Petha: Béda antara owahan

'''Péta''' yaikuya iku gambaran lumahing [[bumi]] ing bidhang dhatar kanthi skala tartemtu lumantar sawijining sistem proyèksi. Péta bisa disuguhaké sajroning pirang-pirang cara kang béda, wiwit saka péta konvènsional kang kacithak nganti péta digital kang tampil ing layar [[komputer]]. Istilah péta asalé saka [[basa Yunani]] ''mappa'' kang ateges taplak utawa kain panutup [[méja]]. Nanging sacara umum pangerten peta yaikuya iku lembaran sekabèhing utawa sebagéyan lumahing bumi ing bidhang dhatar kang dicilikaké kanthi nggunakake skala tartemtu. Sawijining '''peta''' yaikuya iku represèntasi 2 dhimènsi saka sawijining ruwang 3 dhimènsi. Èlmu kang nyinanoni panggawéyan peta diarani [[kartografi]]. Akèh péta nduwèni [[skala]], kang nemtokake sepira gedhéné objèk ing péta jroning kaanan kang sabeneré. Kumpulan saka sapérangan péta diarani [[atlas]].

* '''Konform''', yaikuya iku bentuk saka sawijining péta kang digambar sarta kudu sebangun karo kaanan asli utawa sabeneré ing wewengkon asal utawa ing lapangan.

* '''Ekuidistan''', yaikuya iku ''jarak'' (let) ing péta yèn dipingaké kanthi skala kang wis ditemtokaké manut karo jarak ing lapangan.

* '''Ekuivalen''', yaikuya iku dhaérah utawa bidhang kang digambar ing péta sawisé diitung karo skalané, bakal padha karo kaanan kang ana ing lapangan.<ref>[http://www.dulida.com/2012/04/jenis-macam-macam-dan-syarat-peta-peta.html#ixzz1uhzKRNwy Syarat-Syarat Peta]</ref>

Péta yaikuya iku piranti bantu jroning mènèhi sawijining informasi karuwangan. Adhedhasar fungsi mau mula sawijining péta prayogané dipepaki karo manéka warna komponèn/unsur kalengkapan kang nduwèni ancas kanggo nggampangaké pangguna jroning maca/nggunakake péta. Sapérangan komponén kalengkapan péta kang sacara umum akèh ditemokaké ing péta yaikuya iku:

Legéndha yaikuya iku katrangan saka simbul-simbul kang minangka kunci kanggo mahami péta.

Skala yaikuya iku perbandhingan jarak ing péta karo jarak sabeneré ing lapangan. Skala katulis sangisoré irah-irahan péta, ing jaba garis pinggir, utawa ing ngisor legéndha. Skala kapérang dadi 3, yaikuya iku:

# Skala verbal, yaikuya iku skala kang ditulis kanthi tembung-tembung.

Simbul péta yaikuya iku tandha utawa gambar kang makili ''kenampakan'' kang ana lumahing bumi kang ana ing péta kenampakané, jinis-jinis simbul péta ing antarané:

Werna péta digunakaké kanggo mbédakaké kenampakan utawa obyèk ing lumahing bumi, ménéhi kualitas utawa kuantitas simbul ing péta, lan kanggo keperluan éstetika péta. Werna simbul sajroning péta ana 8 werna, yaikuya iku:

Inset yaikuya iku péta cilik kang diseselaké ing peta utama. Macem-macem inset ing antarane:

Garis pinggir péta yaikuya iku garis kanggo matesi ruwang péta lan kanggo ndèlèh garis astronomis, kanthi runtut lan bener ing péta.

Sumber péta yaikuya iku réferènsi saka ngendi dhata péta.

Péta diklompokaké dadi 5 bagéyan, yaikuya iku:

* '''Péta umum''', yaikuya iku péta kang nggambaraké kaanan bumi, fenoména alam utawa budaya. Péta umum kapérang dadi 3 jinis, yaikuya iku:

# '''Péta topografi''', yaikuya iku péta kang nggambaraké lumahing bumi pepak karo rèliefé. Panggambaran rèlief lumahing bumi sajroning péta digambar kanthi bentuk garis kontur. Garis kontur yaikuya iku garis ing péta kang ngubungaké panggonan-panggonan kang dhuwuré padha.

# '''Péta korografi''', yaikuya iku péta kang nggambaraké sekabèhing utawa sapérangan lumahing bumi kang asipat umum, lan biyasané nduwéni skala sedheng. Tuladha peta korografi yaikuya iku [[atlas]].

# '''Péta dunya''', yaikuya iku péta umum kang skalané cilik banget lan cakupan wewengkoné amba banget.

* '''Péta khusus''' (peta tematik), yaikuya iku péta kang nggambaraké informasi kanthi téma tartemtu/khusus. Tuladhané, péta pulitik, péta geologi, péta panggunan lahan, péta panyebaran obyèk wisata, péta kapadhetan padunung, lsp.

* Péta turunan (''Derived Map'') yaikuya iku péta kang kagawé adhadhasar pathokan péta kang wis ana, saéngga ora mbutuhaké survé langsung ing lapangan.

* Péta indhuk yaikuya iku péta kang diasilaké saka survé langsung ing lapangan.

* Péta kadaster (gedhé banget) yaikuya iku péta kang skalané > 1: 100 nganti > 1: 5000. Tuladha: Péta pertanahan, Péta Pertambangan

* Péta gedhé yaikuya iku péta kang skalané > 1: 5000 nganti > 1: 250.000. Tuladhané kecamatan/kabupaten

* Péta sedheng yaikuya iku péta kang skalané > 1: 250.000 nganti > 1: 500.000. Tuladhané: péta provinsi

* Péta kecil yaikuya iku péta kang skalané > 1: 500.000 nganti > 1: 1.000.000. Tuladhané: péta negara

* Péta geografis (cilik banget) yaikuya iku péta kang skalané > 1: 1.000.000 mangisor. Tuladhané: Peta benua/dunya

# Péta dhatar utawa péta 2 dhimènsi, utawa péta biyasa, atau péta planimetri yaikuya iku péta kang kabentuk dhatar lan gawéné ing bidhang dhatar kaya kain. Péta iki digambaraké nggunakaké werna utawa simbol kang bédha.

# Péta timbul utawa péta tiga dimènsi utawa péta stereometri, yaikuya iku péta kang digawé mèh padha lan malah padha karo kaanan sabeneré ing rai bumi. Panggawéné péta timbul kanthi nggunakake ayang-ayang 3 dhimènsi saèngga bentuk–bentuk rai bumi katon kaya asliné.

# Péta digital, yaikuya iku péta asil pangolahan dhata digital kang kasimpan ing komputer. Péta iki bisa kasimpen ing diskèt utawa ''CD-ROM''. Tuladhah: citra satelit, foto udhara.

# Péta garis, yaikuya iku péta kang nyuguhaké dhata alam lan kenampakan gaweyané manungsa kanthi bentuk titik, garis, lan ambanan.

# Péta foto, yaikuya iku péta kang diasilaké saka mozaik foto udara kang dipepaki kanthi garis kontur, jeneng, lan legèndha.