Bathara Kamajaya: Béda antara owahan
Konten dihapus Konten ditambahkan
Tanpa ringkesan besutan |
Tanpa ringkesan besutan |
||
Larik 7:
Ing lakon Partadewa, nalika Pandhawa padha ngupadhi murcane Arjuna kang wektu kuwi dadi ratu ana Kahyangan Tinjomaya jejuluk Prabu Karitin iya Kathili, Kamajaya tumurun ing marcapada salin dadi pandhita mudha peparap Begawan Partadewa kang jejibahane ngundhurake barisane para Kurawa kang nedya ngrebut dhampar negara Amarta. Kanthi dibantu para putra-putra Pandhawa (Gathotkaca, Antarejam Antasena, Abimanyu, Setyaki, lsp) Begawan Partadewa bisa nundhung Kurawa saka Amarta.
Bathara Kamajaya lan Dewi Ratih banget ditersnani dening wong-wong ing tanah Jawa, mula ora mokal yen jaman biyen ana kapitayan, yen ana wong sing ngandhut (hamil) kang sepisanan, kudu dianani slametan meteng pitung sasi kang diarani tingkepan utawa mitoni, awit slameran mau diadani ing wulan kapitu (meteng pitung sasi) utawa nalika kandhutan umur wolung sasi. Ing jroning slametan mau mbutuhake sarat kang awujud cengkir gadhing cacahe loro, digambari Bathara Kamajaya lan Dewi Ratih. Pamrihe mbesuk menawa anake lair lanang suaya baguse kaya Kamajaya lan yen laire wadhon ayune kaya Bathari Ratih.
Ing
Dene critane mangkene: nalika Bathara Guru pinuju mbangunake tapa ing Gunung Mahameru, Kahyangan Suralaya katekan kraman ratu asirah liman (gajah) jejuluk Prabu Nilarudraka saka negara Glugutinatar. Prabu Nilarudraka ngirid wadyabala sagelar sepapan sedyane nelukake kahyangan temahan dadi perang rame ana Repat Kepanansan (alun-alune kahyangan). Nanging para dewa padha kasoran kabeh. Panemune Bathara narada (pepatih ing Kahyangan Suralaya), amung Bathara Guru piyambak kang bisa nyirnakake Prabu Nilarudraka.
Bathara panyarikan (Srita) matur yen sadurunge tindhak mertapa, Bathara Guru weling wanti-wanti, para dewa ora dikeparengake nusul. Semono uga Dewi Uma kang wektu kuwi nembe nggarbini sepuh.
▲Ing [[Kakawin Smaradahana]] anggitan [[Dharmaja|Mpu Dharmaja]] nyaritaake lelakone Bathara Kamajaya kang nyoba nggodha [[Siwa]]. Crita iki dadi sebab Kamajaya uga sinebut ''Anangga'' ing [[India]]. ''Anangga'' nduwe arti ''tanpa raga/awak.'' Wiwit kedadeyan iki, Kamajaya lan Kamaratih kudu manuksa ing manungsa supaya bisa bebarengan.
Rehne kepojok ing kahanan, wasana Bathara Narada matah Bathara Kamajaya supaya mbadharake tapane Bathara Guru. tekan pertapane Bathara Guru, Kamajaya ngaturi supaya mudhar anggone tapabrata, sarta ngaturi uninga yen kahyangan kunggahan mungsuh ratu buta asirah gajah ingkang wus ngepung kahyangan. Nanging Bathara Guru mung meneng wae, tetep sila mbedekes tangan sedhakep, pandhulune lurus, kaya-kaya ora ngawuningani praptane Bathara Kamajaya.
Bathara Kamajaya jengkel, sigra nglepasake jemparing kang jenenge Kiai Cakrakembang, Sanalika anggane Bathara Guru kurugan saernane kembang kang nuju ambabar gandha amrik arum mangambar-ambar. Parandene meksa durung bisa dijugarake semadine Bathara Guru. Bathara Kamajaya nuli nglepasake senjata pamungkas kang aran jemparing kadewatan Pancawisaya, yaiku panah langen asmara.
Ketaman Pancawisaya mau sanalika Bathara Guru kaget gragapan. Nafsu asmarane mungkat tan kena sinayduhan (dikendhaleni). Rasa kepingin saresmi karo garwane ora bisa diduwa maneh.
Bathara Guru tumuli eling manawa kabeh mau ana kang anjalari, ora liya dewa bagus kang ana ngarepe. Bathara Guru duka banget. Sanalika ing palarapane mijil netrane. Ya netra kang ana tengah-tengahing bathuk iku kang winastan netra kang angka telu. Mula Bathara Guru uga bebisik Sang Hyang Trinetra (priksanana ing tokoh Bathara Guru).
Saka netra katelune mau mijil dahana mangalad-alad, ngobong Bathara Kamajaya. Batahara Kamajaya sirna dadi awu. Dewi ratih bareng midhanget kakunge sedha enggal-enggal tindhak menyang papan dununging sedane. Dewi Ratih bela pati obong.
Ning nadyan wis dadi awu, wong jenenge dewa, miturut dhalang kondhang, Ki Narto sabdho (swargi), bisa waluya (urip) maneh. Mula bathara Kamajaya lan Dewi ratih iya banjur bisa tetep muncul maneh ana ing lakon wayang Parta Krama, nadyan jamane wis ngliwati pirang-pirang jaman. Ing lakon kasebut malah Ki Lurah Semar Badranaya sing ora liya ramane Kamajaya nganthi Premadi (Arjuna) menyang Cakrakembang sowan Kamajaya saperlu nyuwun ngampil sranane (pitukone) pinanganten putri awujud Kayu Klepu Dewandaru, pasrening kaswargan, lan kembar mayang minangka abon-abon pawiwahan anggone arep dhaup karo Dewi Wara sumbadra. Panyuwune iku di keparengake saengga Permadi klakon dhaup karo Wara Sumbadra.
----
Delengen Uga
|