Le Havre: Béda antara owahan
Konten dihapus Konten ditambahkan
Tanpa ringkesan besutan |
Tanpa ringkesan besutan |
||
Larik 43:
}}
'''Le Havre''' ({{IPA-fr|lə ɑvʁ}}) inggih punika salah satunggaling kitha wonten ing [[Seine-Maritime]] Departemèn ing Perancis saking [[Haute-Normandie]] wonten ing dhaérah Perancis<ref name="internet1">{{lien web|url=http://www.adcf.org/urbanisme/Redecoupage-des-unites-urbaines-poursuite-de-l-expansion-urbaine-760.html|éditeur:Assemblée des Communautés de France|titre=Redécoupage des unités urbaines : poursuite de l’expansion urbaine|consulté le=21/04/2013}}</ref>. Le Havre mapan wonten ing Perancis bagéyan sisih [[lor]] radi [[kulon]], wonten ing sisih tengen saking [[kali Seine]] wonten ing [[English Channel]]<ref name="internet1"/>. Le Havre inggih minangka dhaérah ingkang paling kathah kanggé populasi [[Komune Perancis]] wonten ing dhaérah Haute-Normandie, sanajan ta total populasi pendhudhukipun ingkang paling ageng ing konurbasi La Havre inggih langkung sekedhik tinimbang cacahipun pendhudhuk ing dhaérah [[Rouen]]<ref name="internet1"/>. La Hevre inggih ugi minangka ''suprefaktur'' ingkang paling ageng nomer kalih ingkang wonten ing Perancis sasampunipun kitha [[Reims]]<ref name="internet1"/>. Kitha punika inggih ugi minangka kitha bisnis ingkang paling sibuk ing Perancis sasampunipun kitha [[Marseille]]<
==Sujarah==
Le Havre ing purwakanipun kanggé samantara wekdal gantos naminipun dados ''Franciscopolis'' wonten ing satunggaling dokumen, sasampunipun [[Raja Francis I]] ingkang ngrembakakaken kitha punika ing taun [[1517]]<ref name="internet2"/>. Satunggaling kapal ingkang misuwur minangka ''Notre-Dame-de-Grace ("Our Lady Grace")'' wonten ing situs sadèrèngipun kitha punika dipunbangun, lan lajeng ''denominasi'' ngampilaken nama kasebut dados nama satunggaling pelabuhan, ingkang dipunsebut ''Le hable de Grâce'' (lan sasampunipun taun [[1489]] namanipun dados "Plabuhan Grace")<ref name="internet2"/>. Nama ingkang dawa punika lajeng dipuncekak dados Le Havre, kados nama ingkang dipunginakaken ing zaman
Le Havre kala rumiyin misuwur minangka kitha ingkang mblawur lan boten cetha<ref name="internet1"/>. Manut ilining wekdal, pendhudhuk ing kitha punika lajeng sami tumindak kathah kanggé ngéwah-éwahi hawa lan swasana sereng saking kitha punika<ref name="internet1"/>.
Nama Le Havre sejatosipun inggih namung ateges plabuhan utawi ''port'' (utawi ing basa Inggris kuno ateges "swarga")<ref name="internet3"/>. Le Havre dipundhirikaken minangka satunggaling plabuhan énggal kanthi pamarèntahan saking kerajaan, lan sapérangan inggih kanggé nggantosaken kawontenanipun plabuhan ingkang gadhah sujarah ing Prancis inggih punika Harfleur lan Honfleur ingkang sampun dados langkung praktis amargi wontenipun dhaérah ingkang dipundamel langkup andhap<ref name="internet3"/>. Kitha punika dipunbangun ing taun [[1517]], lan ing wekdal punika taksih kanthi nama Franciscopolis sasampunipun pamaréntahanipun Francais I saking Perancis lan lajeng gantos namanipun dados
Ing tanggal [[20 April]] [[1564]], kitha punika dados satunggaling plabuhan saking departemèn ing Perancis saking ''ekspedisi'' ingkang dipunpandhegani déning [[René Goulaine de Laudonnière]] dhateng satunggaling dunya énggal ingkang dipundamel déning piyambakipun ing wekdal sepisanan dados koloni Perancis wonten ing [[Fort Caroline]], caket sak punika kaliyan kitha [[Jacksonville, Florida]]<ref name="internet3"/>. Satunggaling artis ingkang ugi misuwur inggih punika [[Jacques le Moyne de morgues]] ugi gabung kaliyan Laudonnière kanggé ngupiya lan nyipta kolonisasi sepisanan ingkang nggambarakane satunggaling gambar artistik ingkang lajeng sampun dipunmangertosi déning pendhudhuk asli Amerika ing dunya ingkang énggal, mliiginipun [[Timicua]], suku-suku wilayah modhèrn ingkang wonten ing sisih [[wetan]] radi [[lor]] saking [[Florida]] lan ing sisih wetan radi [[kidul] saking negara bagéyan [[Georgia]].<ref name="internet3">{{cite web|url=http://www.thenewworld.us/narrative-of-le-moyne/3/ |title=Narrative of Le Moyne- TheNewWorld.us |publisher=TheNewWorld.us |date= |accessdate=14 April 2013}}</ref>
Ing [[abad]] kaping [[18]], Le Havre inggih wiwit tuwuh dados kitha dagang saking [[India Barat]] ingkang lajeng terus tambah ngantos dumugi Perancis lan [[Eropa]]<ref name="internet3"/>. Ing taun [[1759]], kitha punika dados titik kanggé mahargyakaken ''Rencana invasi Perancis'' ing taun 1759<ref name="internet3"/>. Déné ing perang ewunan tentara, jaran, lan kapal sami kempal dados setunggal namung kanggé ngrusak kathah tongkang wonten ing plabuhan ing [[Raid on Le Havre]] lan salajengipun invasi kedah dipuntilar sasampunipun angkatan laut Prancis kasoran ing pasukan [[Quiberon]]<ref name="internet3"/>.
Negara Jerman inggih nguaosi pendhudhuk ing kitha Le Havre ing sadangunipun wonten invasi saking [[Normandia]] ing [[Perang Dunya II]] ingkang asilipun inggih saged damel tiwas 5.000 tiyang lan cacahipun kirang langung 12.000 griya kagunganipun warga kitha kasebut risak tumemen, mliginipun amargi serangan saking udara ingkang dipuntindakaken déning Sekutu<ref name="buku1"/>. Sanajan ta makaten, Le Havre inggih dados satunggaling lokasi ingkang dados salah satunggaling papan Depot ingkang paling ageng dipungantos utawi ''Repple Depples'' wonten ing operasi teater Eropa ing Perang dunya kaping II punika<ref name="buku1"/>.
Le Havre inggih dipunkurmati kanthi wontenipun bebungah [[Légion d'honneur|Legion of Honor]] ingkang dipuncaosaken ing tanggal [[18 Juli]] [[1949]]<ref name="buku1"/>. Sasampunipun perangipun rampung, kitha punika lajeng dipunbangun malih kanthi gaya ingkang langkung modhèrn malih ingkang dipunrancang déning [[Auguste Perret]]<ref name="buku1"/>. [[UNESCO]] lajeng paring uninga bilih punjering kitha Le Havre inggih dados salah satunggaling bandha tilaran sujarah ing dunya [[Situs Warisan Dunya]] utawi [[World Heritage Site]] ing tanggal [[15 Juli]] [[2005]], kanggé ngurmati kitha punika minangka kitha ingkang gadhah potensi ingkang nyata lan saged langkung ''inovatif'' malih<ref name="buku1"/>. Wontenipun siti kothong kanthi ambanipun saged dumugi 133 hektar, miturut tim UNESCO inggih minangka satunggaling tuladha blih kitha punika gadhah arsitektur saha tata kitha ingkang dipunrencanakaken kanthi saé ing jaman sasampunipun kaleksenan perang<ref name="buku1"/>. Punika inggih ingkang minangka salah satunggaling situs warisan dunya kontemporer ingkang arang dipunpanggihaken ing Eropa<ref name="buku1"/>.
==Rekonstruksi==
Kitha plabuhan Le Havre kenging risak ingkang parah ing sadangunipun
Le Havre ingkang minangka kitha plabuhan ingkang paling ageng nomer kalih ing Prancis, kénging risak ingkang ageng tinimbang kitha sanes ing negara punika<ref name="buku3"/>. Langkung saking 90% saking kitha punika inggih ancur tumemen ingkang kasisa namung runtuhan bangunannipun<ref name="buku3"/>. Sedaya bangunan publik ingkang wigati ing punjering administrasi kalebet bursa saham, bale kitha, lan [[kantor pos]], saha [[
[[Gambar:Le Havre hiver 1944-1945.JPG|thumb|left|700px|Kitha Le Havre ingkang risak ing salebeting perang dunya kalih ing musim asrep taun 1944-1945]]
Satunggaling pamanggih lan rencana kanggé ndandani kitha Le Havre supados tatanan ruang kithanipun langkung saé inggih sampun dipunsamektakaken tebih-tebih dinten sadèrèngipun wonten peran dunya kaping kalih<ref name="buku4"/>. Pamarèntah Prancis sampun netepaken bilih saben kitha ingkang cacahipun pendhudhuk langkung saking 10.000 tiyang kedah dipunwontenaken satunggaling rencana kanggé ndandosi lan ngrembakakaken kitha punika supados langkung saé malih<ref name="buku14"/>. Kalebet ugi plabuhan Le Havre punika ingkang kedah tumemen rekaos njangkepi sedaya kekirangan ingkang taksih kathah ing kitha-kitha ing
Auguste Perret (1874–1954), satunggaling arsitek formatif ingkang ugi minangka ingkang dados designer tata rancang kitha dipunparingi tugas kanggé ngawasi rekontruksi punjering kitha lan ngrampungaken anggènipun nata kitha ing sasi [[Januari]] [[1945]] déning Raoul Dautry saking MRU.<ref name="buku2">(Kuhl, Lowis & Thiel-Siling 2008, p. 61)</ref> Dewan kitha Le Havre nyuwun supados Brunau damel bagéyan perencanaan ing tim ingkang ngrancang kanggé nata kitha punika, ananging lajeng sapérangan wekdal candhakipun malah nilar tugasipun amargi piyambakipun gadhah perkawis babagan idé kreatif kanggé nata kitha kaliyan Perret.<ref name="buku3">(UNESCO 2005, p. 5)</ref> Kanthi tradhisional dipunbangun wonten ing sak nginggiling siti ingkang minangka tilas rawa-rawa, déné grid énggal Le Havre ingkang dipunangen-angen déning Perret inggih badhé dipunangkat déning beton ingkang kandelipun 3,5 meter.<ref name="buku4">(Collins 2004, p. 273)</ref> Sanajan ta rencana punika boten saged dipunkasilaken amargi wragad ingkang dipunbetahaken ageng sanget lan ugi bahan ingkang dipunginakaken kanggé mbangun kitha punika kira, mila tilasing ambruking bangunan ing kitha punika lajeng dipunginakaken kanggé ningkataken punjering kitha<ref name="buku4"/>. Anggènipun ngginakaken beton kanggé lulangipun sedaya bangunan ing kitha punika lajeng perkawis punika ingkang meksakaken kekiyataning karakter lan dominasi plabuhan<ref name="buku4"/>.
==Papan Administratif==
Le Havre inggih kalebet subfaktur saking negara Perancis ingkang paling ageng nomer kalih lan minangka punjering kitha ingkang ngiteri komune [[Sainte-Adresse]]<ref name="Steiner21"/>. Le Havre inggih mapan wonten ing sisih [[kidul]] radi [[kulon]] saking dhaérah [[Pays de Caux]]<ref name="Steiner21"/>. Kitha punika inggih dipunkiteri kaliyan
[[Gambar:Photojanvier2005CLG 002.jpg|thumb|Le Havre ingkang katutup salju]]
* ''Villa basse'' utawi kitha ngandhap, kaperng saking plabuhan, punjering kitha, lan dhaérah ''perifer''<ref name="Auger33"/>. Dhaérah punika dipunbangun saking dhaérah [[rawa]] ing jaman kuno ingkang lajeng dipunsat ing abad enem welas<ref name="Auger33">P. Auger, G. Granier, ''Le guidé du Pays de Caux'', 1993, {{p.}}33</ref>. Sitinipun inggih kapérang saking jinis [[alluvium]] ingkang muasalipun saking kali Seine<ref name="Auger33"/>. Punjering kitha punika lajeng dipunbangun malih sasampunipun [[Perang dunya II]], madeg ing siti ingkang langkung inggil setunggal mater (3,3 kaki) saking runtuhan bangunan ingkang sampun dipunratakaken<ref name="Auger33"/>.
* ''Villa haute'' utawi kitha nginggil, inggih kapérang saking dhaérah kitha ingkang
Satunggaling trowongan marfi, lan satunggaling tram kabel [[sepur]] ingkang dipunbangun wiwit taun [[2012]] damel trem trowongan punika langkung nggampilaken kanggé alat transportasi ing antawisipun kitha nginggil lan kitha ngandhap<ref name="Auger33"/>.
==Walikota==
Baris 163 ⟶ 164:
}}
Amargi papan dumunung kitha punika ingkang celak kaliyan
Miturut cathetan saking stasiun cuaca singkang wonten ing [[Cap de la Hève]] ing taun [[1970]] - [[1999]], temperatur suhunipun mandhap ing sak ngandhaping {{unit | 0 | ° C }} 24 dinten saben warsanipun, lan minggah ing sak nginggiling {{unit | 25 | C}} 14 dinten saben warsanipun<ref name="Stat"/>. Déné dangunipun cahya srengenge rata-rata saben taunipun inggih dumugi {{unit | 1878 |}} jam saben warsa<ref name="Stat">{{lien web|titre=Chiffres clés et statistiques|éditeur=Le Havre Développement|url=http://www.havre-developpement.com/entreprendrehavre_chiffrescles.asp|consulté le=02/04/2008}}</ref>.
Presipitasi cahyaning
Bantering angin ingkang dipunukur paling banter ingakng kadadosan ing Le Havre ingkang kacathet wonten ing [[aglomerasi]] inggih kadadosan ing tanggal [[16 Oktober]] [[1987]] ingkang tumuju dhateng [[Cape Le Have]] kanthi bantering angin {{unit | 180 | km}} saben jam<ref name="MeteoFr">{{lien web|titre=Météo en Seine-Maritime|url=http://www.meteofrance.com/FR/climat/dpt_tempsdumois.jsp?LIEUID=DEPT76|éditeur=Météo France|consulté le=03/11/2007}}</ref>.
Déné marabaya saking alam ingkang paling mbebayani lan asring kadadosan inggih kanthi wontenipun banjir ingkang kadadosan saking wontenipun angin ageng lan [[Badai Surge]] utawi glombang pasang laut<ref name="Auger42">P. Auger, G. Granier, ''Le guidé du Pays de Caux'', 1993, {{p.}}42</ref>. Déné sansaya andhap posiis satunggulaing kitha lajeng saged dipunginakaken kanggé ngadani ski ing siti<ref name="carmen1">{{lien web|url=http://carmen.developpement-durable.gouv.fr/17/DonneesnatureetpaysagesurlestuairedelaSeine.map|éditeur=Carmen, Haute-Normandie|titre=Données nature et paysage sur l'estuaire de la Seine|consulté le=21/04/2013}}</ref>.
Boten wontenipun kali ing salebeting kitha mila boten wonten ingkang saged nahan wontenipun banjir ageng ingkang mlebet dhateng kitha<ref name="carmen1"/>. Ing pante Le Havre ugi radi arang
{{-}}
Baris 240 ⟶ 241:
[[Gambar:2011 square saint-roch fleuri lehavre 2.jpg|thumb| [[taman Saint-Roch]].]]
Satunggaling studi kanthi mnandhingaken Aphekom lan sedaya kitha ing Perancis nedahaken bilih Le Havre inggih minangka satunggaling kitah ingkang boten patos kenging kathah polusi ing Perancis<ref>{{lien web|url= http://www.lemonde.fr/planete/chat/2011/03/02/la-pollution-de-l-air-reduit-l-esperance-de-vie-comment-agir_1487126_3244.html|titre=Il est difficile de mobiliser les politiques sur le problème de la pollution de l'air|auteur=Gaëlle Dupont|consulté le=21/04/2013}}</ref>. Le Havre ugi minangka kitha ingkang paling ageng nomer tiga ing Perancis ing sadangunipun pendhudhukipun saged ngonversi kualitas udharanipun ngantos
Wiwit taun [[2008]], Le Havre inggih minangka bagéyan saking jaringan {{lang|en|[[Energy Cities]]}} utawi energi kitha lan ing konteks punika inggih sampun netepaken tata cara ingkang sampun kaserat wonten ing agenda 21 lan mawi pendhekatan lingkungan saking wontenipun ''urbanisme''<ref name="diosoufre"/>. Kitha punika sampun pinaringan label ''Energi Wekdal Ngajeng'' ing sapérangan wekdal déning eco-label saking taun [[2009]] - [[2011]], label
==Demografi==
[[Gambar:Plan de la ville du Havre.png|thumb|right|Kitha ngandhap ing Le Havre]]
Cacahipun pendhudhuk ing Le Havre ing taun [[1999]] inggih kirang langkung 191.000 tiyang, ingkang daml kitha punika inggih kitha
==Wisata utama==
Baris 257 ⟶ 258:
===Greja===
* [[Katedral Le Havre]] : Watu ingkang sepisanan ingkang kanggé mbangun inggih dipunsukakaken sepisanan ing taun [[1536]]<ref name="internet7"/>. Punika inggih minangka papan panggenanipun [[uskup]] ing Le Havre<ref name="internet7"/>.
* [[Greja St. Joseph, Le Havre]], salah satunggaling simbol kitha ingkang paling misuwur<ref name="internet7"/>. Beltower inggih kalebet salah satunggaling menara ingkang paling inggil ing Prancis, minggah inggih dhuwuripun ngantos 107 meter. Menara punika inggih dipunrancang déning [[Auguste Perret]]<ref name="internet7"/>.
* [[Gereja St. Michael]]<ref name="internet7"/>
* [[Gereja St. Vincent]] [Eglise St. Vincent:<ref name="internet7">[http://catholique-lehavre.cef.fr/3_les_paroisses_du_diocese/3_23_sainte_therese_des_ponts_de_seine/3_23_1_images_sainte_therese_des_ponts_de_seine/Eglise%20St%20Vincent%20de%20St%20Vincent%20Cramesnil.JPG ]{{dead link|date=Maret 2013}}</ref>
* Greja St. François [Eglise St. François:<ref>[http://catholique-lehavre.cef.fr/3_les_paroisses_du_diocese/3_21_saint_yves_de_la_mer/3_21_1_images_saint_yves_de_la_mer/Eglise%20St%20Fran%E7ois%20du%20Havre.JPG ]{{dead link|date=Maret 2013}}</ref>
* Greja St. Anne [Eglise St. Anne:<ref>[http://catholique-lehavre.cef.fr/3_les_paroisses_du_diocese/3_21_saint_yves_de_la_mer/3_21_1_images_saint_yves_de_la_mer/Eglise%20Ste%20Anne%20du%20Havre.JP ]{{dead link|date=Maret 2013}}</ref>
* Greja St. Marie<ref name="internet7"/>
* Kapel St. Michel d'Ingouville (ingkang dipunbangun ing abad 15) [St. Michel Chapel:<ref name="internet8">[http://catholique-lehavre.cef.fr/3_les_paroisses_du_diocese/3_21_saint_yves_de_la_mer/3_21_1_images_saint_yves_de_la_mer/Chapelle%20St%20Michel%20d'Ingouville%20au%20Havre.JPG ]{{dead link|date=Maret 2013}}</ref>
* Biara Graville, satunggaling biara ingkang dipunbangun kanggé ngurmati Sainte Honorine, ingkang dipuntetepaken ing lebet dhasar ing pinggiring lor kali Seine<ref name="internet8"/>.
* Greja Presbyterian Reformasi (''Eglise Reformee''), ''47 rue Anatole France'' ingkang dipunbangun ing taun [[1857]], lajeng dipunbom ing taun [[1941]]m lan atap saha langit-langit greja dipunbangun malih ing taun [[1953]]
===
*[[
*
*
===Sanèsipun===
* ''The Shipowner home'' (dipunbangun ing abad kaping
* ''The former tribunal'' (dipunbangun ing abad kaping 18)<ref name="buku8"/>.
* ''The town Hall'' : [[Bell tower|belfry]] modhèrn ingkang ngewrat kantor-kantor ing lebetipun<ref name="buku8"/>.
* ''Tha "Volcan"'', pusat budaya ingkang dipun bangun déning [[Oscar Niemeyer]]<ref name="buku8"/>.
* Taman Jepang<ref name="buku8"/>.
==Transportasi==
[[Gambar:Gare du havre2.JPG|thumb|[[Gare du Havre]].]]
Le Havre ugi sampun ngginakaken kekiyatan saking kahanan pantenipun kanthi radi saé, anangin tetep kémawon dhaérah punika ugi tetep kalebet dhaérah ingkang radi dipunisolasi<ref name="réseaux"/>. Perkawis punika ingkang ndadosaken para tiyang ingkang sami netepaken kawicaksanan (déné sapernagan ageng inggih minangka kamar dagang lan indhustri Le Havre) sampun ningkataken akses kitha lan margi dhateng plabuhan saking jalur [[Perancis tol A131 | A131]] ([[Eropa Route 5 | E05]]) ingkang ngubungaken Le Havre dhateng [[A13 (Perancis)|A13]] (margi tol Normandi) déning wontenipun [[Jembatan Tancarville]]<ref name="réseaux"/>. Lan wekdal ingkang dipunbetahaken dhateng kitha inggih setunggal jam saking [[Rouen]] lan sepalih jam saking [[Île-de-France]]<ref name="réseaux"/>. Ing wekdal tembe pungkur punika, margi ageng [[Perancis A29|A29]] ([[E44]], margi ageng muara) ngubungaken
Le Havre sampun ngrembaka kanthi saé saking margi nasional ingkang dipunbangun, jalur sepur lan udharanipun (ingkang kabukti kanthi wontenipun Bandara Octeville ing Le Havre) lan saged dumugi kitha Paris namung kanthi wekdal kalih jam nitih sepur kanthi pikantuk layanan ingkang cepet dhateng ''[[Gare du Havre]]''<ref name="réseaux">{{lien web|url=http://www.havre-developpement.com/havre_reseauxcommunication.asp|éditeur=Le Havre développement|consulté le=20/07/2012|titre=Réseaux de communication}}</ref>. Transportasi lokalipun inggih adhedhasar saking jaringan bis ingkang wiyar lan wiwit sasi [[Desember]] [[2012]] sampun wonten jaringan trem<ref name="réseaux"/>. Satunggaling layanan kapal feri dhateng [[Portsmouth]] ing [[Inggris]] ugi lumampah kanthi saé saking terminal ''de la Citadelle''<ref name="réseaux"/>. Layanan punika inggih dipunoperasikaken déning ''LD Lines''<ref name="réseaux"/>. Dangunipun wekdal kanggé nyebrang inggih saking gangsal
Plabuhan Le Havre inggih minangka plabuhan laut wonten ing toya ingkang paling ageng wonten ing Perancis<ref name="réseaux"/>. Koneksi kapal feri ingkang lintas dhaérah sesambunganipun kaliyan [[Portsmouth]] ing sisih kidul [[Inggris]] déning [[P & O Ferries]] inggih mandheg ing tanggal [[30 September]] [[2005]] ingkang badhé dipunpendhet déning [[LD Lines]] ingkang sampun ngalami éwah-éwahan ing konfigurasinipun<ref name="réseaux"/>. Kalih link dhateng Portsmouth punika inggih dipunsamektakaken saben dinten<ref name="réseaux"/>. Déné link dhateng pulo [[Irlandia]] inggih sampun dipunpindhah dhateng purwakaning plabuhan Cherbourg<ref name="réseaux"/>.
[[Gambar:Ferry Le Havre 2007.jpg|thumb|Ferry ([[LD Lines]]) dans le port du Havre.]]
Jaringan sepur ugi ngrembaka kanthi saé ing kitha Le Havre. Kanthi mekaten, [[Regional Express Transport | TER]] sampun dipundamel langkung modhèrn kanthi dipundamel garis [[Lizard daerah express | LER]] ing taun [[2001]] lan saged nindakaken sesambungan langsung kaliyan [[Fécamp]] ing taun [[2005]]<ref name="réseaux"/>. Tigang welas mobil coral utawi kreta coral saking [[Paris - Le Havre]] inggih nglayani dhateng stasiun- stasiun sanèsipun kados ta [[Stasiun Breaute-Honfleur | Honfleur-Breaute]], [[Yvetot Station | Yvetot]] [[Gare de Rouen-Rive Droite-| Rouen]], lan saking [[Gare de Paris-Saint-Lazare | Saint Lazare]]<ref name="réseaux"/>.
Kejawi saking punika, [[TGV]] ugi paring layanan saben dintenipun ing Le Havre, ingkang ngubungaken kitha Le Havre dhateng kitha [[Marseille]]<ref name="réseaux"/>. Wiwit sasi [[Desember]] [[2004]] stasiun paring layanan dhateng Rouen, [[Gare de Mantes-la-Jolie | Mantes-la-Jolie] ], [[Gare de Versailles-Chantiers | Versailles]], [[Massy - Palaiseau | Massy]], [[Gare de Lyon Part Dieu | Part-Dieu]], [[Gare d'Avignon TGV | Avignon]], [[Aix-en-Provence stasiun TGV | Aix-en-Provence]], lan saking [[Gare de Marseille Saint-Charles | St Charles]]ref name="réseaux"/>. Ing taun [[2002]], link TGV dhateng Paris saged ketingal ing [[Grand Paris]] lan mapanaken Le Havre udakawis setunggal jam langkung sak pro sekawan saking ibukota kaliyan stasiun terminal baru Pertahanan<ref name="tgv"/>.
Boten wonten jalur sepur ingkang kanthi langsung saged ngubungaken kitha setunggal
Déné menawi badhé ngginakaken angkutan umum, saéngga wisatawan saged nelasaken kitha Rouen mawi sepur utawi bis ingkang ngginakaken baris ingkang cacahipun kalih dasa saking bis ingkang ijem. Pelatih abu-abu dhateng [[Etretat]] lan [[Fécamp]] lan [[Veolia Transportasi Normandy Inter-perkotaan | VTNI]] kanggé ancas tindakan dhateng lembah Seine lan Roune ugi nyamektakaken layanan ing antawisipun kitah setunggal lan kitha sanèsipun kanthi ngginakaken nama [[Departemèn Umum (Perancis)]] saking [[Seine-Maritime]]<ref name="tgv"/>. Ing pungkasanipun, perusahaan [[AirPlus]] inggih nyamektakaken angkutan tumuju dhateng stasiun sepur lan bandhara Paris<ref name="tgv"/>.
Kanggé transportasi jalur udhara, kitha punika gadhah [[Le Havre Octeville Airport
Ancas ingkang paling wigati inggih punika kanggé ''paltform korespondensi'' saking [[Lyon Saint-Exupéry | Lyon]]<ref name="Rapport2007"/>. Kathah papan ingkang asring dipuntuju saben mangsa
===Transportasi ing Kitha===
Baris 305 ⟶ 306:
[[Gambar:Tramway , Le Havre (France).jpg|thumb|[[Tramway ing Havre]].]]
Kitha lan wilayah ing metropolitan gadhah jaringan transportasi ingkang padhet<ref name="Rapport2007"/>. Perkawis punika ingkang lajeng mangsuli pitakenan, punapa kitha punika naté leren, punapa malih kanthi wontenipun kitha ngandhap lan kitha nginggil<ref name="Rapport2007"/>. Kalih kitha punika anggenipun sami hubungan kedah mawi transportasi ingkang dipunhubungaken déning wontenipun margi ingkang dawa, lajeng dalanipun kathah ingkang nikuk, kathah undhak-undhaknipun, wonten ''tram kabel Havre'' lan ing pungkasanipun wonten terowongan Jenner<ref name="Rapport2007"/>.
Jaringan transportasi umum ingakng wonten ing komunitas aglomerasi LE Havre utawi ''CODAH'' inggih dipunsebat "Lia" ingkang dipunoperasikaken déning Perusahaan Angkutan saking gerbang laut inggih punika CPTO, anak perusahaan saking [[Veolia Trasportasi]]<ref name="LIA">{{lien web|url=http://www.transports-lia.fr/presentation/index.asp?rub_code=36&thm_id=20&gpl_id=|titre=Qui sommes-nous ?|éditeur=CODAH|consulté le=22/04/2013}}</ref>
Wiwit sasi [[Januari]] 2011, agen transportasi punika nawaraken layanan antar jemput reguler mliginipun kanggé dhaérah indhustri lan plabuhan Le Havre, saéngga saged nambah layanan VTNI mawi ''Trans Estuaire''<ref name="réseaux"/> Kanthi wontenipun tram kabel havre ingkang dipunbangun wiwit taun [[1890]] mila lajeng saged damel mungkin wontenipun sesambungan ing antawisipun kitha nginggil dhateng kitha ingkang langkung andhap kanthi wekdal namung sekawan menit mawi kabin ingkang
Kanthi wekdal langkung saking 75 taun, Le Havre sampun gadhah jaringan trem saking Prancis ingkang paling wiyar lan paling
Ing pungkasanipun, aglomerasi ing Le Havre wiwit taun [[2001]] gadhah [[Lizard 'Regional Express | LER]], larik [[Regional Express Transport | TER]] ing antawisipun [[Gare du Havre]] kanggé [[Rolleville]] saking gangsal stasiun sepur ing kitha
====Transportasi pribadi====
Wiwit taun [[2005]], sampun dipunrembakakaken wontenipun dalan khusus kanggé pit
==Tata ruang kitha ing Le Havre==
Baris 322 ⟶ 323:
[[Gambar:Plan de la ville du Havre.png|thumb|Peta Le Havre lan punjering kitha ingkang dipunbangun malih sasampunipun [[Perang mondiale]]]]
Sapérangan ageng kitha punika inggih sampun remuk ing sadangunipun wonten Perang Dunya kaping kalih. Kitha punika dipunbangun malih jumbuh kaliyan pangangen-angen bengkelipun [[Auguste Perret]] ing antawisipun taun [[1945]] lan [[1964]]<ref name="unesco"/>. Namung [[Hotel Le Havre]] lan [[Greja St Joseph]] ing Le Havre ingkang dhuwuripun dipunrancang ngantos 107 meter déning arsitek Auguste Perret<ref name="unesco"/>. Piyambakipiun lajeng dhateng kanggé muji asiling pakaryan kangge mbangun malih bangunan punika, lan déning [[UNESCO]]lajeng kitha ngandhap ingkang dipunrekonstruksi malih punika inggih wonten ing punjering kitha Le Havre punika ing tanggal [[15 Juli]] [[2005]] saged mlebet [[Dhaptar Warisan Dunya]]<ref name="unesco">{{lien web|url=http://whc.unesco.org/fr/list/1181/|titre=Le Havre, la ville reconstruite par Auguste Perret|éditeur=UNESCO|consulté le=23/04/2013}}</ref>. Ruangan punika inggih ingkang gadhah amba ngantos 133 hektar inggih minangka situs kontemporèr ingkang kacathet wonten ing [[Eropa]]<ref name="unesco"/>.
Karya
Ing taun [[2012]], bangunan punika inggih nembé dipundandosi malih lan ing sak njawining ruangan ugi nembé dipunéwah-éwahi kanthi langkung tumemen lan sampun dipunsarujuki
Ing sakiteripun Notre Dame lan Perrey ugi sampun dipunginakaken masarakat minangka papan dumunungipun warga<ref name="Letélié32"/>. ''The Halles'' inggih minangka salah satunggaling punjering kitha ingkang radi komersil<ref name="Letélié32"/>. Wondéné [[distrik Saint-François]], ugi sampun dipunbangun malih sasampunipun taun 1945, ananging kanthi wujud gaya
====Lingkungan saking kitha ingkang langkung tuwa====
[[Gambar:Church Saint-Vincent.jpg|thumb|Palataran Greja Saint Vincent]]
Saking sisih wétan tumuju sisih lor kitha ngandhap punika sampun dipunbangun malih sapérangan dhaérah ingkang sampun tuwa kahananipun inggih ingkang nglimputi lingkungan Danton, Saint Vincent, Graville, Massillon, lan sapanunggalanipun<ref name="renovation"/>. Bejanipun, bangunan punika inggih saged luput saking amuking bom ing perang dunya kaping kalih<ref name="renovation"/>. Toko-toko ingkang jumèjèr jèjèr wonten ing sapérangan titik margi utama ing lingkungan sakitering bunderan kitha inggih padatanipun dipundamel saking watu bata, mila bangunanipun inggih radi kiyat<ref name="renovation"/>. Ananging, ing salebeting taun [[1990]] nan lan [[2000]] nan, lingkungan punika inggih sampun dados proyèk bangunan ingkang badhé dipunbangun malih kanthi béya ingkang ageng, mliginipun kanthi wontenipun OPAH kangge ndandosi griya ingkang sampun sepuh yuswanipun adhedhasar rehabilitasi ing kitha utawi rekonstruksi kitha ingkang wonten, lajeng dipunbangun ugi fasilitas publik ingkang taksih kirang dipunjangkepi, ugi dipundandosi malih bab tata cara lumakunipun bisnis ingkang kadadosan ing kitha punika<ref name="renovation">{{lien web|url=http://lehavre.fr/dossier/un-centre-ancien-en-cours-de-renovation-0|éditeur=Ville du Havre|titre=Un centre ancien en cours de rénovation|consulté le=23/04/2013}}</ref>.
Ing pungkasanipun abad 20 lan ing purwakaning abad 21, stasiun kabupatèn inggih sampun ngalami éwah-éwahan ingkang ageng<ref name="renovation"/>. Panci leres, sejatosipun stasiun kabupatèn inggih minangka lawang gerbang menawi badhe tumuju dhateng kitha ingkang sami
====Distrik-distrik ing sisih kidul====
[[Gambar:Docks Vauban au Havre.jpg|thumb| Dhaérah komersial [[Docks Vauban]], 2009, sisih bagéyan kidul]]
Distrik-distrik ingkang mapan wonten ing sisih kidul saking kitha Le Havre punika inggih dipuntandhani kanthi wontenipun kegiyatan indhustri lan plabuhan<ref name="sciencespo"/>. Wonten set bata saking set watu bat ingkang ageng ing Chicago, kitha tenaga kerja, usaha alit, gudhang, dermaga lan fasilitas plabuhan, utawi infrastruktur transportasi<ref name="sciencespo"/>.
Distrik-distrik ing bagéyan sisih kidul ing sadangunipun mapinten-pinten taun ingkang sampun ngalami éwah-éwahan ingkang ageng kanthi surung pambiyantu béya saking
Punjering papan medis ingkang énggal ingsakitering griya sakit énggal ingkang wonten ing Perancis, inggih punika ''des Ormeaux'' ingkang dipunbangun ing sakiteripun lingkungan wonten ing pundi kathah griya ingkang ugi badhé dipunbangun malih kanggé ancas badhé dipunpromosikaken ing ancas campuran sosial<ref name="Gras238"/>.
===Kitha Nginggil===
[[Gambar:Cimetiere ste marie.jpg|thumb|Pasaréyan Sainte-Maria]]
Bagéyan kitha nginggil inggih kapérang saking tigang bagéyan, inggih punika bagéyan panté, distrik pinggiran kitha ing dataran inggil, lan set perifer ingkang ageng<ref name="tetris"/>. Lingkungan ingkang wonten ing sandhingipun tebing inggih punika satunggaling
Déné ing sisih lor dipunrembakaken wonten ing sepalih wekdal sepisanan saking abad sangalas, inggih punika dipundamel kabupatèn pinggiran kitha, kados ta [[Rouelles (Seine-Maritime) | Rouelles]], St Cecilia, Mare au Clerc [[Sanvic]], [[Bléville]] lan [[Dollemard]]<ref name="tetris"/>. Ing sisih lor radi kulon, ing antawisipun Belville lan bandara Octeville, ugi wonten dhaérah ingkang nembé dipunbangun, inggih punika kitha Les Hauts de Belville<ref name="internet11"/>. Dhaérah punika inggih minangka distrik eco ingkang kapérang saking standar griya kanggé warga ingkang kedah gadhah kualitas lingkungan ingkang saé utawi ingkang asring dipunsebut ''High Quality Environments (HQE)'', satunggaling BIA lan sekolah ingkang kedah konversi total cacahipun 1000 dhateng dhaérah ing griyanipun pendhudhuk<ref name="internet11">{{lien web|éditeur=Ville du Havre|url=http://www.ville-lehavre.fr/delia-CMS/dossier/index/article_id-28162/ext-1/first_article_id-28148/plus-1/topic_id-789/le-projet.html|titre=L'éco quartier « Les Hauts de Bléville »|consulté le=23/04/2013}}</ref>.▼
▲Lingkungan ingkang wonten ing sandhingipun tebing inggih punika satunggaling kompleks griyanipun warga ingkang langkung gampil dipundamel ing bagéyan sisih kulon inggih punika wonten Les Ormeaux, Rue Felix Faure lan ingkang kitha prasaja inggih wontenipun kitha St Cecilia, Aplemont. Lajeng trowongan Jenner ingkang wonten ing sak ngandhaping panté lan ngubungaken kitha nginggil lan kitha ngandhap. Ing dhaérah panté ugi dipunpanggihaken kalih wujud kitha ingkang kiyat inggih punika benteng [[Sainte-Adresse]] lan [[Tourneville]] lan wontenipun pasaréyan Sainte-Marie. Kanthi ambrukipun fungsi militer kitha, mila kitha punika kanthi sekedhik maka sekedhik lajeng dipundandosi, kados ta Fort Sainte-Adresse ingkang lajeng dipungantos Taman gantung Le Havre, lan ugi kanggé benteng Tourneville ingkang dados griya utama ing taun 2013 kanggé wontenipun ''Tetris Project'', inggih punika satunggaling punjering papan kanggé latiyan musik kontemporer kanthi wontenipun gedhung konser lan studio kanggé gladhèn<ref name="tetris">{{lien web|url=http://lehavre.fr/dossier/le-fort-de-tourneville-0|éditeur=Ville du Havre|titre=Le fort de Tourneville|consulté le=23/04/2013}}</ref>.
Dhaérah ing sakitering pinggiring kitha inggih saged tuwuh ing wekdal sasampunipun rampung perang<ref name="internet11"/>. Punika inggih minangka satunggaling padamelan ingkang ageng saking Caucriauville, Kayu Belville, Mont-Gaillard lan Mare-merah ingkang titik fokusipun dhatng cacahipun pendhudhuk ing kitha punika kirang ngasilaken asil ingkang patos saé<ref name="internet11"/>. Ing sasi [[Oktober]] [[2004]], Badan Nasional Kitha (ANRU) inggih nindakaken renovasi
▲Déné ing sisih lor dipunrembakaken wonten ing sepalih wekdal sepisanan saking abad sangalas, inggih punika dipundamel kabupatèn pinggiran kitha, kados ta [[Rouelles (Seine-Maritime) | Rouelles]], St Cecilia, Mare au Clerc [[Sanvic]], [[Bléville]] lan [[Dollemard]]<ref name="tetris"/>. Ing sisih lor radi kulon, ing antawisipun Belville lan bandara Octeville, ugi wonten dhaérah ingkang nembé dipunbangun, inggih punika kitha Les Hauts de Belville. Dhaérah punika inggih minangka distrik eco ingkang kapérang saking standar griya kanggé warga ingkang kedah gadhah kualitas lingkungan ingkang saé utawi ingkang asring dipunsebut ''High Quality Environments (HQE)'', satunggaling BIA lan sekolah ingkang kedah konversi total cacahipun 1000 dhateng dhaérah ing griyanipun pendhudhuk<ref>{{lien web|éditeur=Ville du Havre|url=http://www.ville-lehavre.fr/delia-CMS/dossier/index/article_id-28162/ext-1/first_article_id-28148/plus-1/topic_id-789/le-projet.html|titre=L'éco quartier « Les Hauts de Bléville »|consulté le=23/04/2013}}</ref>.
▲Dhaérah ing sakitering pinggiring kitha inggih saged tuwuh ing wekdal sasampunipun rampung perang. Punika inggih minangka satunggaling padamelan ingkang ageng saking Caucriauville, Kayu Belville, Mont-Gaillard lan Mare-merah ingkang titik fokusipun dhatng cacahipun pendhudhuk ing kitha punika kirang ngasilaken asil ingkang patos saé. Ing sasi [[Oktober]] [[2004]], Badan Nasional Kitha (ANRU) inggih nindakaken renovasi ingkagn dipuntapakasmani kaliyan pejabat kotamadya Le Havre kanthi asling serat kekancingan ingkang sepisanan inggih punika kanggé paring sumbang surung bab wragat kangge mbangun ulang bangunan ingkang sampun tuwa umuripun ing kitha punika. Serat kekancingan punika inggih saged medalaken arta sumbangan ingkang agengipun 340 yuta kanggé mbangun klompok ageng ing distrik sisih inggil, minangka griya kangge 41.000 tiyang. Sumbangan wragat punika lajeng saged mratah kanggé dipunwedalakenipun ''Grand Project de Ville (GPV)''. Mila, perkawis punika ingkang saged ndadosaken langkung gampil kanggé mbangun malih kitha nginggil ingkang cacahipun 1700 griya énggal<ref>Elisabeth Ridel, ''les Vikings et les mots : L'apport de l'ancien scandinave à la langue française'', éditions errance, Paris, 2009, p. 203 - 226 - 227 - 228.</ref>.
==Toponomi==
Nama kitha punika inggih sampun dipunbuktèkaken ing taun [[1489]], lan ugi ing wekdal sadèrèngipun inggih sampun natè dipundhirikaken dèning [[Francis I]] minangka satunggaling rahmat lan dados kitha grace<ref name="Beaurepaire-92-93"/>. Ing taun [[1516]], kalih taun sadèrèngipun sampun madeg yayasan punika kanthi resmi<ref name="Beaurepaire-92-93">François de Beaurepaire (préf. [[Marianne Mulon]]), ''Les Noms des communes et anciennes paroisses de la Seine-Maritime'', Paris, A. et J. Picard, 1979, 180 p. ({{ISBN|2-7084-0040-1}}) ({{OCLC|6403150}}), {{p.}}92-93</ref>. Nama ilmiah lan samantaranipun kanggé kitha p[unika inggih asalipun saking Franciscopolis<ref name="Beaurepaire-92-93" />. Kualifikasi punika mbok bilih inggih ngrujuk dhateng wontenipun kapèl bunda Maria, ingkang mapan wonten ing katedra Notre Dame ing Le Havre<ref name="Beaurepaire-92-93"/>. Katedral punika inggih gadhah nama ingkang sami kaliyan ''Our Lady Grace'' ingkang sampun kacathet minangka satunggaling kapel ing muara sanèsipun<ref name="Beaurepaire-92-93" />.
==Olahraga==
[[Gambar:Port vauban.jpg|thumb|Plabuhan Vauban.]]
Kitha Le Havre inggih minangka kitha papanipun klub olahraga ingkang paling sepuh
Papan olahraga ingkang taksih gesang ing Le Havre inggih dipundominasi déning tigang tim olahra profesional, tim bal-balan ingkang sepisanan inggih punika CDT ingkang maén tandhing ing liga 1 kanggé ing wekdal pungkasan taun [[2008]]-[[2009]] lan ing wekdal salajengipun inggih tandhing ing liga nomer kalih<ref name="internet12"/>. Papan punjering pelatiyan ingkang dipunanggep sampun maujud ing Prancis ing ranah internasional ing antawisipun inggih punika [[Vikash Dhorasoo]], [[Julien Faubert]], [[Jean-Alain Boumsong]], [[Lassana Diarra]] utawi [[Steve Mandanda]], ingkang kanthi ajeg tetep saged mlebet ing ranking sedasa ageng klub ing Prancis<ref name="internet12"/>. Tim ageng ingkang angka kalih inggih punika [[Saint Thomas Basket Le Havre|Saint-Thomas Basket]]), ingkang minangka jawara basket Pro A ing Prancis<ref name="internet12"/>. Klub punika inggih saged dados jawara lan ngrebat gelar nasionalipun ingkang sepisanan inggih wonten ing kompetisi [[Coupe de France]] ing taun [[2006]]<ref name="internet12"/>. Klub atletik rugby Le Havre ingkang minangka klub éwah-éwahan saking federal 3 ing liga champions Perancis (ingkang mèh sami kedhudhukanipun kaliyan divisi gangsal)<ref name="internet12"/>. Klub hoki ing Havre inggih sampun ngrembaka sanget ing tingkat nasional wonten ing urut-urutan nomer sekawan kanggè musim tandhing 2008-2009, mila tim punika asring dipunsebut ''Dock Le Havre''<ref>{{lien web|url=http://www.hockeyfrance.com/clubs/hockey-club-du-havre-220-42-1-77-0-.html|éditeur=FFHG|consulté le=23/04/2013|titre=Présentation du club}}</ref>.
Minangka kitha maritim mila kathah dipunpanggihaken jinising olahraga ingkang gayut kaliyan kahanan alam ingkan kados mekaten, kados ta tradisi prau layar<ref name="internet12"/>. Ing tanggal [[29 Juli]] [[1840]], dipunadani pertandhingan ingkang sepisanan saking olahraga prau layar punika<ref name="internet13"/>. Ing wekdal sak punika, Le Havre inggih sampun misuwur dados stasiun tiya lan resor<ref name="internet13"/>. Plabuhan panté ingkan wonten ing panté punika inggih dipunbangun nalika jaman taksih kadadosan perang, lan sak punika sampun dados plabuhan maritim ingkang paling agengref name="Stat"/>. Cacahipun 200 ali tambahan inggih ugi sampun dipunpasang wonten ing dhaérah cekungan Vauban ing taun 2011-2012<ref>''Océanes Le Havre'', avril 2011, {{numéro|145}}, {{p.}}30</ref>.
''The Havraise Rowing Society'' inggih sampun nglatih sapérangan para atlit dayung ingkang inggil, kados ta Thierry Renault<ref name="internet15"/>. Klub nautique Le Havre (CNH) inggih minangka punjering saking papan renang lan polo ing toya kanggé papan renangipun tiyang jaler<ref name="internet15"/>. ''Le Centre Nautique Paul Vatine'' inggih minangka klub nomer gangsal wonten ing cacahipun lisensi olahraga ing negara kasebut ingkang pikantuk ranking nomer kalih ing divisi liga champions noler 1 ing klub catamarans Prancis<ref name="internet15">{{lien web|url=http://www.vatine.net/|titre=Présentation|éditeur=centre nautique Paul Vatine|consulté le=23/04/2013}}</ref>.
Kitha punika ugi sampun naté dados tuan rumah kanggé [[Olimpiade Layar]] ingkang dipunadani ing musim panas ing pertandhingan Olimpiade musim panas taun [[1900]] lan wonten ing olimpiade layar musim panas taun [[1924]]<ref name="internet15"/>.
==Menara Kembar==
Le Havre inggih minangka kitha kembar utawi gadhah satunggaling sedhèrèk kitha putri sanèsipun ingkang kembar kaliyan kitha Le Havre punika:<ref name="TwinTowns">{{cite web|url = http://www.lehavre.eu/#Twin_towns|title=Le Havre Website - Twin Towns|accessdate=21 April 2013|publisher= lehavre.eu}}</ref>
* {{Flagicon|
* {{Flagicon|Republic of the Congo}} [[Pointe-Noire]], [[Republic of the Congo]]<ref name="TwinTowns"/>
* {{Flagicon|Russia}} [[Saint Petersburg]], [[Russia]], since 1965<ref name="saint_petersburg">{{cite web |url=http://eng.gov.spb.ru/figures/ities |title=Saint Petersburg in figures - International and Interregional Ties |publisher=Saint Petersburg City Government |accessdate=21 April 2013}}</ref></small>
* {{Flagicon|Germany}} [[Magdeburg]], [[Jerman]]<ref name="TwinTowns"/>
* {{Flagicon|United Kingdom}} [[Southampton]], [[United Kingdom]], wiwit 1973<ref name="TwinTowns"/>
* {{Flagicon|United States}} [[Tampa]], [[Amerika Serikat]]<ref name="TwinTowns"/>
* {{Flagicon|Norway}} [[Bergen]], [[Norway]]<ref name="TwinTowns"/>
* {{Flagicon|Turkey}} [[Aydın]], [[Turki]]<ref name="TwinTowns"/>
==Tokoh==
|