Andhès: Béda antara owahan

Konten dihapus Konten ditambahkan
c mbenakaké éjaan using AWB
Larik 1:
[[Gambar:Andes_Chile_Argentina.jpg|thumb|277px|Pagunungan Andes mbentuk rangkéyan pagunungan paling dawa ing donya]]
[[Gambar:Cono de Arita, Salta. (Argentina).jpg|thumb|277px|Cono de Arita, Salta ([[Argentina]])]]
[[File:A black and white photo of a lake in the Andes Mountains.jpeg|right|thumb|277px|Antizana, Ekuador ]]
'''Pagunungan Andes''' ([[Basa Quechua]], ''anti'', "jènggèr dhuwur") iku [[pagunungan]] paling dawa ing donya sing mbentuk rangkéyan [[dhataran dhuwur]] sadawané pesisir kulon [[Amérika Kidul]]. Pagunungan iki dawané luwih saka 7.000  km, ambané tekan 500  km ing sapérangan nggon (paling amba ing 18° tekan 20° LS), lan duwé kadhuwuran rata-rata watara 4.000 m. Pagunungan iki mbentang liwat pitung negaranagara: [[Argentina]], [[Bolivia]], [[Chili]], [[Kolombia]], [[Ekuador]], [[Peru]], lan [[Venezuela]], sing sok disebut "Negara-Negara Andean" (''Andean States'').
 
Rangkéyan pagunungan Andes utamané kapérang saka loro pagunungan gedhé [[Cordillera Oriental]] lan [[Cordillera Occidental]], sing asring dipisahaké karo [[depresi (geologi)|depresi]] antara sing njero, ing ngendi tumuli muncul rangkéyan pagunungan minor, kayata[[Cordillera de la Costa]] ing [[Chili]]. Cordillera de la Costa awalé saka pojok kidul bawana lan terus ngalor, paralèl karo pesisir, kapecah dadi sapérangan pulo ing bagéyan awalé lan sabanjuré mbentuk wates kulon lembah tengah gedhé Chili. Nuju arah lor, rangkéyan ing pesisir iki terus minangka rangkéyan pabukitan utawa bukit-bukit kapencil sadawané [[Samodra Pasifik]] nganti tekan [[Venezuela]], kanthi menthi mbentuk lembah ing bagéyan kulon rangkéyan gedhé.
 
[[Gunung]] paling dhuwur ing Andes yaiku [[Aconcagua]] sing dhuwuré 6.962 m dpl. Pucuk [[Chimborazo]] ing wilayah [[Ekuador]] yaiku titik ing lumahing bumi sing paling adoh saka pusat bumi amarga anané [[gelembung khatulistiwa]] (''equatorial bulge''). Andes ora bisa madhani [[Himalaya]] ing perkara kadhuwuran, nanging nguwihi ing babagan amba lan tikel loro luwih dawa tinimbang Himalaya.
Larik 16:
* {{en}} [http://www.peaklist.org/WWlists/ultras/southamerica.html Complete list of mountains in South America with a prominence of at least 1500 m]
* {{en}} [http://www.photoglobe.info/db_merced/ PhotoGlobe: Andes around Mt. Mercedario]
 
{{geo-stub}}
 
[[Kategori:Pagunungan|Andes]]
Baris 27 ⟶ 25:
[[Kategori:Gunung ing Peru|Andes]]
[[Kategori:Gunung ing Venezuela|Andes]]
 
 
{{geo-stub}}