Jagat Anyar: Béda antara owahan

Konten dihapus Konten ditambahkan
Legobot (parembugan | pasumbang)
c Bot: Migrating 58 interwiki links, now provided by Wikidata on d:q127834 (translate me)
c →‎top: Éropah using AWB
Larik 1:
[[Gambar:Deorbonovo (1).jpg |frame|right|Frontispiece saka Peter Martyr d'Anghiera's ''De orbe novo'' ("Ing Donya Anyar").]]
'''Donya Anyar''' iku salah siji tembung sing dipigunakaké kanggo ngrujuk marang [[bawana Amérika]]. Nalika tembung sing kaping pisan muncul ing [[abad kaping-15]] iki dipigunakaké, bawana Amérika arupa sawijining panggonan anyar lan asing kanggo wong [[EropahÉropah]], sing sadurungé nganggep yèn [[donya]] mung kapérang saka EropahÉropah, [[Asia]], lan [[Afrika]] (diarani uga kanthi jeneng [[Donya Lawas]]). Istilah "Donya Anyar" béda karo "Donya Modhèrn"; "Donya Modhèrn" ngrujuk marang sawijining mangsa sajarah, dudu sawijining papan.
 
[[Christopher Columbus]] bali menyang EropahÉropah nalika taun [[1493]] saka lelaku pisanané menyang bawana Amérika lan tanggal 1 November ing taun sing padha [[Peter Martyr d'Anghiera]] nyebut Columbus jroning sawijining layang minangka panemu saka "Donya Anyar" (''novi orbis'').).<ref>O'Gorman, Edmundo. The Invention of America. 1961. p. 84.</ref> Setaun sabanjuré ing layang sing liya, kanggo kaping loroné tembung "Donya Anyar" (''orbo novo'') dipigunakaké kanggo ngrujuk marang bawana Amérika.<ref>Zerubavel, Eviatar. Terra Cognita: The Mental Discovery of America. 2003. p. 72. Citing Thacher, John B. Christopher Columbus. 1903. vol. 1. p. 62.</ref> Lan nalika taun [[1516]] Martyr nerbitaké sawijining karya sing judhulé diwènèhi awalan ''De orbe novo'' ("''Donya Anyar''").
 
Tembung iki uga dipigunakaké déning [[Giovanni da Verrazzano]] nalika taun [[1524]] minangka cathetan lelakuné ing taun sing padha liwat pesisir sing saiki ana ing wilayah [[Amérika Sarékat]] lan [[Kanada]].<ref>[http://bc.barnard.columbia.edu/~lgordis/earlyAC/documents/verrazan.htm The Written Record of the Voyage of 1524 of Giovanni da Verrazzano as recorded in a letter to Francis I, King of France, July 8th, 1524]</ref>
Larik 14:
 
-->[[Gambar:CartedAmerique.jpeg|thumb|right|257px|''Carte d'Amérique'', [[Guillaume Delisle]], 1722.]]
Sauntara bawana Amérika asring digambaraké minangka "Donya Anyar", [[Australasia]] bisa digambaraké minangka "Donya Lawas" uga "Donya Anyar" gumantung saka apa sing dibahas, utamané jroning babagan iki yaiku [[Selandia Anyar]], ing endi let wektu antarané tekané Columbus lan manungsa pisanan sing manggon ing kana mung let sapérangan generasi. Jroning kontèks biologi, Australasia ora bisa diarani minangka "Donya Lawas" utawa "Donya Anyar" amarga [[flora]] lan [[fauna]] sing manggon ing kana ora béda adoh karo sing ana ing [[Eurasia]] uga Amérika. Sauntara iku, [[anggur (minuman)|anggur]] saka Australia lan Selandia Anyar bisa diarani minangka "anggur Donya Anyar" amarga ombènan iki nembé ngrembaka lan mlebu menyang pasaran EropahÉropah sapérangan dhékade ing wuri iki (ngalahaké popularitas anggur [[Prancis]] lan [[Spanyol]], utamané ing [[Britania Raya]])
 
Adoh sadurungé Columbus, ing EropahÉropah, akèh légèndha sing nyebutaké ngenani anané sawijining bawana ing ujung samodra. Upamané légèndha ngenani [[Irlandia Raya]] saka Norse utawa ''Hvítramannaland'' ("Tanah Duwèkané Kulit Putih"); "adobe of saints"; légèndha [[Madoc]] saka Welsh; lan klebu uga légèndha [[Atlantis]] sing dicetusaké déning Plato.
 
== Pirsani uga ==