|
Duk rikala semana adhipati Karna lunga saka praja disiya-siya déning ibuné, malah kelakon dilarung ing Bengawan Swilu gangga, sawusé ngancik diwasa arep mèlu mupu sayembara panah waé ora olèh, dupèh dudu putrané raja, rikala iku banget lingsemé lan lara atiné adhipati Karna, ing wektu iku uga [[Duryudana]] banjur maringi tanah perdikan ing Angga lan ngiras pantes diepèk dadi putra angkaté raja ing Ngastina mau. Ing sajroné ati adhipati Karna aprasetya, "Iya seksènana bumi langit saisiné mbésuk kapan kelakoné aku bakal mbéla marang wong kang bisa paring dalaning kamulyan uripku iki".
Karna pancèn putrané [[Bathara]] [[Surya]] lan Dèwi [[Kunthi]], mula Karna iku klebu drajating Wasu, yakuwiyaiku manungsa setengah [[déwa]]. Mula ora mokal yèn Karna kasinungan kadigdayan kang linuwih. Prigel ulah warastra (jemparing) prasasat timbang karo keprigelané [[Arjuna]]. Kejaba panah Kuntawijayadanu (Kunta Druwasa), pusakané Karna wujud keris aran Kiai Kaladete (yèn ing padhalangan gagrak Sala sinebut Kiai Jalak). Aji-ajiné Karna yaiku aji Kalalupa (bisa ngetokaké buta akèh banget), lan Naracabala (bisa ngetokaké gegaman manéka warna).
Tembung ''Karna'' kuwiiku dhéwé sejatiné nduwéni teges ''kuping'', amarga lairé seka kuping. Critané mangkéné: nalika Dèwi Kunthi isih kenya naté meguru marang resi Druwasa kang sekti. Karo sang resi Druwasa, Dèwi Kunthi diparingi mantra panggendhaming déwa aran Adityahredaya iya Punta Wekasing Rasa Tunggal Sabda Tanpa Lawanan, kang dayané yèn diwateg bakal nekakaké déwa sing lagi sela. Welingé sang resi, Dèwi Kunthi ora éntuk ngrapal mantra kuwiiku sembarangan, yèn perlu temenan waé. Amarga péngén ngerti kasiaté mantra kuwiiku sawijining dina Dèwi Kunthi ngrapal mantra saka sang resi. Kabeneran Déwa sing lagi sela yaiku [[Bhatara Surya]] kang nguwasani srengéngé. Kocap kacarita Bhatara Surya seneng karo Kunthi. Nalika ngerti yèn Dèwi Kunthi anggarbini banjur Bhatara Surya mbudidaya supaya jabang bayi bisa lahir tanpa liwat guwa garba. Kanthi kasektenané [[Bhatara Surya]], si jabang bayi bisa dilairké saka kuping utawa karna. Mula banjur diparingi asma Karna. (Basukarna).
Bayi Karna nuli diwadhahi kendhaga, banjur dikelekaké ing bengawan Gangga. Ing tembé bayi Karna ditemu déning kusir Adhirata.
Nanging miturut critacarita padhalangan jabang bayi Karna dadi puta angkaté Prabu Radeya ratu ing Pethapralaya. Sawisé diwasa Karna bisa jumeneng ratu ing Awangga, amarga bisa ngalahaké Prabu Karnamandra (Kala Karna), ratu ing nagara iki. Patihé Karna asmané Patih Adimanggala (Surahadimanggala).
Ing perang [[Bharatayudha]], Karna mbélani [[Kurawa]]. Satria iki ngerti yèn sejatiné Kurawa kang salah. Nanging dhèwèké ngugemi jejer ing satriya kudu mbela sapa wong sing mbiyèn mbela dhèwèké. Ing perang kuwiiku, Karna bisa maténi [[Gathotkaca]] nganggo pusaka Kuntowijoyondanu. Dhèwèké uga méh maténi [[Arjuna]]. Nanging panahé luput amarga [[Salya|Prabu Salya]] nyendhal jarané. Salya nalika iku dadi kusiré Karna, kang sejatiné mantuné dhéwé. Déné Arjuna dikusiri déning [[Kresna]]. Lakon iki kondhang kanthi irah-irahan ''Karna Tandhing'' amarga Arjuna uga macak kaya Karna. Ing kéné, Karna mati kena panahé Arjuna, kyai Pasopati.
Adhipati Karna iku salah sijining tokoh wayang sing kalebu antagonis ning bisa diarani simpatik. Dhèwèké bisa kaanggep [[anti hero]]. Kaya déné [[Kumbakarna]], Adhipati Karna asring dadi panutan ing perkara [[nasionalisme]].
| 