama Yahudi Kulonan sawatawis [[abad kaping 10]] Masehi, lan salajengipun ugi ing pakiwatengenan pariklumpuk [[Yahudi]] salimrahipun.<ref name="Browning"/>
== AsalWiwitan lan PenyebaranipunPinyebaripun ==
[[Gambar:TextsOT.PNG|thumb|right|350px|HubunganGagathukan antaraantaraning bermacammawarna-macamwarna tulisan kuna dalaming PerjanjianPrajanjeyan LamaLawas (beberapasaperangan diidentifikasiwus olèhdiwanuhi siglumdening merekasiglume). LXX iniiku mennujukkansaemper asalAlkitab dariPitung septuagintaPuluh.]]
Talmud punika cikal bakal teksseratan Masoret.<ref name="Jewish">[http://www.jewishencyclopedia.com/view.jsp?artid=246&letter=M ''Jewish Encyclopedia'':] Masorah.</ref><ref name="Christian">[http://www.toseftaonline.org Dr. Christian David Ginsburg's 1880 edition of the Massorah] (PDF).</ref><ref name="Nahum">[http://www.jewishvirtuallibrary.org/jsource/judaica/ejud_0002_0003_0_02930.html#TEXT Text][[Nahum M. Sarna]] and [[S. David Sperling]] (2006),, in Bible, ''[[Encyclopaedia Judaica]]'' 2nd ed.; via [[Jewish Virtual Library]]</ref> Kitab Talmud dados sebuahsalah standardsatunggaling babaku ing panyeratanpinyerating Alkitab IraniIbrani.<ref name="Jewish"/><ref name="Christian"/><ref name="Nahum"/> TeksSeratan punika lajeng dipunpeliharadipunopeni ing salebeting Kuilpasembahyangan ing Yerusalem.<ref name="Jewish"/><ref name="Christian"/><ref name="Nahum"/> Kitab Talmud piyambak gadhah gegayutan kaliyankalihan tigatigang gulungan TorahToret.<!-- Ketiga gulungan punika sakwalike dipunsebatake -->.<ref name="Jewish"/><ref name="Christian"/><ref name="Nahum"/> KetigaTigang kitab punika dipuntemuakendipuntemokaken ing salebetingsalebete lan ketiganipun gadhah bèntenipun piyambak-piyambak.<ref name="Jewish"/><ref name="Christian"/><ref name="Nahum"/> bèntenipunBèntenipun punika dipunpecahake nglampahi keunggulankaunggulan piyambak-piyambak gulungan.<ref name="Jewish"/><ref name="Christian"/><ref name="Nahum"/>
Gulungan-gulungan LautSagara pejahPejah ingkang dipuntemuakendipuntemokaken ing sawatawis taun 150 SM-75 M di sakiwa-tengené Qumran.<ref name="Jewish"/><ref name="Christian"/><ref name="Nahum"/> botenBoten wonten teksseratan ,ing salebeting periodejaman punikaingkangpunika ingkang gadhah keseragamankatunggalwarnan ingkang sami amargi punika énggal ingkang dipuntekanake pinten-pinten abad salajengipun.<ref name="Jewish"/><ref name="Christian"/><ref name="Nahum"/> Gulungan-gulungan pukika ugi nunjukkan pinten-pinten variasiparijinis alit ing salebeting ortografi,tataserat manawi saé punika ing salebeting TeksSeratan Masoret, lan ingkang sanèsipun.<ref name="Jewish"/><ref name="Christian"/><ref name="Nahum"/> sapunikaSapunika kaliyankalihan gamblang katingal saking boten wontene benaktulis (Ind: koreksi) lan alternatif varianparijinis ingkang nggambaraken kebebasankaluwaran kanggé milih ingkang jumbuh kaliyan selerakakarepan piyambak-piyambak lan kebijaksanaankawicaksanan ing antawisipun teksseratan ingkang bènten-bènten.<ref name="Jewish"/><ref name="Christian"/><ref name="Nahum"/>
=== PeriodeJaman RabbinikPara Rabbi Yahudi ===
Kaum FarisiParisi maringi kawigatosan ingkang anjlentreh (Ind: detail) ing tembung lan lafalpiwaca dados dhasar argumen kaliyankalihan teksseratan.<ref name="Jewish"/><ref name="Christian"/> kawigatosanKawigatosan punika njangkaunjangkah puncakipunpucukipun kaliyankanthi tuladhanipun Rabbi Akiya antawis taun 135 M.<ref name="Jewish"/><ref name="Christian"/> IdeIdhep textseratan sampurna dipunsuciakendipunsucekaken iging salebeting dasaripundhasaripun ingkang konsonanaksara wyanjana, nyebar kaliyankanthi cepatcepet nglampahi komunitaspariklumpuk Yahudi.<ref name="Jewish"/><ref name="Christian"/> KomunitasPariklumpuk punika nyatakaken nglampahi ukara-ukara ingkang dukungandhekeng ing salebeting Halakha, Aggada, dan pemikiranpapikiring Yahudi.<ref name="Jewish"/><ref name="Christian"/> SelainKajaba ituiku, wonten ugi kritikankritig ingkang kuatkuwat kaliyankalihan ''pernyataan'' ing masaJaman pertengahanTengahan.<ref name="Godfrey">Sir Godfrey Driver.1970.Introduction to the Old Testament of the New English Bible.</ref> ''Pernyataan'' punika dados sebuah ''penyimpangan'' ing salebeting suratlayang ingkang badhé damelandamel TorahToret dados boten valid.<ref name="Godfrey"/> Teks Ibrani gadhah bèntenipun ingkang cetha kaliyan teks Masoret ing masajaman sapunika.<ref name="Godfrey"/> sanèsipun ugi, wonten bèntenipun kaliyan versigagrag Gemara lan HalachicMidras midrashHalakha ingkang adedsaraadhedhasar versigagrag lafalipuncara pocapipun.<ref name="Godfrey"/> VersiGagrag punika boten terbitkacithakwetu malih ing teksseratan Masoret masajaman punika.<ref name="Godfrey"/>
