Laos (nagara): Béda antara owahan

Konten dihapus Konten ditambahkan
c mbenakaké éjaan using AWB
Larik 47:
|footnotes =
}}
'''Republik Demokratik Rakyat Laos''' punika salah satunggalipun negaranagara kang misuwur ana ing daratan ing [[Asia Kidul-Wetan]], nduweni tapel wates [[Myanmar]] kaliyan [[Republik Rakyat Cina]] ing sisih kulon-segara, [[Vietnam]] ing Wetan, [[Kamboja]] ing kidul lan [[Thailand]] wonten ing sisih kilenipun. Awit [[abad ka-14]] ngantos dumugi [[abad ka-18]], nagara punika ugi kasebat ''Lan Xang'' utawi "Negeri Sewu Gajah".
 
== Sajarah ==
Sajarah Laos dipundhominasi dening [[Karajan Nanzhao]], ingkang dipunlajengaken ing abad kaping-14 dening karajan lokal Lan Xang ingkang nguwaosi wewengkon Laos ngantos abad kaping-18, sasampunipun [[Thailand]] nguwaosi karajan kasebut. Salajengipun [[Perancis]] nguwaosi wewengkon menika ing abad kaping-19 lan nggabungaken wewengkon menika dhateng Indochina Perancis ing taun [[1893]]. Sasampunipun dipunjajah [[Jepang]] sadangunipun [[Perang Donya II]], negaranagara menika mardikaken dhiri ing taun [[1949]] kanthi nama Karajan Laos ing sangandhapipun parentah [[Raja Sisavang Vong]].
Ontran-ontran politik ing negaranagara tetangga Vietnam nyebabake negaranagara Laos kedah ngadhepi perang Indochina kapara ugi langkung ageng (kasebut uga Perang Rahasia) kang adamel salah satunggalipun faktor perang saudara lan ugi kudeta. Nalika taun 1975 kaum komunis Laos ingkang dipunsurung Uni Soviet lan komunis Vietnam saged ngusir pamarentahan Raja Savang Vatthan. Sasampunipun saged nggeser pamarentahan kasebat, karajan kasebat dipungantos namanipun dados '''Republik Demokratik Rakyat Laos''' ingkang taksih madheg jumeneng ngantos dumugi samenika. Gayut pasedherekan antawisipun Laos lan Vietnam saya raket kanthi ngendhuraken larangan ekonomiékonomi ing taun 1980-an lan mlebet [[Asosiasi Bangsa Bangsa Asia Kidul Wétan|ASEAN]] nalika taun [[1997]].
 
== Politik ==
Namung satunggal Partai ingkang dipunakeni ing negaranagara Laos inggih menika [[Partai Revolusioner Rakyat Laos]] (LPRP). [[Kepala negaranagara]] negaranipunnagaranipun inggih menika presidhen ingkang dipuntemtokaken dening parlemen kangge mangsa jabatan 5 taun. [[Kepala pemerintahan]] Laos inggih menika [[Perdana Mentri]] ingkang dipuntunjuk dening presidhen kanthi pasarujukan saking parlemen. Kabijakan pamarentahan dipuntemtokaken dening partai kanthi 9 anggota ingkang nggadhahi pangaribawa utawi kakuaosan ingkang ageng sanget [[Politbiro]] lan 49 anggota Komite Pusat. Kaputusan pamarentah ingkang dipunanggep mligi/penting dipuntemtokaken Dewan Menteri.
 
Laos nganut [[konstitusi]] enggal awit taun [[1991]]. Lan ing taun salajengipun, pemilu dipunwontenaken kangge 85 kursi enggal Majelis Nasional ingkang anggotanipun dipunpilih sacara telik sandhi (rahasia) kangge mangsa jabatan 5 taun. [[Parlemen]] tunggal menika dipunkembangaken wiwit pemilu [[1997]] dados 99 anggota, nyarujuki sadaya ukum enggal, sanajan presidhen ingkang nyepeng kakuaosan kangge ngedalaken dekrit ingkang sipatipun ngiket (ngandhut ukum ingkang ngiket).
 
Turahan saking kelompok etnis [[Hmong]] ingkang nggadhahi aliansi kaliyan [[Amerika Serikat]], nalika [[Perang Vietnam]] ndherek konflik kaliyan rezim komunis Laos awit taun [[1975]]. Kanthi wontenipun sawetawis lapuran babagan penyerahan dhiri etnis Hmong ing medhia internasional, konflik menika dados saya ical. Sampun kathah anggota etnis Hmong ingkang sampun nglebur gesang sesarengan kaliyan masyarakat.
Larik 83:
 
== Geografi ==
Laos inggih menika negaranagara ingkang kaimpit dening daratan ing [[Asia Kidul-Wetan]] ingkang dipunkebaki [[alas|wana]] ingkang ageng lan ugi awujud [[gunung|gunung-gunung]], lan salah satunggal gunung ingkang paling ageng ing Laos inggih menika [[Phou Bia]] kanthi inggil 2.817 m saking ''permukaan'' laut. Laos ugi nggadhahi dataran endhek lan dhataran inggil. Kali [[Mekong]] mbentuk saperangan ageng saking tapal wates kaliyan [[Thiland]], lan rangkean pagunungan saking [[Rantai Annam]] mujudaken saperangan ageng tapel wates sisih [[wetan]] kaliyan [[Vietnam]]. [[Iklim]] Laos inggih menika tropis lan dipunpengaruhi dening [[angin musim]]. Mangsa rendheng dipunwiwiti saking sasi [[Mei]] ngantos [[November]], dipunlajengaken musim garing awit [[Desember]] ngantos [[April]].
Ibukutha lan kutha ingkang paling ageng inggih menika [[Vientiane]], kutha-kutha ageng sanesipun inggih menika [[Luang Prabang]], [[Savannakhet (kota)|Savannakhet]], lan [[Pakse]].
 
Pada 1993, pemerintah mencanangkan 21% dari wilayah negaranagara sebagai [[Area Konservasi Keanekaragaman Hayati Nasional]] (National Biodiversity Conservation Area/NBCA), yang mungkin akan dikembangkan menjadi sebuah taman nasional. Bila telah selesai, maka ia diperkirakan akan menjadi taman nasional terbaik dan terluas di [[Asia Tenggara]].
 
Sejumlah spesies binatang baru telah ditemukan atau ditemukan kembali di Laos beberapa tahun terakhir. Termasuk di dalamnya [[kelinci Annam]], [[saola]], dan yang terbaru adalah [[tikus batu Laos]] atau ''kha-nyou''.
Larik 92:
== Ekonomi ==
 
Pemerintah Laos - salah satu dari sekian [[negaranagara komunis]] yang tersisa - memulai melepas kontrol ekonomiékonomi dan mengizinkan berdirinya perusahaan swasta pada tahun [[1986]]. Hasilnya, pertumbuhan ekonomiékonomi melesat dari sangat rendah menjadi rata-rata 6% per tahun periode [[1988]]-[[2004]] kecuali pada saat [[krisis finansial Asia]] yang dimulai pada [[1997]]. Seperti negaranagara berkembang umumnya, kota-kota besarlah yang paling banyak menikmati pertumbuhan ekonomiékonomi. Ekonomi di Vientiane, Luang Prabang, Pakxe, dan Savannakhet, mengalami pertumbuhan signifikan beberapa tahun terakhir.
 
Sebagian besar dari wilayahnya kekurangan [[infrastruktur]] memadai. Laos masih belum memiliki jaringan [[rel kereta api]], meskipun adanya rencana membangun rel yang menghubungkan Vientiane dengan Thailand yang dikenal dengan [[Jembatan Persahabatan Thailand-Laos]]. Jalan-jalan besar yang meghubungkan pusat-pusat perkotaan, disebut Rute 13, telah diperbaiki secara besar-besaran beberapa tahun terakhir, namun desa-desa yang jauh dari jalan-jalan besar hanya dapat diakses melalui jalan tanah yang mungkin tidak dapat dilalui sepanjang tahun. Ada [[telekomunikasi]] internal dan eksternal yang terbatas, terutama lewat jalur kabel, namun penggunaan telepon genggam/handphone telah menyebar luas di pusat perkotaan. Listrik tidak tersedia di banyak daerah pedesaab atau hanya selama kurun waktu tertentu. [[Pertanian]] masih memengaruhi setengah dari [[Produk Domestik Bruto|PDB]] dan menyerap 80% dari tenaga kerja yang ada. Ekonomi Laos menerima bantuan dari [[IMF]] dan sumber internasional lain serta dari investasi asing baru dalam bidang pemrosesan makanan dan [[pertambangan]], khususnya tembaga dan emas. [[Pariwisata]] adalah industri dengan pertumbuhan tercepat di Laos. Pertumbuhan ekonomiékonomi umumnya terhambat oleh banyaknya penduduk berpendidikan yang pindah ke luar negeri akibat tidak tersedianya lapangan pekerjaan yang memadai. Pada 2005 penelitian oleh Bank Dunia melaporkan bahwa 37% dari penduduk Laos yang berpendidikan tinggal di luar negeri, menempatkan Laos pada tempat ke-5 di dunia untuk kasus ini.
 
Akhir 2004 Laos menormalisasi hubungan dagangnya dengan Amerika Serikat, yang membuat produsen Laos mendapatkan tarif ekspor yang lebih rendah sehingga merangsang pertumbuhan ekonomiékonomi mereka dari sektor ekspor.
 
== Kebudayaan ==
Larik 130:
 
== Lihat pula ==
* [[Daftar negaranagara-negaranagara di dunia]]
 
== Pranala luar ==
{{commons|Category:Laos}}
{{wikivoyage|Laos}}
* {{en}} [http://www.laoconnection.com/ Laoconnection.com] - negaranagara, kebudayaan, info bahasa, galeri, kolom saran
* {{en}} [http://www.laopdr.com Laos' Portal] - Direktori situs-situs Laos
* {{en}} [http://sticky-rice.com/essays.html Sticky-Rice.com] - Kumpulan foto dan artikel Laos yang terus di-update
Larik 142:
{{ASEAN}}
{{Provinsi ing Laos}}
 
[[Kategori:Laos| ]]