Lombok: Béda antara owahan

Konten dihapus Konten ditambahkan
Tanpa ringkesan besutan
c mbenakaké éjaan using AWB
Larik 10:
}}
 
'''Pulo Lombok''' (cacahing [[pedunungpadunung]] ing taun [[2001]]: 2.722.123 jiwa)<ref name="demografi"/> iku sawijining pulo ing [[kapuloan Sunda Cilik]] utawa [[Nusa Tenggara]] sing kapisahaké déning [[Selat Lombok]] saka [[pulo]] [[Bali]] ing sisih [[kulon]] lan [[Selat Alas]] ing sisih wétan saka pulo [[Sumbawa]]. Pulo iki kurang luwih awangun bunder mawa wangun kaya "buntut" ing sisih [[kidul-kulon]] sing dawané watara 70 &nbsp;km. Jembaré pulo iki ana 5.435 km&sup2nbsp;km², andadèkaké pulo iki peringkat 108 saka [[Daftar pulo miturut jembar wilayah|daftar pulo adhedhasar jembaré ing donya]]. Kutha utama ing pulo iki yakuwiyaiku [[Kutha Mataram]].
 
== Pamérangan administratif ==
Larik 21:
 
== Geografi ==
[[Selat Lombok]] nandani wates [[flora]] lan [[fauna]] [[Asia]]. Miwiti saka pulo Lombok mangétan, flora lan fauna luwih nuduhaké kamiripan karo [[flora]] lan [[fauna]] sing ditemokaké ing [[Australia]] tinimbang [[Asia]]. Ilmuwan sing pisanan nyatakaké bab iki yakuwiyaiku [[Alfred Russel Wallace]], wong [[Inggris]] ing [[abad kaping-19]]. Kango ngurmati bab kuwiiku wates iki banjur diarani [[Garis Wallace]].
 
Topografi pulo iki didominasi déning [[gunung geni]] [[Rinjani]] sing dhuwuré nganti 3.726 meter saka lumahing segara lan ndadèkaké gunung nomer telu paling dhuwur ing Indonesia. Gunung iki pungkasan njeblug sasi Juni-Juli [[1994]]. Ing taun [[1997]] kawasan gunung lan telaga Segara Anak ing tengahé dinyatakaké dilindhungi déning pamaréntah. Dhaérah kidul pulo iki sebagéan gedhé awujud tanah subur sing dimanfaataké kanggo tetanèn. Komoditas sing biasa ditandur ing tlatah iki antara liya [[jagung]], [[pari]], [[kopi]], [[tembako]] lan [[kapas]].
Larik 27:
== Demografi ==
[[Gambar:Peta bahasa di Lombok.png|thumb|250px|Peta basa ing pulo Lombok]]
Watara 80% [[pedunungpadunung]] [[pulo]] iki yakuwiyaiku [[wong]] [[Wong Sasak|Sasak]], sawijing suku bangsa sing isih cedhak karo suku [[wong Bali|Bali]], ananging sebagéan gedhé nganut agama [[Islam]]. Sisa pedunungpadunung yakuwiyaiku wong [[suku Bali|Bali]], [[Wong Jawa|Jawa]], [[Tionghoa-Indonesia|Tionghoa]] lan [[Arab-Indonesia|Arab]].
 
=== Basa ===
Saliyané [[basa Indonesia]] minangka basa nasional, pedunungpadunung pulo Lombok (utamané suku Sasak), migunakaké [[basa Sasak]] minangka basa utama jroning pacelathon sadina-dina. Ing tlatah Lombok, basa Sasak bisa ditemokaké jroning patang rupa dhialèk sing béda-béda yakuwiyaiku dhialèk Lombok lor , tengah, lor-wétan lan kidul-wétan. Saliyané kuwiiku amarga akèhé pedunungpadunung suku [[Bali]] sing manggon ing Lombok (sebagéan gedhé asal saka eks [[Karajan Karangasem]]), ing sawetara panggonan utamané ing [[Lombok Kulon]] lan [[Kutha Mataram|Kuthamadya Mataram]] bisa dotemokaké perkampungan sing migunakaké [[basa Bali]] minangka basa pacelathon sadina-dina.
 
=== Agama ===
Sebagéan gedhé pedunungpadunung pulo Lombok utamané [[suku Sasak]] nganut [[agama]] [[Islam]]. Agama kaloro paling gedhé sing dianut ing pulo iki yakuwiyaiku agama [[Hindhu]], sing dianut déning para pedunungpadunung katurunan [[Bali]] sing caché watara 15% saka kabèh populasi. Panganut agama [[Kristen]], [[Buddha]] lan agama liyané uga ana, utamané dianut déning para migran saka manéka suku lan ètnis sing mukim ing pulo iki.
 
Ing [[Lombok Kulon]] bagéan lor, persisé ing dhaérah [[Bayan]], utamané ing kalangan sing wis tuwa, isih bisa ditepungi para panganut aliran ''[[Islam Wetu Telu]]'' (wektu telu). Ora kaya umumé panganut ajaran Islam sing nglakoni [[shalat]] kaping lima sedina sewengi, para panganut ajaran iki nglakoni [[shalat]] [[wajib]] mung ing telung wektu waé. Kocap kacarita bab iki amarga panyebar Islam wektu kuwiiku ngajaraké Islam sacara mbaka sethithik lan ora bisa nyampurnakaké dakwahé.
 
{{clear}}
Larik 41:
== Sajarah ==
[[Gambar:Traditional Sasak Village Sade rice barn.JPG|thumb|250px|right|Wangun [[lumbung]] [[pari]] khas pulo lombok]]
Miturut isi [[Babad Lombok]], karajan paling tuwa sing tau kuwasa ing pulo iki ajejuluk [[Karajan Laeq]] (jroning basa Sasak ''laeq'' tegesé wektu biyèn), nanging sumber liya yakuwiyaiku [[Babad Suwung]], nyatakaké yèn karajan paling tuwa sing tau ana ing Lombok yakuwiyaiku [[Karajan Suwung]] sing diwangun lan dipimpin déning Raja [[Bethara Indera]]. Karajan Suwung sabanjuré surut lan digantèkaké déning [[Karajan Lombok]]. Ing [[abad kaping-9]] nganti [[abad kaping-11]] madeg [[Karajan Sasak]] sing sabanjuré dikalahaké déning salah siji karajan sing asalé saka Bali. Sawetara karajan liya sing tau madeg ing pulo Lombok antara liya Pejanggik, [[Langko]], [[Bayan]], [[Sokong Samarkaton]] lan [[Selaparang]].
 
[[Karajan Selaparang]] muncul ing rong periode yakuwiyaiku ing [[abad kaping-13]] lan [[abad kaping-16]]. Karajan Selaparang pisanan yakuwiyaiku karajan Hindhu lan kakuwasané rampung wiwit tekané ekspedisi [[Karajan Majapahit]] ing taun [[1357]]. Karajan Selaparang kaloro yakuwiyaiku karajan Islam lan kakuwasané rampung ing taun [[1740]] sawisé ditaklukaké déning gabungan [[Karajaan Karang Asem]] saka [[Bali]] lan [[Arya Banjar Getas]] yakuwiyaiku kulawarga karajaan sing khianat marang Selaparang amarga pasulayan karo raja Selaparang. <ref name=depdagri>{{id}}[http://www.depdagri.go.id/konten.php?nama=Daerah&op=detail_provinsi&id_prov=24&dt=sejarah&nm_prov=Nusa%20Tenggara%20Barat Sejarah Nusa Tenggara Barat, situs Departemen Dalam Negeri]</ref>
 
== Pariwisata ==