Amitabha

Buddha Amitabha ing Buddhisme Tibet, lukisan tradisional Thangka.

Lukisan Buddha Amitabha adhedhasar Katrangan Sutra Pagesangan Tanpa Winates (Hanzi: 佛說大乘無量壽莊嚴清淨平等覺經科註)

Amitābha (basa Sanskerta: अमिताभ, Amitābha, Cithakan:IPA-hns; Amitābho; basa Mandarin: 阿彌陀佛, Ēmítuó Fó; basa Jepang: 阿弥陀如来, Amida Nyorai; basa Tibet: འོད་དཔག་མེད།, Ö-pa-me; basa Mongol: Одбагмэд Odbagmed, Аминдаваа Amindavaa, Аюуш Ayush) inggih punika satunggaling Buddha surgawi ingkang dipunandharaken wonten ing kitab suci Tipiṭaka aliran Buddha Mahāyāna. Amitābha inggih punika buddha utama ing sekte Tanah Murni ingkang ngrembaka, utamanipun wonten ing Asia Timur. Miturut kitab punika, Amitābha dados Buddha amargi saking tumindak ingkang becik saking pagesangan masa rumiyin ingkang boten kaétang cacahipun minangka Bodhisattva ingkang nama Dharmakāra. "Amitābha" saged dipunterjemahaken minangka "Cahya Tanpa Winates", amargu punika Amitabha asring dipunsebut minangka "Buddha kanthi Cahya Tanpa Winates".

Wajrayāna Buddhisme

Amitābha ugi dipunkenal ing Tibet, Mongolia, lan wilayah sanès ingkang mraktèkaken aliran Buddhisme Tibet. Wonten ing kelas yoga tantra paling inggil Wajrayana Tibet, Amitābha dipunsebutaken minangka salah satunggal saking 5 Dhyāni Buddha (sareng kaliyan Akṣobhya, Amoghasiddhi, Ratnasambhava, lan Vairocana). Beliau dipunasosiasikaken kanthi arah kilén lan skandha saking saṃjñā, kawicaksanan bédakaken lan kasadharan ingkang saéstu saben individu. Pasangan beliau inggih punika Pāṇḍaravāsinī. Alamipun winastan Sukhāvatī (Sanskrit) utawi Dewachen (Tibetan). 2 muridipun ingkang utama (kados déné Buddha Sakyamuni ingkang ugi kagungan 2 murid utama) inggih punika Bodhisatwa Vajrapani lan Avalokiteshvara, Vajrapani ing sisih kiwa lan Avalokiteshvara ing sisih tengen. Wonten ing Buddhisme Tibet, wonten sajumlah doa kondhang supados miyos malih ing Sukhāvatī (Dewachen). Salah satunggaliipun inggih punika ingkang dipunserat déning 'Je Tsongkhapa saking panyuwunan Manjushri.

Panchen Lama saking Tibet dan Shamarpa dipunpitadosi minangka émanasi Amitābha.

Beliau asring dipundangu ing Tibet minangka Buddha Amitābha – ingkang utama wonten ing praktik méditasi Phowa- utawi minangka Amitāyus – ingkang utama ing praktik ingkang gegayutan kaliyan umur dawa lan nyegah séda sadèrèng wekdalipun.

Wonten ing Vajrayāna Jepang utawi Shingon, Amitābha dipunpandhang minangka salah satunggal saking 13 Buddha ingkang dipunhurmati. Shingon, kados pundi Buddhisme Tibet, ugi migunakaken manéka mantra devosi mligi dhumateng Amitābha, éwadéné saben mantra kanggé mumpangat ingkang béda. Amitābha ugi minangka salah satungaling Buddha ingkang medal ing Mandala Garbhadhatu kanggé ritual Shingon, lenggah ing sisih kilén ing pundi Tanah Suci Amitābha dumunung.

Mantra

Amitābha minangka pusat saking sajumlah mantra wonten ing praktik Wajrayana Buddhisme. Bentuk Sanskrit saking mantra Amitābha inggih punika ॐ अमिताभ ह्रीः (Dewanagari: oṃ amitābha hrīḥ), ingkang dipun-éja wonten ing vérsi Tibetipun minangka Om Ami Dewa Hri (Sanskrit: oṃ amideva hrīḥ). Wonten ing basa Jepang, Shingon Buddhisme, mantra Amitabha inggih punika On Amirita Teizei Kara Un ingkang nedahaken bentuk Indic oṃ amṛta-teje hara hūṃ.

Kejawi mantra-mantra ing nginggil, kathah sekolah Buddhis nyebut Amitābha kanthi nama Nian Fo (念佛) wonten ing basa China lan Nembutsu wonten ing basa Jepang.