Trunajaya: Béda antara owahan

Konten dihapus Konten ditambahkan
Tanpa ringkesan besutan
Larik 8:
 
Pangéran Alit, rayinipun Amangkurat I piyambak wonten ing warsa 1656 nindakaken kraman. Cakraningrat I lan Demang Melayukusuma kautus numpes kraman lan kasil ing dalem jejibahanipun, ananging kekalihipun pejah lan kasaréaken wonten pasaréan Mataram ingkang mapan wonten Imogiri. Panguaos Madura salajengipun kacepeng dening Raden Undagan, rayi Maleyakusuma ingkang salajengipun agelar Panembahan Cakraningrat II. Kados dene ramanipun, Cakraningrat II ugi langkung kathah mapan wonten ing Mataram tinimbang mamarintah wonten Madura.
=='''Kraman Trunajaya'''==
Raos mboten marem dhateng Amangkurat I ugi dipun raosaken putra mahkota ingkang agelar Pangeran Adipati Anom. Ananging Adipati Anom mboten wantun ngraman kanthi ketingal. Kanthi mendel-mendel piyambake nyuwun pambiyantu Raden Kajoran utawi Panembahan Rama, ingkang minangka ulama lan kalebet warga keraton Mataram. Raden Kajoran salajengipun nepangaken putra mantunipun inggih punika Trunajaya putra saking Raden Demang Melayakusuma minangka sarana ngraman Adipati Anom.
Mboten dangu Trunajaya kasil damel laskar, ingkang asalipun saking warga Madura ingkang mboten remen kaliyan penjajahan Mataram. Kraman Trunajaya kawiwitan kanthi nyulik Cakraningrat II, ingkang salajengipun kaasingaken dhateng Lodaya, Kediri. Warsa 1674 Trunajaya kasil ngrebat panguaos wonten Madura, piyambakipun ngumandhangaken dirinipun minangka raja ingkang merdika wonten Madura sisih Kilen, lan rumaos piyambake sami kaliyan panguaos Mataram. Kraman punika dipun prakiraaken pikantuk sengkuyung saking warga Madura,amargi Cakraningrat II dipun anggep sampun daksiya dhateng pamarintahan.a,
Larik 14:
Dipun pandhegani Trunajaya, wadya bala gabungan tiyang-tiyang Madura, Makasar, lan Surabaya kasil ndhesek wadya bala Amangkurat I. Kamimpangan-kamimpangan saking wadya bala Amangkurat I nuwuhaken pasulayan ing antawisipun Trunajaya lan Adipati Anom. Trunajaya kaprakirakaken mboten purun masrahaken kepemimpinan dhateng Adipati Anom. Wadya bala Trunajaya malah kepara kasil ngawonaken wadya bala Mataram ingkang dipun pandhegani dening Adipati Anom ingkang wangsul nyengkuyung ramanipun wonten ing wulan Oktober 1676. Mboten kanyana, Trunajaya kasil nyerang ibukitha Mataram, Plered. Amangkurat I kapeksa mlajar saking keraton lan nyingkir dhateng kilen, namung kasarasanipun sansaya mundur. Sasampunipun kadhesek dhateng Wonoyoso, piyambakipun seda wonten Tegal, lan kasareaken wonten satunggaling papan ingkang nami ''Tegal Arum''. Sasampunipun, Susuhunan Amangkurat I salajengipun ugi dipun kenal kanthi ajejuluk ''Sunan Tegal Arum''. Adipati Anom kaangkat dados Amangkurat II, lan Mataram kanthi resmi napak asmani prajanjen kaliyan VOC kagem mengsah Trunajaya. Prajanjen punika dipun kenal kanthi nami ''Prajanjen Jepara (September 1677)'' ingkang suraosipun Sultan Amangkurat II Raja Mataram kedah masrahaken pesisir Lor Jawi menawi VOC sabiyantu mimpangaken piyambakipun dhateng kraman Trunajaya.
Trunajaya ingkang sasampunipun mimpang ajejuluk '''Panembahan Maduretno''', salajengipun hangadekaken pamarintahan piyambak. Wekdal punika meh mawon sedaya laladan pesisir Jawi sampun dhawah dhateng astanipun Trunajaya, sinaoso laladan nglebet taksih kathah ingkang setia dhateng Mataram. VOC piyambak nate nyobi nawakaken perdamaian, lan nyuwun Trunajaya supados dhateng kanthi pribadi dhateng benteng VOC wonten Danareja. Trunajaya nolak tawaran punika.
=='''Kawon Dening VOC'''==
Sasampunipun upaya damai mboten kasil, VOC ingkang dipun pandhegani ''[[Gubernur Jendral Cornelis Speelman]]'' pungkasanipun musataken kekiyatan kagem mengsah Trunajaya. Wonten segara, VOC nglempakaken wadya bala [[Bugis]] ingkang dipun pandhegani dening [[Aru Palakka]] saking [[Bone]] kagem nyengkuyung paperangan wonten ing segara mengsah wadya bala Karaeng Galesong lan ngedalaken wadya bala [[Maluku]] ingkang dipun pandhegani [[Kapitan Jonker]] kagem nindakaken panyerangan darat kanthi ageng agengan kaliyan wadya bala Amangkurat II.
Wonten ing April 1677, Speelman sarta wadya bala VOC bidhal kagem hanyerang Surabaya lan kasil nguaosi. ''[[Speelman]]'' ingkang mandhegani wadya bala gabungan kanthi kekiyatan kirang langkung 1.500 tiyang kasil ndesek Trunajaya. Benten Trunajaya sekedik mbaka sekedik saget dipun kuaosi dening Voc. Pungkasanipun Trunajaya saget kakepung, lan nyerah wonten ing wukir Kelud ing surya 27 Desember 1679 dhateng Kapitan Jonker. Trunajaya salajengipun dipun pasrahaken dhateng Amangkurat II ingkang wonten in Payak, Bantul. Wonten ing Surya 2 Januari 1680 Amangkurat II ngukum pejah Trunajaya.
'''Kawontenan Sasampunipun'''
Kanthi leremipun kraman Trunajaya, Amangkurat II mindhahaken keraton [[Plered]] ingkang sampun ambruk dhateng Kartasura. Mataram gadhah utang ragat peperangan ingkang mekaten agengipun dhateng VOC, sahingga pungkasanipun kitha-kitha wonten ing [[Pesisir Lor Jawi]] dipun pasrahaken dhateng VOC. Cakraningrat ugi kaangkat malih dening VOC minangka panguaos wonten ing Madura, lan wiwit wekdal punika VOC ugi ndherek nemtokaken suksesi lan panguaos wonten ing Madura.