Aksara Tamil: Béda antara owahan

Konten dihapus Konten ditambahkan
Larik 20:
 
=== Sesipatan ===
Aksara Tamil ngemu 12 aksara swara (<span lang="ta">உயிரெழுத்து</span> ''uyireḻuttu'' "aksara jiwa"), 18 aksara wyanjana (<span lang="ta">மெய்யெழுத்து</span> ''meyyeḻuttu'' "aksara raga") lan siji aksara mirunggan, <span lang="ta">ஃ</span> (<span lang="ta">ஆயுத எழுத்து</span>). Aksara <span lang="ta">ஃ</span> diucapaké "akku" utawa "அக்கு" lan dudu warga aksara wyanjana utawa aksara swara jroningmiturut paramasastra Tamil. Masiya mangkono, aksara siji iki racaké dilebokakédiurutaké ingsalarik larikkaro aksara-aksara swara. Aksara Tamil kalebu aksara silabis, dudu alfabètis.<ref>[http://dsal.uchicago.edu/cgi-bin/romadict.pl?table=tamil-lex&page=148&display=utf8 University of Madras Tamil Lexicon, page 148: "<span contenteditable="false" lang="ta">அலியெழுத்து</span> [ aliyeḻuttu] n ali-y-eḻuttu . < <span contenteditable="false" lang="ta">அலி</span>¹ +. 1. </ref> Mula, jangkepé cacahé ana 31 rupa aksara-aksara ijèn lan 216 wangunrupa gabungan aksara sing gunggungé ana 247 rupa (<span lang="ta">உயிர்மெய்யெழுத்து</span> ''uyirmeyyeḻuttu''), dumadi saka gabungan aksara wyanjana lan swara, aksara wyanjana dipangkon, lan aksara swara dhéwé. Aksara gabungan iki arupa aksara wyanjana sing disandhangi swara. Sawatara aksara wyanjana rupané owah supaya bisa trap marang sandhangan swarané. Saliyané iku sandhangan swara ditrapaké nyang aksara wyanjana minangka panambang, ater-ater, utawa kaloroné bebarengan. Saben sandhangan swara iki béda rupané saka aksara swara sing ngadeg dhéwé.
 
Aksara Tamil ditulis saka kiwa manengen.
Larik 27:
 
[[Gambar:History_of_Tamil_script.jpg|thumb|400x400px|Babad aksara Tamil]]
Aksara Tamil, kayadéné aksara-aksara ing Asia Kidul liyané, tumurun saka [[aksara Brahmi]].{{sfn|Mahadewan|2003|p=173}} Prasasti-prasasti kuna sing ginuritan aksara Tamil wiwitan wis ana ora suwé kawit pungkasing mangsa [[Asoka]]. Aksara sing ginurit ana ing prasasti-prasasti iki wiyahé diarani aksara Tamil-Brahmi utawa "aksara Tamili". Aksara iki diarani mangkono awit guritan aksarané wis akèh bédané saka aksara Brahmi ing mangsa Asoka. Contoné, aksara Tamil-Brahmi wis nduwé pranata dhéwé kanggo mbédakaké aksara [[Konsonan|wyanjana]] wantah (contoné ''m'') saka aksara wyanjana mawa [[Vokal|swara]] (contoné ''ma''). Saliyané iku, miturut panemu Iravatham Mahadevan, (1) aksara Tamil Brahmi wiwitan duwé sandhangan sing rada béda, (2) duwé aksara mirunggan kanggo nulis uni-uni sing ora ana ing [[Basa Sangskreta|basa Sansekerta]], lan (3) mangkasnyingkiraké aksara sing ora kanggo marang basa Tamil kayata uni wyanjana sinwara lan uni aspirat.{{sfn|Mahadewan|2003|p=173}} Prasasti saka abad kapindho nganggo gagrag aksara Tamil-Brahmi sing liya, sing udakara padha karo aksara sing dianggo ing ''Tolkāppiyam'' utawa paramasastra Tamil kuna. Gagrag iki nganggo sandhangan ''puḷḷi'' minangka pangkon.{{sfn|Mahadewan|2003|p=230}} Aksara Tamil wiwitsabanjuré ikuowah rupané owah dadi luwih mlengkung, lan wiwit abad kalima utawa kanem owah dadi aksara sing kawentar mawa aran ''Vaṭṭeḻuttu wiwitan''.{{sfn|Mahadewan|2003|p=211}}
 
Sanajan mangkono, aksara Tamil modhèren ora tumurun saka aksara iki.{{sfn|Mahadewan|2003|p=209}} Ing abad kapitu, wangsa Pallawa ngripta aksara anyar kanggo basa Tamil kanthi ngringkes aksara Grantha (sing tumurun saka aksara Brahmi Kidul) banjur nambahi aksara ringkesan iku -aksara sing uni-uniné ora tinemokaké ana ing basa Sansekerta saka aksara ''Vaṭṭeḻuttu'' nyang aksara ringkesan iku.{{sfn|Mahadewan|2003|p=213}} Kala abad kawolu, aksara anyar iki nggantèkakénggantèni aksara ''Vaṭṭeḻuttu'' sing dianggo kraton Chola lan kraton Pallawa ing bang lor wewengkon panyatur basa Tamil, mula diarani kondang diarani aksara Chola-Pallawa. Aksara ''Vaṭṭeḻuttu'' isih diuri-uri ana ing bang kidul wewengkon panyatur basa Tamil, ing kraton Chéra lan Pandyan, tekan abad kasawelas rikala kraton Pandyan diteluk kraton Chola.{{sfn|Mahadewan|2003|p=212}}
 
Pirang-pirang abad sabanjuré, aksara Chola-Pallawa owah dadi aksara Tamil modhèren. Sarana gurit kala semono sing nganggo [[Rontal|godhong tal]] nglantari owahé aksara iki. Para citralika kudu ati-ati supaya ora mbolongaké godhong tal nalika nggurit nganggo tanah (sabangsa ''stilus'') amarga godhong sing kabolong luwih gampang suwèk lan rusak. Dadiné, ''puḷḷi'' minangka pangkon banjur arang dinggo saéngga aksara wyanjana wantah ditulis padha karo aksara wyanjana sing mawa swara. Padha kaya iku, sandhangan swara ''kuṟṟiyal ukaram'', sandhangan ''u'' satengah bunder sing ditulis ing pungkasan tembung utawa tengah tembung camboran, uga wis ora dinggodianggo manèh lan digantèkaké sandhangan ''u ''sing ringkes. Sandhangan ''puḷḷi'' langka kanggoné nganti mesin cithak diciptakaké, déné sandhangan ''kuṟṟiyal ukaram'' panggah ora dianggo nganti saiki kamangka uni sing magepokan isih ana lan wigati kanggo guru lagu basa Tamil.
 
Nalika abad kaping sangalas, rupa sawènèh aksara diringkes supaya gampang anggoné ditulis. Ing abad kaping rongpuluh, aksara Tamil diringkes manèh ping bola-bali ing sawatara réformasi aksara. Tundhoné, sandhangan swara kanggo saben aksara wyanjana kabèh dadi sarupa lan sandhangan-sandhangan mirunggan sarta rupa-rupa aksara sing ora ajeg ora dianggo manèh.
Larik 38:
 
=== Gegayutan karo aksara-aksara India ===
Aksara Tamil ana pirang-pirang bédané saka aksara-aksara liyané ing kulawarga aksara Brahmi. Ora kaya saben aksara ing kulawarga aksara Brahmi, ing aksara Tamil ora ana uni wyanjana andhegan sinwara utawa uni wyanjana andhegan aspirat jalaran uni mangkono dudu fonem basa Tamil, masiyasanajan alofon andhegan frikatif lan alofon andhegan sinwara ana ing basa Tamil lésan. Mulané, aksara <span contenteditable="false" lang="ta">க் </span> ''k'', contoné, bisa diucapaké <span class="IPA" title="Representation in the International Phonetic Alphabet (IPA)">/k/</span> uga bisa diucapaké <span class="IPA" title="Representation in the International Phonetic Alphabet (IPA)">/ɡ/</span> utawa <span class="IPA" title="Representation in the International Phonetic Alphabet (IPA)">/x/</span> adhedhasarmiturut paramasastra Tamil.
 
Sawènèh aksara liya bakal ditrapaké kanggo uni-uni iki manawa aksara Tamil dianggo nggurit basa Sansekerta utawa liyané.
 
Uga ora kaya aksara-aksara saka kulawarga aksara Brahmi liyané, ing aksara Tamil arang kanggoana ligatur tipografis saprelu mratandhani wyanjana jèjèr, sing pancèn arang ana ing basa Tamil tinimbang ing basa-basa India liyané. Yèn kadadèn ana wyanjana jèjèr, aksara wyanjana kapisan dipangkon mawa ''<span class="Unicode" contenteditable="false">puḷḷi</span>'' tumuli aksara wyanjana kapindho ditulis ing sabanjuré. Nanging mangkono, paugeran iki ora bisa ditrapaké kanggo nulis <span contenteditable="false" lang="ta">க்ஷ</span> ''<span class="Unicode" contenteditable="false">kṣa</span>'' karo <span contenteditable="false" lang="ta">ஸ்ரீ</span> ''śrī''.
 
== Aksara ==
=== Wyanjana legena ===
Aksara-aksara wyanjana dijenengi aksara "awak" (''mei''). Aksara wyanjana digolongaké dadi telung golonganwarga aksara: ''vallinam'' (wyanjana abot), ''mellinam'' (wyanjana alus, kalebu kabèh uni nasal), lan ''itayinam'' (wyanjana madya).
 
Ana sawatara paugeran lèksikal kanggo nyipta tembung. Pustaka ''Tolkāppiyam'' ngandharaké paugeran mangkono. Sawènèh contoné yaiku: (1) tembung ora bisa dipungkasi mawa wyanjana tinamtu lan ora bisa diwiwiti mawa wyanjana tinamtu, yaiku ''r-'', ''l-'' lan ''ḻ-''; (2) ana rong wyanjana untu ''n'' - sing pasang aksarané (a) gumantung dipasang ana ing ngarep tembung apa ora lan (b) gumantung aksara sakiwa-tengené. (Kala kawuri, salah siji aksara ''n'' iku diéja minangka wyanjana alvéolar, kayata sing isih dicaturaké sajronéing basa Malayalam.)
 
Urutané aksara ing [[abugida]] Tamil iki mèmper karo urutané aksara ing abugida-abugida kiwatangga-tengenéteparoé yèn dideleng saka géografiné utawa linguistiké. Iki nuduhaké yèn aksara-aksara iki duwé asal-usul sing padha, yaiku saka aksara Brahmi.
 
{| class="wikitable" border="1" style="text-align:center"
|- style="background:#eeeeee; font-size:90%;"
! Wyanjana !! ISO 15919 !! GolonganWarga aksara !! [[help:IPA|IPA]]
|-
| <big>{{lang|ta|க்}}</big> || {{transl|ta|ISO|k}} || vallinam || {{IPA|[k]}}, {{IPA|[ɡ]}}, {{IPA|[x]}}, {{IPA|[ɣ]}}, {{IPA|[h]}}
Larik 95:
 
=== Wyanjana modhèren ===
Basa Tamil ing pacelathonpacaturan nyamboraké akèh fonem sing ora kalebuana ing ''Tolkāppiyam''. Aksara kanggo nulisaké uni-uni iki diarani "grantha", sing wis kalebu jroninging basa Tamil modhèren. Aksara-aksara iki diwulangaké ana ing pamulangan dhasar lan dilebokaké sajroning panyandi Pamréntah Tamil Nadu sing dijenengi ''Tamil All Character Encoding'' (TACE16, tegesé Panyandi Sarwa Aksara Tamil).
 
{|class="wikitable" border="1" style="text-align:center"
Larik 116:
Ing mangsa saiki, ana telung gabungan aksara Tamil legena sing racaké kanggo nulisaké uni-uni saka basa Inggris 'f', 'z', lan 'x'. Iki kanggo nulis jeneng-jeneng lan tembung-tembung basa Inggris lan basa Arab. Gabungané yaiku ஃப kanggo f, ஃஜ kanggo z lan ஃஸ் kanggo x. Contoné: asif = <span contenteditable="false" lang="ta">அசிஃப்</span>, aZaarudhiin = <span contenteditable="false" lang="ta">அஃஜாருதீன்</span>, rex = <span contenteditable="false" lang="ta">ரெஃஸ்.</span><sup class="noprint Inline-Template Template-Fact" style="white-space:nowrap;" contenteditable="false">&#x5B;''<span title="This claim needs references to reliable sources. (October 2014)">citation needed</span>''&#x5D;</sup>
 
Upaya nggolongaké aksara dadi wyanjana sinwara lan ora sinwara sarana panandhaaksara ndhuwur (''superscript'') lan aksara ngisor (''subscript'') uga wis tau dianakaké kanthinganggo angka siji, loro, telu, lan papat urutsing nglambangakétegesé (1) ora sinwara, (2) aspirat ora sinwara, (3) sinwara, lan (4) aspirat sinwara. Cara iki kanggo nulisaké tembung-tembung Sansekerta nganggoing aksarapustaka-pustaka Sansekerta-Tamil singnganggo anaaksara sajroning pusaka-pustaka Sansekerta-Tamil.<ref>http://www.unicode.org/L2/L2010/10256r-extended-tamil.pdf</ref><ref>http://www.unicode.org/L2/L2010/10407-ext-tamil-follow2.pdf</ref> Contoné:
க₁ - Ka
க₂ - Kha
க₃ - Ga
க₄ - Gha. Nanging mangkonoAnanging, cara iki durung diakoni Unicode. Ora ana panandhaaksara ngisor ingkanggo aksara Grantha ing Unicode lan panggon ndèkèkaké angka-angka iku kudu langsung sinandhingan karo aksara wyanjanané, déné Unicode nyandi aksara mangkono dadi கௌ₂ utawa க₂ௌ kanthi permutasi sakenané.
 
=== Swara ===
Aksara swara uga aran aksara 'kauripan' (''uyir'') utawa 'jiwa'. Gabungané aksara wyanjana (sing diarani aksara 'raga') karo aksara swara dijenengi aksara 'urip' (''uyirmei'', tegesé aksara sing duwé 'raga' lan 'jiwa').
 
Aksara swara ing aksara Tamil dipérang dadi aksara hraswa lan aksara dirga (sabené ana lima) saha rong sandyaksarasandhyaksara (diftong).
 
==== Rupa ijèn ====
Larik 193:
Aksara mirunggan <span contenteditable="false" lang="ta">ஃ</span> (arané ''akh'') iku wisagra. Aksara iki adaté murni mung kanggo ing paramasastra, nanging saiki uga dianggo minangka sandhangan tumrap uni-uni basa manca. Contoné, <span contenteditable="false" lang="ta">ஃப</span> iku kanggo uni ''f ''saka basa Inggris sing asliné ora ana ing basa Tamil.
 
AksaraUniné aksara swara dirga (''nedil'') dawané udakara ping pindhoné uniné aksara swara hraswa (''kuRil''). Sandhyaksara wiyahé dilésanaké ping karo tengahé swara hraswa, masiya uga ana sawatara bukupustaka paramsastra sing nggolongaké sandhyaksara jroning swara dirga (''nedil'').
 
Ana ing aksara sing sinandhangan, sandhangan swara bisa dipasang ing tengené, kiwané, utawa kiwa-tengené aksara wyanjana. Aksara sinandhangan iki uga bisa arupa ligatur. Paugeran bab ligatur iki panggah owah. Paugeran lawas ligaturé luwih akèh tinimbang paugeran anyar. Sing kadeleng ing kaca iki gumantung fon apa sing dianggo; contoné, fon Code2000 ligaturé luwih akèh tinimbang fon Latha.