Asia Tengah: Béda antara owahan

Konten dihapus Konten ditambahkan
Top4Bot (parembugan | pasumbang)
c →‎Sajarah: Éropah using AWB
c éjaan using AWB
Larik 1:
[[Gambar:Map Central Asia.PNG|ka|315px|Peta lokasi Asia Tengah]]
'''Asia Tengah''' iku sawijining kawasan sing kakurung dharatan ing [[bawana]] [[Asia]]. Akèh makna sing béda-béda ngenani komposisi wilayahwewengkon sing sakbeneneré.
 
== Makna ==
[[Gambar:Caucasus central asia political map 2000.jpg|jmpl|255px|Peta Asia Tengah]]
Miturut sawijining dhéefinisi, Asia Tengah nyakup watara 9.029.000 km², utawa 21% saka jembaré bawana. Nagara-nagara sing klebu wilayahwewengkon Asia Tengah miturut makna iki yaiku [[Republik Rakyat Tiongkok]] (Provinsi [[Qinghai]], [[Dhaérah otonomi Tiongkok|wilayahwewengkon otonomi]] [[Xinjiang]] lan [[Tibet]]), [[Kazakhstan]] (wilayahwewengkon sisih wétan [[Kali Ural]]), [[Kirgizia]], [[Tajikistan]], [[Turkmenistan]], lan [[Uzbekistan]].
 
Dhéfinisi kapindho uga nyakup wilayahwewengkon-wilayahwewengkon dhéfinisi kapisan ditambah [[Azerbaijan-Iran]], nagara-nagara [[Transkaukasus]] ([[Azerbaijan]], [[Armenia]], lan [[Georgia]]), wilayahwewengkon [[Turkic]]/[[Muslim]] kidul [[Rusia]] ([[Siberia]] kidul), [[Mongolia]], Tiongkok bagéyan kulon ([[Xinjiang]] lan [[Tibet]]), [[Afganistan]], lan sebagéyan wilayahwewengkon lor [[Pakistan]].
 
Dhéfinisi katelu njelasaké wilayahwewengkon Asia Tengah minangka tilas nagara [[Republik-republik Asia Tengah]] [[Uni Soviet]] sing dumadi saka Kazakhstan, Kirgizia, Uzbekistan, Tajikistan, lan Turkmenistan.
 
== Sajarah ==
Larik 17:
* [[Mongol]]
 
Asia Tengah wis wiwit biyèn dadi wilayahwewengkon perdagangan antara Tiongkok lan masarakat [[Donya Kulon|Kulon]], kanthi [[Jalur Sutra]] ngliwati wilayahwewengkon iki lan akèhé karajan ing tlatah iki.
 
Ing limang abad pungkasan, racaké wilayahwewengkon iki dijajah déning [[Kekaisaran Rusia]] lan [[Karajan Tiongkok]], déné [[Britania Raya]] ndhudhuki India ing bagéyan kidul Asia Tengah.
Nalika [[abad kaping-20]], racaké wilayahwewengkon ing Asia Tengah minangka bagéyan saka tilas nagara aliran [[komunis]] [[Uni Soviet]], sing pecah taun [[1991]]. WilayahWewengkon sing ora klebu yaiku [[Mongolia]] lan dhaérah duwèké Tiongkok kaya [[Xinjiang]]. Nagara-nagara kasebut wis méngo saka sistem komunis, lan saiki nganut werna-werna sistem pulitik antara liya wiwit saka [[Demokrasi|demokratis]] lemah nganti [[otoriter]] banget. Nanging Tiongkok lan Rusia isih duwé pengaruh kuwat jroning ngontrol wilayahwewengkon iku. Racaké nagara ing Asia Tengah gabung jroning [[Organisasi Kerjasama Shanghai]].
<!--
 
== Geografi ==
[[Berkas:Central Asia Physical.jpg|thumb|245px|Peta geologi Asia Tengah]]
Asia Tengah adalah wilayahwewengkon yang sangat luas dengan jenis daratan yang bervariasi, misalnya tanah datar tinggi dan [[pegunungan]] ([[Tian Shan]]), [[gurun]] luas ([[Kara Kum]], [[Kyzyl Kum]], [[Taklamakan]]), dan tanah datar berupa rerumputan. Kebanyakan tanah sangat kering atau sangat kasar untuk dijadikan sebagai sawah. Mata pencaharian mayoritas penduduk ialah penggembala. Aktivitas industri berada di perkotaan.
 
Sungai utama ialah Sungai [[Amu Darya]], [[Syr Darya]] dan [[Hari Rud]]. Aliran utama air juga berasal dari [[Laut Aral]] dan [[Danau Balkhash]], keduanya adalah bagian dari kolam ''[[endorheic]]'' besar di Asia barat/tengah yang juga mencakup [[Laut Kaspia]]. Kedua aliran air ini mengalami penurunan volume pada akhir dekade ini yang disebabkan oleh pengalihan air dari sungai untuk aktivitas irigasi dan industri. Air merupakan sumber alam yang sangat berharga di Asia Tengah yang gersang, dan ia dapat berujung ke persengketaan internasional.
 
== Demografis ==
Lebih dari 80 juta manusia tinggal di Asia Tengah, ±2% dari jumlah populasi Asia. Di antara wilayahwewengkon Asia, hanya [[Asia Utara]] yang lebih sedikit penduduknya. Kepadatan penduduk di Asia Tengah ialah 9 orang per km&sup2;, sangat kurang dari 80,5 orang per km&sup2; di benua Asia.
-->
== Pranala njaba ==