Révisi kala 9 Maret 2013 23.43 besut Addbot (parembugan \| pasumbang) 28.169 suntingan c Bot: Migrating 134 interwiki links, now provided by Wikidata on d:q11344 (translate me) ← Besutan sadurungé		Révisi kala 27 Fèbruari 2016 16.33 besut wurungaké Wirjadisastra (parembugan \| pasumbang) Panata 63.858 suntingan c mbenakaké éjaan using AWB Tenger: Wiki Mrebawani Besutan sawisé →
Larik 1: [[Gambar:Periodic table.svg\|450px\|jmpl\|ka\| [[Tabel periodik]] unsur kimia]] '''Unsur kimia''', utawa mung disebut '''unsur''', ~~yakuwi~~yaiku [[zat kimia]] kang ora bisa dipérang manèh dadi zat kang luwih cilik, utawa ora bisa diowahi dadi zat kimia liya kanthi migunakaké métode kimia biasa.<ref name="internet1">{{id}}[http://id.shvoong.com/exact-sciences/chemistry/2314694-pengertian-unsur-kimia/ Pengertian Unsur Kimia](diundhuh 16 Januari 2013)</ref> Partikel paling cilik saka unsur ~~yakuwi~~yaiku [[atom]].<ref name="internet1"/> Sawijining atom dumadi saka [[inti atom]] (''nukleus'') lan dikubengi déning [[elektron]].<ref name="internet1"/> Inti atom dumadi saka sawetara [[proton]] lan [[neutron]].<ref name="internet1"/> Nganti saiki diweruhi ana 116 unsur ing donya.<ref name="internet1"/> == Gambaran umum == Bab kang mbédakaké unsur siji lan sijiné ~~yakuwi~~yaiku '''cacahing proton''' jroning inti atom kasebut. Upamané, kabèh atom [[karbon]] duwé proton akèhé 6 iji, déné atom [[oksigen]] nduwèni proton akèhé 8 iji. Cacahing proton ing sawijining atom dikenal kanthi istilah [[nomer atom]] (dilambangaké ''Z''). Senadyan mangkono, atom-atom ing unsur kang padha kasebut bisa duwé neutron kang béda; bab iki dikenal kanthi sebutan [[isotop]]. [[Massa atom]] sawijining unsur (dilambangaké "A") ~~kuwi~~iku massa rata-rata atom sawijining unsur ing alam. Amarga massa elektron ~~kuwi~~iku cilik banget, lan massa neutron mèh padha karo massa proton, banjur massa atom biasané dinyatakaké kanthi cacahing proton lan neutron ing inti atom, ing isotop kang duwèni kelimpahan paling akèh ing alam. Ukuran massa atom ~~yakuwi~~yaiku ''[[satuan massa atom]]'' (smu). Sawetara isotop duwé sipat [[radioaktif]], lan ngalami penguraian (peluruhan) marang radhiasi partikel alfa utawa beta. Unsur kang paling èntheng yaiku [[hidrogen]] lan [[helium]]. Hidrogen dipracaya minangka unsur kang ana sepisanan ing jagad raya sawisé kadadéyan [[Big Bang]]. Kabèh unsur-unsur abot kanthi alami kawentuk lumantar manéka werna cara ([[nukleosintesis]]). Nganti taun [[2005]], dimangertèni ana 116 unsur, 93 ing antarané ana ing alam lan 23 unsur minangka unsur gawéan. Unsur gawéan kang sepisanan diprakirakaké yaiku [[teknetium]] ing taun [[1973]]. Kabèh unsur gawéan minangka [[radioaktif]] kanthi wektu paruh kang sedhéla, saéngga atom-atom kasebut kang kawentuk kanthi cara alami kayané wis ngumbar. Dhaftar unsur bisa diandharaké miturut jeneng, simbol, nomer atom, utawa miturut unsur kang nduwé sipat-sipat kimia kang padha. Larik 13: == Nomenklatur == Cara njenengi unsur wis suwé ana sadurungé ana téori atom sawijining zat. Sanadyan ing wektu ~~kuwi~~iku durung dimangertèni sing endi kang jenengé unsur lan endi sing jenengé senyawa. Nalika téori atom ngrembaka, jeneng-jeneng unsur sing wis digunakaké ing jaman biyèn tetep digunakaké. Tuladhané, unsur '''Cuprum''' ing basa [[Inggris]] dimangertèni kanthi jeneng ''copper'', lan ing basa [[Indonésia]] dimangertèni kanthi aran ''tembaga''. Tuladha liyané, ing basa [[Jerman]] ''Wassertoff'' tegesé '''Hidrogen''', lan ''Sauertoff'' tegesé '''oksigen''' Jeneng resmi saka unsur kimia ditemtokaké dèning [[organisasi]] [[IUPAC]]. Miturut IUPAC, jeneng unsur ora diwiwiti kanthi hurufkapital, kajaba ana ing wiwitan [[ukara]]. Ing separo [[abad]] kaping 20, akèh [[laboratorium]] kang bisa nyiptakaké unsur anyar kang nduwèni tingkat peluruhan kang cukup dhuwur kanggo didol utawa disimpen. Jeneng-jeneng unsur anyar iki uga ditetepaké dèning IUPAC lan padatan njupuk jenengkang dipilih dèning panemu unsur kasebut. Babagan iki bisa nuwuhaké ''kontroversi'' grup risèt kang asli nemokaké unsur kasebut lan njenengi unsur kang ditunda ing wektu kang suwé. <!-- Precursors of such controversies involved the nationalistic namings of elements in the late nineteenth century (''e.g.,'' as "lutetium" refers to Paris, France, the Germans were reticent about relinquishing naming rights to the French, often calling it "cassiopeium"). And notably, the British discoverer of "niobium" originally named it "columbium," after the [[New World]], though this did not catch on in Europe. The Americans had to accept the international name just when it was becoming an economically important material late in the twentieth century. --> Baris 24 ⟶ 23: Sadurungé kimia dadi bidhang èlmu, ahli alkemi wis nemtokaké simbol-simbol kanggo [[logam]] utawa senyawa umu liyané, yaiku nggunakaké singkatan ing diagram utawa ''prosedhur'' lan tanpa ''konsep'' babagan sawijiné atom kang nyawiji kanggo mbentuk molekul. Kanthi perkembangan teori zat, [[John dalton]] nepungaké simbol-simbool kang luwih prasaja miturut bunderan kang digunakaké kanggo nggambar molekul. Sistem kang saiki digunakaké ditepungaké dèning [[Jöns Jakob Berzelius\|Berzelius]]. Ing sitem tipografi kasebut, simbol kimia kang digunakaké yaiku singkatan saka jeneng [[ Latin]] amarga wektu ~~kuwi~~iku Basa latin minangka basa ''sains''. Tuladhané '''Fe''' yaiku simbol saka unsur ''ferrum (wesi)'', '''Cu''' yaiku simbol saka unsur ''Cuprum (tembaga0'', '''Hg''' yaiku simbol kanggo unsur ''hydrargyrum (raksa)'', lsp. Simbol kimia digunakaké kanthi [[internasional]], sanadyan jeneng-jeneng unsur diterjemahaké antarbasa. Huruf sepisan simbol kimia ditulis nganggo huruf gedhé (kapital), déné huruf saterusé (yen ana) ditulis nganggo huruf cilik. === Simbol non-unsur ===

Anasir kimiah: Béda antara owahan