Carita cekak: Béda antara owahan

Konten dihapus Konten ditambahkan
c mbenakaké éjaan using AWB
Larik 1:
''Crita cekak'' iku critacarita gancaran kang ngandhut prastawa kang ora dawa lan ora akeh alur critanecaritane. Ing [[basa Indonesia]], disebut ''ceritacarita pendek'' (cerpen).Utawi sawijining karangan kang nyritakake bab-bab kang ana gegayutane karo lelakone manungsa kanthi ringkes, anggone nyritake saka wiwitan, tuwuh dredah, nganti carane ngrampungake masalahe.
Ciri-ciri cerkak :
* Critane ringkes
* Gegayutan karo lelakone manungsa
* Alur critacarita dumadi saka wiwitan, dredah, ngrampungake perkara
Bab-bab kang perlu digatekake ing critacarita Cekak :
* Tema : gagasan penting sajroning critacarita
* Alur/plot : yaiku lelakone para paraga wiwit lekas nganti pungkas
* Penokohan : yaiku nerangake watak wantune (karakter) para paraga
* Latar/setting : ngrembug papan, wektu, lan swasana jroning carita
* Amanat : yaiku piwelinge panganggit marang kang maca critacarita iku
Bab-bab ing dhuwur iku diarani unsur intrinsik, kang tegese unsur-unsur kang mbangun critacarita saka jroning critacarita kasebut.
 
== Tuladha Crita Cekak ==
Larik 16:
 
Jayus pancen aneh. Nanging dudu Jayus yen ora aneh. Kaya kelakuane sing keri-keri iki. Dheweke daftar penyiar radio. Oleh bageyan ngisi acara tayub mbah Jo. Wah ya gayeng. Wong pancen ya mumpuni medhar sabda. Sabda apa sing dibedhah? Sabda tayub !!....
Oleh sewulan anggone dadi penyiar tayub mbah Jo, acara kuwiiku dadi acara idola ing wewengkon Bojanegara. Jam rolas awan nganti jam loro. Pas usume wong-wong padha leren makarya. Jayus laop-laop mbedhah surasane gendhing kang bakal diputer. Kadhang ya ditambah banyolanne kang khas. Seger.
“Caping nggunung menika nyariosaken salah setunggile pemudha anak negri kang rumiyinipun kesrakat. Tumut berjuang. Manggen teng dhusun-dhusun. Dening tiyang dhusun dipun openi. Sedaya kebetahan pangan dicekapi. Kathik taksih dipun lindhungi nalika manggihi bebaya kanthi diampili capkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkk
“O, akeh. Malah jaman saiki saya akeh. Coba eling-elingen sapa sing bengak-bengok nalika usum kampanye kae?”
“Wahh… lha yen niku ngaten pun pedamelanipun ngoten ta, Mbah…”
Kaya mangkono pacelathon sadurunge gendhing tayub diputer. Mulane acara tayub mbah Jo enggal bae populer. Dalan dalan, saben acara mau wis wiwit, malih sepi dadakkan. Warga kampung padha pilih nunggoni radione. Malah ana kang jor-joran banter-banteran nganggo disalon. Dilebokake sound system. Desa kiwa tengen pemancar radio kang nyiarake acara tayub mbah Jo mau malih dadi regeng merga radione wong-wong kampung dilebokake sound system….
Ora nganti rong wulan jeneng Jayus ing desanedésane ora kocap. Sing ana mung jeneng, Mbah Jo. Ing pasar. Ing koplakan dhokar. Ing warung-warung kopi sing dirembug mung mbah Jo. Tangga kiwa tengene yen ditakoni Jayus pengarang surialis ngono, malah ora ngerti. Ngertine mung mbah Jo …. Mbah Jo…..
Nalika Jayus nembe mlaku liwat ngarep sawijine Sekolah Dasar, dumadakan mak gruduk…. Ana bocah selawe ngebyuk dheweke. Ngundang jenenge nganggo mbah Jo…
“Lha kae, Mbah Jooo….. aku njaluk tandha tangane , Mbah. Bapak kula mangke siang mang puterke gendhing sepedhah pancal, nggih Mbah…..” bocah-bocah mau padha ngrangkul dheweke, nggandheng tangane. Malah ana kang nggandhuli clanane.
“Iya…iya…mengko tak puterne. Wis kana padha sinau sing sregep. Mbesuk ben padha dadi wong pinter…”
Tekan protelon cedhak bakul dhawet, Jayus sumlengeren. Ora ngira yen penggemare ora mung wong-wong tuwa. Ning jebule bocah-bocah kang isih umbelen barang ya gandrung mbek acara tayub mbah Jo. Sanjeroning batine, rumangsa mbombong. Bocah-bocah kae mujudake generasi muda kang bakale ora ilang sifat jawane. Senadyan ing era globalisasi, pranyata tayub, Mbah Jo uga isih gelem ngrungokake------“ mangkono panglocitane
Mlebu plataran baledesabaledésa jam nuding angka sepuluh. Dheweke menyang bale desadésa arepe poto Ka-Te-Pe. Wong nalika kuwiiku pancen pas usum-usuman KTP anyar.
“Mbah Jo. Mengke foto jejer kula nggih…”. Sawenehe priyayi putri rada sepuh nyemantani dheweke.
“Nggih, saged mawon, Bu Dhe. Ning kula tak ndaftar rumiyin nggih.”
Larik 40:
“Sampeyan kok nglarang-nglarang ki pernah apane?. Kono mbek kene rak padha ae…”
“Pokoke ora isa….aku luwih dhisik ngerti tekane …”
Akhire ibu-ibu kang padha kepengin poto KTP jejer karo, Mbah Jo malih padha tukaran. Cakar-cakaran. Malah ana kang jambak-jambakan barang. Sing rumangsa kuwat terus ninju kancane. BaledesaBaledésa kono malih rame. Wong-wong kang rubung-rubung ing papan pendaftaran mau malih saya akeh. Ana kang kepengin misah ibu-ibu sing lagi padha gladhen yuda. Ning malah kecakar pipine nganti godras getih. Gladhen yuda nembe leren sawuse hansip desadésa misah nganggo penthungane. Ibu-ibu kang tumpuk undhung rebutan jejer, Mbah Jo, dipenthungi bokonge siji-siji.
“Mpun saniki ngaten mawon. Umpami dolotre ngaten dos pundi?”
“Mboten saged. Kula pun disemayani langkung rumiyin kok. Enak temen terus main lotre barang. Padhakne Togel pa-piye, Huh!!!,”
Larik 49:
“Pun ta sadados-dadose kula nggih purun. Anggere fotone sareng kalih, mbah Jo. Sebab kiyambake niku angger siaran ajeg mbela kaum wanita. Kula remen sanget. Gendhing-gendhing sing ajeg nyuraosaken sindiran kangge wanita dipun beber kanthi sae….”
“Dos pundi niki, pak Lurah?” sing moto protes menyang pak lurah.
“Wis turutana ae karepe ibu-ibu kuwiiku kareben marem.”
“Lha mengke KTP-ne pripun?”
“Fotone ketok sirahe thok cilik-cilik rak wis apik”
Temenan, sidane, Mbah Jo foto KTP dirubung Ibu-ibu. Ibu-ibu ngrubung mbah Jo sinambi poto KTP. Sadawane ratan kang dicatur dening wong-wong kampung ya mung kuwiiku. Mbah Jo dirubung ibu-ibu. Malah saya adoh nglanjak menyang tangga desadésa, kabare malih seje karo kenyataane. ------- Mbah Jo dirubung ibu-ibu nganti loyo…… nganti loyo mbah Jo diambungi ibu-ibu. Jare arep digawe poster tanggalan sing diwetokake pemancar radio sing nyiarake acara tayub Mbah Jo….
Kabar ngayawara mau, keprungu menyang kupinge boss perusahaan jamu tradhisional. Naluri bisnise enggal tanggap. Niyate tanggalan mau arepe disponsori terus ditempeli nganggo produk jamune. Obat kuwat. Wah mesthi hebat.!!!
Pranyata poto mau wis tekan kecamatan. Ing kecamatan petugase uga bingung. ---------“Ana KTP kok potone mung sirah cilik-cilik iki piye?_____
“ Dilaporne pak camat ae, kene gak isa mutusi yen KTP kaya ngene,” liyane menehi usul.
“Wis wenehna ae KTP kuwiiku, mandhak wonge ya wis genah ae. Yen gelem ya kon padha poto maneh ae. Yen ora ya wis ben…”
“Lha mengke dados masalah ta, Pak?”
“Ora-ora… sing neng poto kuwiiku rak kabeh lansia. Mung mbah Jo dhewe sing isih gagah. Yen mbah Jo kepengin mbaleni anggone poto ya tawanana. Ning aja lali kon mbayar maneh….”
“Nggih, Pak…”
Pranyata, Mbah Jo dhewe ya marem weruh asile potone. Dheweke mutusake yen ora arepe njaluk dibaleni anggone poto. Bene kuwiiku ae. Sing bingung ya ben bingung. Mandhak ming foto ae kok dadi masalah ….
“Lho, mas…’ jebule sampeyan ta, Mbah Jo kuwiiku?:” sawenehe wartawan kang arepe ngliput kedaeyan kuwiiku malih bingung. Jebul kang arepe diwawancarai ana penyiar radio diperkosa ibu-ibu mau kok kancane dhewe.
gumun “Geneya? Ng ta?”
“Apa ora malah mundur? Sastrawan tulis malih dadi sastrawan lesan?”
Larik 73:
“Yen ngono aku ra sida wawancara, Mas. Wis terusna anggonmu dadi penyiar Kareben ibu-ibu kae saya gandrung karo kowe…….”
Wartawan kancane ninggalake dheweke. Jayus ora perduli. Dheweke nyandhak rokok Ulunge, banjur wiwit laop-laop ngudhal gagasan mbedhah gendhing Ali-ali……*****
{{Stub}}
 
[[Kategori:Sastra]]
 
 
{{Stub}}