Yudhisthira: Béda antara owahan

Konten dihapus Konten ditambahkan
c →‎top: mbenakaké éjaan using AWB
Larik 19:
|-
|}
Jeneng '''Yudhistira''', ing critacarita [[Jawa]], asline dianggo dening raja jin ing alas Mertani. Ing lakon ''Babad Alas Mertani'', Pandhawa kasil ngalahake jin-jin ing [[alas]] kuwiiku. Yudhistira manjing ana ing ragane [[Puntadewa]], pembarepe [[Pandhawa]]. Jeneng Yudhistira luwih kondhang dienggo dening [[Puntadewa]] kang banjur dadi raja ing [[Amarta[[]], [[Indraprasta]], iya [[Cintakapura]], utawa [[Batanakawarsa]], sing tilas alas [[Mertani]].
 
Ing [[Mahabharata]], Yudhistira (utawa tinulis Yudisthira) iku ya Puntadewa dhewe. Dheweke lair saka bun-bunan [[Kunti|Dewi Kunti]], mula saka iku dijenengi ''Puntadewa'' kang tegese punjering kaluhuran. ''Yudhistira'' dhewe maknane raja prajurit. Ing [[Mahabharata]], Pandhawa duwe bojo kang padha, yaiku [[Drupadi|Dewi Drupadi]] ([[poliandri]]). Nanging ing [[wayang]], Drupadhi iku bojone Puntadewa. Seka jejodhoan iki nuwuhake [[Pancawala]].{{Pandhawa}}
 
Ing padhalangan, Puntadewa iku putra pembarepe [[Pandhu|Prabu Pandhu Dewanata]] (ratu Astina) lan Dewi Kunti. Dasanamane Yudhistira yaiku, Darmakusuma, Darmaputra, Darmaraja, Darmawangsa, Wijakangka(Dwijakangka), [[Gunatalikrama]],[[Samiaji]], lan [[Sang Ajathasatru]]. Miturut layang Mahabharata,salugune Puntadewa putrane Bathara Dharma, dewane keadilan, srana Bathara Dharma manunggalake rasane karo Dewi Kunthi kang mateg dayane aji Adityahredaya (yen miturut padhalangan "mateg aji Panggendaming dewa" kang aran Puntawekasing Rasa Tunggal Sabda tanpa Lawanan).
Rehne bab mau rinasa kurang trep ing bebrayan Jawa, mula dening para pujangga kita banjur diowahi, di jumbuhake laro tuntunan budaya Jawa lan kapribaden Jawa kang isine yane peputra ora karo bojone dhewe kuwiiku klebu tumindak sing nistha. Mulane ing critacarita padhalangan, Puntadewa iku putrane Prabu pandu, ratu ing Astina (Ngastina) lan Dewi Kunthi, dene Bathara Dharma kuwiiku dadi bapa angkate, kang uga banjur manitis ana anggane untadewa. Mula saka iku, Puntadewa uga sinebut ''Darmakusuma''.
Garwa prameswarine Prabu Puntadewa iku mung siji, [[Dewi Drupadi]], putrine Prabu Drupada, ratu ing negara Pancala iya Cempala. Karo Dewi Drupadi banjur peputra siji aran [[Pancawala]].
 
Ing versi Mahabharata [[India]], Yudhistira pinter olah kaprajuritan lan gagah nalika perang. Yudhistira iku artine ''raja prajurit''. Nanging ing critacarita [[Jawa]], Yudhistira iya Puntadewa iku kondhang kadidene titah ludira seta. Kang mengkono mau kagawa saka watake sing jujur, salawase urip ora gelem dhora (ngapusi. Dhemen tetulung kepara apa sing didarbeki yen dijaluk wong liya diwenehake. Mula Puntadewa uga kondhang sinebut manungsa lega donya lila ing pati.
 
Minangka tuladha, ing lakon Indrajala Maling (lakon carangan), Prabu Puntadewa ditembung dijaluk patine kanggo numbali wewalak ing negara [[Buluketiga]]. Sang Prabu ya manut. Dhirine dipasrahake. Ngenani wewatakane paraga siji iki, oncek-oncekane utawa anggone ndudah kudu permati. Awit akeh bab-babe sing rasane angel ditrapake ing sajroning penguripane wong sawantah.
 
Ing lakon Baratayuda, Prabu Puntadewa tetep nglenggahi watake sing ora gelem ngapusi. nalika Pandhita [[Durna]] madeg senopati agung, kabeh Pandhawa rumangsa bingung. Sebab, dikaya ngapaa wae Pandhita Durna kuwiiku gurune Pandhawa. Apa iya murid arep wani marang gurune ?
 
Untung [[Prabu Kresna]] ora kurang iguh pertikele. Terus sing didhawuhi ngadhepi Pandhita Durna iku putra Pancala, Raden [[Dhresthajumena]]. Kresna mung dhawuh marang [[Werkudara]] supaya merjaya gajah titihane senopati pengampinmg (Prabu Prameya) kang aran [[Gajah Esthitama]].
Baris 39 ⟶ 38:
Dibisiki karo Prabu Kresna yen kala-kala wong kena goroh sethitik-sethitik ora apa-apa, nanging Puntadewa tetep puguh ora gelem goroh. Kresna golek cara liya, supaya anggone matur marang Durna nalika ngucapake tembung ësthi"sing lirih banget wae, dene anggone ngucapake tembung "tama"sing cukup sero.
 
Tenan, diucapake dening Prabu Puntadewa ngono kuwiiku. Saka pangrungune Pandhita Durna, Aswatama mati, mula Durna banjur nglumpruk ing sangarepe Puntadewa, ning Sang Prabu banjur digandheng Kresna sumingkir saka papan kono. Karimijen tanpa daya, Durna ketekan Dhresthajumena kang wis kepanjingan yitmane Prabu Ekalaya iya Palgunadi kang pingin males ukum. Kanthi pedang ligan, Pandhita Durna ditigas janggane, satemah pralaya.
 
Prabu Puntadewa sing sabar tur banget lila-legawa pambegane iku tau diapusi [[Kurawa]] lumantar [[Sangkuni|Patih Sangkuni]] srana kasukan main dadu kanthi totohane negara. Satemah para Pandhawa sakadang kudu gelem nglakoni dadi wong buangan ing alas suwene 12 taun.
Ing pakeliran pusakane kang asring dadi kembang lambe [[dhalang]] yaiku ''Jimat Kalimasada Pustaka Jamus.'' Ana uga ''Payung Kyai Tunggulnaga'' lan tombak ''tumbak Kyai Karawelang, lan sangsangan robyong (tilarane Prabu Yudhistira, ratu Mertani) kang dayane, menawa Puntadewa nesu lan astane nganthi nyeggol kalung iki, sanalika sarirane salin wujud dadi brahala utawa buta kang gedhene sagunung anakan kanthu kulit putih kang apraceka [[Dewa Amral]] iya Dewa Mambang.
 
Ing pungkasaning critacarita, Puntadewa munggah swarga bareng karo sedulur-sedulure. Puntadewa bareng karo asune moksa sing pungkasan. Tinimbang Pandhawa liyane, raja iki luwih resik atine. Ora kumalungkung, ora sok kuwasa, jujur, lan ngugemi agama kanthi ngati-ati.
 
Ing sorga, Puntadewa ora trima amarga sedulur-sedulure padha mlebu neraka. Dheweke njaluk supaya melu mlebu neraka. Kamangka, para Kurawa malah enak-enak ana surga. Jebul kuwiiku mung sawetara. Pandhawa kudu nglebur dosa dhisik sawetara banjur mlebu surga. Dene Kurawa bisa ngrasaake endahing surga amarga ana sawetara kabecikan, nanging ora akeh. Sawise Kurawa ngrasakake sorga banjur dilebokake ana ing neraka.
 
== Pranala njaba ==