Wayang kulit: Béda antara owahan

Konten dihapus Konten ditambahkan
PL 05 SIGIT (parembugan | pasumbang)
←Mbatalaké revisi 662829 déning WONGEDHEWEX (Dhiskusi)
Tanpa ringkesan besutan
Larik 1:
[[File:Wayang Performance.jpg|360px|thumb|Pagelaran wayang kulit dimainaké [[dhalang]] kondhang ing Indonesia, Ki Manteb Sudharsono. Lakoné Gathotkaca Winisuda.]]
 
'''Wayang Kulit''' iku sajinising pagelaran [[wayang]] singingkang nrapaké bonékah-bonékah saka kulit. JinisJinising wayang iki kang paling disenengi ing [[Tanah Jawa]]. Wayang iki digawe sekasaka kulit kang ditatah lan dientha kaya déné manungsa. Umumé wayang kulit nggunaake lakon [[Wayang Purwa]], nanging ana uga kang nganggo [[Crita Menak]] lan [[Babad Tanah Jawa]], crita agama ([[Kristen]], [[Buddha]]), perjuwangan, lan maneka warna crita liyané.
 
Wayang kulit dimainké ing layar putih kang sinebut ''kelir''. Dene wayang-wayang kuwi ditancepaké ing debog lan ana ing sisih tengen lan kiwa dhalang. Gamelan kang ana ing sisih mburi ngiringi pagelaran iki. Pagelaran wayang wis diakoni déning [[UNESCO]] ing tanggal [[7 November]] [[2003]], dadi karya kabudayan kang édi péni ing babagan crita dongéng lan warisan singkang berharga banget ''(Masterpiece of Oral and Intangible Heritage of Humanity).'' Suwaliké, UNESCO nyuwun supaya Indonesia njaga (''preserve'') warisan kuwi.<ref>[http://www.unesco.org/culture/ich/index.php?RL=00039 Indonesian Wayang Inscribed in 2003 on the Representative List of the Intangible Cultural Heritage of Humanity]</ref>
 
==Panyebaran==
Wayang iki ora mung sumebar ing Jawa waébaé, nanging uga ing tlatah liya ing [[Nuswantara]]. Wayang kulit sumebar ing tanah Jawa lan uga perangan [[Nusantara]], nanging wayang iki luwih disenengi dening wong [[Jawa Tengah]] lan saperangan [[Jawa Wetan]]. Ing antarane panggonan siji lan liyane nduwe gagrag dhewe-dhewe, sing paling gedhe yaiku ''Gagrag Ngayogjakarta'' karo ''Gagrag Surakarta''. ''Gagrag Banyumas'' lan ''Gagrag Pesisiran'' uga kondhang ing tlatahe dhewe.
 
Ing jaman saiki, pagelaran wayang antuk owah-owahan. [[Campursari]] lan dhagelan mlebu ing antarane pagelaran mauwau. Amarga wayang uga wis mlebu dadi acara [[Televisi|televisi]], suwene pagelaran kang asline sewengi sok dikurangi dadi sawetara jam thok.
 
wayang kulit uga asring sinebut wayang purwa. sumber caritane yaiku saka kitab Mahabarata lan Ramayana kang ditulis dening mpu sedah, mpu panuluh, lan mpu kanwa.
 
==Uba Rampe==
Larik 45:
 
==Simpingan==
Akehe wayang ing kothak ora padha ing antarane dhalang siji lan liyane. Ana kang kurang sekasaka 180, ana uga kang nganti 400 wayang. Wayang mau ana kang ditata ing pakeliran sisih tengen lan kiwa, ana uga kang ing njero kothak.
 
===Simpingan Kiwa===
Larik 160:
 
===Simpingan Tengen===
Kang ditata ing sisih tengen diwiwiti sekasaka wayang Brahala/Dewa Amral/Dewa Mambang dipungkasi nganggo wayang bayen.
{|
|
Larik 277:
 
===Wayang Dhudahan===
Wayang dhudahan yaiku wayang kang ora melu disimping nanging mung disimpen ana sajroning kotakkothak. Biasane wayang dhudahan kuwi klebu wayang singkang kerap dilakokake dening Ki Dhalang. Contone wayang dhudahan :
 
1. Dhudahan Kurawa