Pananggalan Hijriyah: Béda antara owahan

Konten dihapus Konten ditambahkan
Pras (parembugan | pasumbang)
c Kalèndher Hijriyah dipunalihaken dhumateng Pananggalan Hijriyah: jeneng basa Jawa
Pras (parembugan | pasumbang)
typo
Larik 1:
'''Pananggalan Hijriyah''' utawa '''Kalèndher Hijriyah''' utawa '''Kalèndher Islam''' ([[Basa Arab]]: التقويم الهجري; ''at-taqwim al-hijri''), iku [[kalèndher]] sing dipigunakaké déning umat [[Islam]], klebu jroning nemtokaké tanggal utawa wulan sing magepokan karo ibadah, utawa dina-dina wigati liyané. Ing negara-negara sing pedunungé mayoritas Islam, Kalèndher Hijriyah uga dipigunakaké minangka sistem penanggalan sadina-dina. Kalèndher Hijriyah migunakaké sistem kalèndher lunar (komariyah).
 
KalèndherPananggalan iki dijenengaké KalèndherPananggalan Hijriyah, amarga ing taun pisanan kalèndher iki iku taun dumadiné prastawa [[Hijrah]] Nabi [[Muhammad]] saka [[Makkah]] menyang [[Madinah]], yakni ing taun [[622]] M.
 
== Karakteristik ==
Diwiwitiné dina/tanggal ing KalèndherPananggalan Hijriyah béda karo ing KalèndherPananggalan MasehiMasèhi. Ing sistem KalèndherPananggalan MasehiMasèhi, sawijining dina/tanggal diwiwiti ing jam 00.00 wektu saenggon. Nanging ing sistem KalèndherPananggalan Hijriah, sawijining dina/tanggal diwiwiti nalika srengéngé angslup ing panggonan kasebut.
 
KalèndherPananggalan Hijriyah dibangun miturut rata-rata silkus sinodik wulan [[kalèndherpananggalan lunar]] (qomariyah), nduwèni 12 [[Wulan (wektu)|wulan]] jroning setahun. Kanthi migunakaké siklus sinodik wulan, wilangan dina jroning sataun ana (12 x 29,53059 dina = 354,36708 dina).Bab iki sing njelasaké 1 taun KalèndherPananggalan Hijriah luwih cendhak watara 11 dina tinimbang 1 taun KalèndherPananggalan MasehiMasèhi.
 
Faktané, siklus sinodik wulan nduwèni variasi. Cacahing dina jroning sak wulan jroning KalèndherPananggalan Hijriah gumantung ing posisi rembulan, bumi lan srengéngé. UsiaUmur rembulan sing ngancik 30 dina trep karo dumadiné rembulan anyar (new moon) ing [[titik apooge]], yaiku jarak paling adoh antara rembulan lan bumi, lan ing wektu sing bebarengan, bumi dumunung ing let paling cedhak karo srengéngé [[(perihelion)]]. Sauntara kuwi, sak wulan sing lumangsung 29 dina trep karo wektu dumadiné rembulan anyar ing [[perige]] (let paling cedhak rembulan karo bumi) kanthi bumi dumunung ing titik paling adoh saka srengéngé (aphelion). Ing kéné katon yèn umur wulan ora tetep nanging owah-owah (29 - 30 dina) miturut karo kedhudhukan katelu ''benda langit'' kasebut ([[rembulan]], [[Bumi]] lan [[Srengéngé]])
 
Panentuan awal wulan (''new moon'') ditandani déning munculé penampakan (visibilitas) Rembulan Sabit pisanan (''hilal'') sawisé wulan anyar (konjungsi utawa ''ijtimak''). Ing fase iki, rembulan angslup sawetara wektu sawisé angslupé srengéngé, saéngga posisi hilal dumunung ing ufuk kulon. Yèn hilal ora bisa dideleng ing dina ka-29, cacahing dina ing wulan kasebut dibulatna dadi 30 dina. Ora ana aturan khusus wulan-wulan ngendi waé sing nduwèni 29 dina, lan ngendi sing nduwèni 30 dina. Kabèh gumantung marang penampakan hilal.
 
== Jeneng-jeneng wulan ==
KalèndherPananggalan Hijriyah dumadi saka 12 wulan:
# [[Sura|Muharram]]
# [[Sapar|Safar]]
Larik 28:
 
== Jeneng-jeneng dina ==
KalèndherPananggalan Hijriyah dumadi saka 7 dina. Sawijining dina diwiwiti kanthi angsluping srengéngé, béda karo Kalèndher Masehi sing miwiti dina ing wektu tengah wengi. Ing ngisor iki jeneng-jeneng dina:
# ''al-Ahad'' (Minggu)
# ''al-Itsnayn'' (Senèn)
Larik 38:
 
== Sajarah ==
Kapan diwiwiti taun '''1 Hijriah''' yakuwi 6 taun sawisé wafat Nabi [[Muhammad]]. Senadyan mangkono, sistem sing ndhasari KalèndherPananggalan Hijriah wis ana wiwit jaman pra-Islam, lan sistem iki direvisi ing taun ka-9 periode Madinah.
 
=== Sistem kalèndher pra-Islam ing Arab ===
Sadurungé tekaning Islam, ing tanah Arab dikenal sistem kalèndherpananggalan mawa basis campuran antara [[rembulan]] (komariyah) lan [[Srengéngé]] (syamsiyah). Ubengé rembulan dipigunakaké, lan kanggo nyinkronaké karo mangsa diayahi penambahan cacahing dina ([[interkalasi]]).
 
Ing wektu itu, durung dikenal penomoran taun. Sawijining taun dikenal kanthi jeneng prastawa sing cukup wigati ing taun kasebut. Upamané, taun nalika [[Muhammad]] lair, dikenal kanthi sebutan "Taun Gajah", amarga ing wektu iku, kedadéyan panyerbuan Ka'bah ing Mekkah déning pasukan gajah sing dipimpin déning Abrahah, Gubernur Yaman (salah siji provinsi Krajaan [[Aksum]], saiki klebu wilayah [[Etiopia]]).
 
=== Revisi penanggalan ===
Ing era kenabian Muhammad, sistem penanggalanpananggalan pra-Islam dipigunakaké. Ing taun ka-9 sawisé [[Hijrah]], mudhun ayat 36-37 Surat [[At-Taubah]], sing nglarang nambahaké dina (interkalasi) ing sistem penanggalan.
 
=== Panentuan Taun 1 Kalèndher Islam ===
Sawisé wafat Nabi Muhammad, diusulaké kapan diwiwiti Taun 1 Kalèndher Islam. Ana sing ngusulaké taun kelairan Muhammad minangka awal patokan penanggalan Islam. Ana sing ngusulaké uga wiwitan pathokan penanggalan Islam arupa taun wafaté Nabi Muhammad.
 
Pungkasané, ing taun 638 M (17 H), khalifah [[Umar bin Khatab]] netepaké wiwitan pathokan penanggalanpananggalan Islam yakuwi taun hijrahé Nabi Muhammad saka Mekkah menyang Madinah. Panentuan wiwitan pathokan iki diayahi sawisé ngilangaké kabèh wulan-wulan tambahan (interkalasi) jroning periode 9 taun. Tanggal 1 Muharam Taun 1 Hijriah trep karo tanggal [[16 Juli]] [[622]], lan tanggal iki dudu tanggal hijrahé Nabi Muhammad. Prastawa hijrahé Nabi Muhammad kedadéyan wulan September 622. Dhokumèn paling tuwa sing migunakaké sistem Kalèndher Hijriah yakuwi [[papirus]] ing [[Mesir]] ing taun 22 H, PERF 558.
 
== Tanggal-tanggal wigati ==
Tanggal-tanggal wigati jroning KalèndherPananggalan Hijriyah yakuwi:
* '''1 Muharram''': [[Taun Anyar Hijriyah]]
* '''10 Muharram''': [[Dina Asyura]]. Dina iki dipèngeti déning kaum [[Syi'ah]] kanggo mèngeti sédané Imam [[Husain bin Ali]]
Larik 78:
* [[Hisab lan rukyat]]
* [[Islam]]
* [[KalèndherPananggalan]]
* [[KalèndherPananggalan Gregorian]]
* [[KalèndherPananggalan Julian]]
 
== Pranala njaba ==
Larik 88:
 
{{Hijriyah}}
{{KalèndherPananggalan}}
 
[[Kategori:Islam]]
[[Kategori:KalèndherPananggalan|Hijriyah]]
 
[[af:Islamitiese kalender]]