Protozoa: Béda antara owahan

Konten dihapus Konten ditambahkan
Legobot (parembugan | pasumbang)
c Bot: Migrating 61 interwiki links, now provided by Wikidata on d:q101274 (translate me)
Arupako (parembugan | pasumbang)
c éjaan, replaced: yaiku → ya iku (27) using AWB
Larik 1:
[[Gambar:Protozoa Fig3.gif|thumb|220px|right|Protozoa]]
 
'''Protozoa''', asalé saka tembung [[Basa Yunani]] Kuna, yaikuya iku tembung ''protos'' sing tegesé ''sepisanan'' lan tembung ''zoon'' sing tegesé ''kewan''.<ref name="internet1">[http://id.shvoong.com/exact-sciences/biology/2104056-pengertian-protozoa/ Pengertian Protozoa]</ref> Dadi protozoa iku ''kéwan kang sepisanan''.<ref name="internet1"/> Organisme iki wujudé cilik nanging prasaja, nduwèni struktur sing luwih majemuk saka sèl tunggal kéwan multisèlulèr, sanadyan mung sèl tunggal nanging protozoa kalebu organisme sampurna.<ref name="internet1"/> Protozoa iku [[heterotroph]]ic [[eukaryote]] sèl tunggal, sing mangan [[baktèri]] lan protista liyané. Protozoa diklasifikasèkaké jroning kingdom [[Protista]], yaikuya iku salah sawijiné klompok protista sing mèmper kéwan.<ref name="internet2">[http://free.vlsm.org/v12/sponsor/Sponsor-Pendamping/Praweda/Biologi/0015%20Bio%201-4a.htm Protozoa]</ref> Protozoa nglakokaké [[réprodhuksi]] kanthi cara sèksual (generatif) lan bisa uga réprodhuksi asèksual (vegetatif).<ref name="internet2"/> Papan uripé yaikuya iku ing panggonan teles utawa ana banyuné. Yèn kahanan lingkungan papan uripé ora kepénak, protozoa nggawé [[mèmbran]] kandel lan kuat sing diarani [[kista]].<ref name="internet2"/> Èlmuwan sepisanan sing nyinauni protozoa yaikuya iku [[Anton van Leeuwenhoek]].<ref name="internet2"/> Sawatara jinis protozoa sing arupa baktèri bisa njalari lelara.<ref name="internet2"/> Jinisé antara liya ''[[Amoeba]]'', ''[[Paramecium]]'' lan sapanunggalané.<ref name="internet2"/>
 
== Bentuk Awak ==
 
Ukuran awak protozoa kira-kira 10-50 μm, nanging ana kang bisa nganti 1 &nbsp;mm lan gampang didelok ing ngisoré [[mikroskop]].<ref name="shvoong">[http://id.shvoong.com/exact-sciences/biology/1618351-amoeba/ Amoeba]</ref> Protozoa obah ing sekitaré kanthi cambuk kaya buntut kang diarani [[flagella]].<ref name="shvoong"/> Luwih saka 30.000 jinis protozoa wis ditemokaké. Protozoa ana ing kabèh lingkungan kang ana banyuné lan ing [[lemah]].<ref name="shvoong"/> Awak protozoa prasaja banget, yaikuya iku kawangun saka siji sèl tunggal (unisel).<ref name="shvoong"/> Nanging, protozoa kalebu sistem kang sarwa bisa. Kabèh tugasawak bisa dilakokaké dèning sèl siji tanpa ngalami tumpang tindhih.<ref name="shvoong"/> Ukuran awaké antarané 3-1000 mikron.<ref name="shvoong"/> Bentuk awaké werna-werna, ana kang kaya bal, bunder ndawa utawa kaya [[sandal]], uga ana kang bentuké molah-malih.<ref name="shvoong"/>
 
== Ciri-ciri ==
 
[[Gambar:Haeckel Ciliata.jpg|thumb|250px|right|Ciliata]]
Protozoa iku mikroorganisme mèmper [[sato kéwan|kéwan]] kang kalebu ing salah sawijiné [[filum]] saka [[Krajan (biologi)|Krajan]] [[Protista]]. Kabèh kagiyatan uripé dilakoni nganggo [[sèl (biologi)|sèl]] sing cacahé siji iku dhéwé, yaikuya iku nganggo organèl-organèl sèl, antara liya mémbran plasma, [[sitoplasma]], lan [[mitokondria]].
 
=== Ciri-ciri umum ===
Larik 24:
=== Ciri Fisiologi ===
 
Padatan protozoa mbutuhaké suhu optimum kanggo urip yaikuya iku antarané 16-25&nbsp;°C lan suhu paling dhuwur 36-40&nbsp;°C.<ref name="internet4">[http://budisma.web.id/materi/sma/biologi-kelas-x/protista-mirip-hewan-protozoa/ Protista Mirip Hewan (Protozoa)]</ref> Déné pH ''(derajat keasaman optimum)'' kanggo prosès [[metabolisme]] yaikuya iku antarané pH 6-8.<ref name="internet4"/> Protozoa nduwé [[klorofil]] lan asifat [[fotoautotrof]].<ref name="internet4"/> Nanging, ana sawetara protozoa kang ora nduwé klorofil.<ref name="internet4"/> Protozoa jenis iki éntuk panganan lumantar membran sitoplasma.<ref name="internet4"/> Ana protozoa kang mangan kanthi cara ngelek panganan kang arupa partikel-partikel padhet liwat bolongan lambéné.<ref name="internet4"/> Panganané arupa [[baktèri]], [[ganggang]], uga ana protozoa jenis liyané.<ref name="internet4"/>
 
Ciri-ciri protozoa minangka kéwan yaikuya iku obahé sing aktif nganggo ''silia'' utawa ''flagèn'', nduwèni sel saka zat lipoprotein, lan wangun awaké ana sing bisa molah-malih. Déné ciri minangka tetanduran yaikuya iku ana rong jinis protozoa sing uripé kanthi cara nggawé panganan dhéwé utawa diarani [[autotrof]].
 
Kanggo nggenepi kabutuhan [[nutrisi]]ne, protozoa nduwèni sifat sing cacahé ana papat,<ref name="buku1"> Karmana, Oman.2007.''Cerdas Belajar Biologi''.Bandung : Grafindo </ref> yaikuya iku :
# Saprofitik, nyerep panganan saka kasil prosès bosoké zat organik sing ana ing sakupengé.<ref name="buku1"/>
# Saprozoik, njupuk panganan saka organisme mati sing wis bosok.<ref name="buku1"/>
Larik 36:
=== Ciri Morfologi ===
 
Bentuk protozoa manéka werna, ana kang bentuké lonjong, kaya bal, dawa, lan polimorfemik (nduwé akèh bentuk morfologi).<ref name="internet4"/> Déné ukuran awak protozoa yaikuya iku diameteré 1 milimikron.<ref name="internet4"/> Sèl protoza kawungkusdèning membran sitoplasma lan saben sèlé duwé siji utawa sawatara [[inti sèl]] (nukleus).<ref name="internet4"/> Padatan protozoa bisa mbentuk ''sista'' utawa ''seludang'' kang digawé kanthi cara [[vegetatif]]/[[trofozoit]] saéngga bisa ngayomi dhèwèké saka bebaya kang asalé saka alam ing sakupengé, kayata kegaringen, kentèkan panganan, lan kekecuten weteng ing jero inangé.<ref name="internet4"/> Kanggo nahanaké jenisé, Protozoa manak kanthi cara aseksual/vegetatif lan seksual/generatif.<ref name="internet4"/>
 
== Habitat ==
 
[[Gambar:Flagellata 1.png|thumb|250px|right|Flagellata]]
Protozoa kalebu organisme [[kosmopolitan]], yaikuya iku organisme sing bisa ditemokaké ing papan endi waé, kayata ing lemah, banyu, utawa alam bébas.<ref name="internet4"/> Sawatara [[gènus]] saka kéwan iki bisa tahan urip ing lingkungan sing kurang mbathèni kanthi cara mbentuk tèmbok pangayom sing diarani kista.<ref name="internet4"/>
Protozoa padatan urip bébas ing papan sing ''lembab'' kayata ing [[segara]], lingkungan banyu tawar, utawa dharatan.<ref name="internet4"/> Ana uga protozoa sing urip ing jaringan organisme liya saéngga kalebu organisme akuatik.<ref name="internet4"/> Ana spèsiès kang sifaté [[parasitik]], urip ing [[organisme]] ''inang''. Inang protozoa nduwèni sifat parasit, bisa arupa organisme prasaja kayata ''algae'' nganti organisme [[vertebrata]] kang genep, kayata manungsa.<ref name="internet4"/> Ana spèsiès kang urip ing jero lemah utawa ing permukaan tetanduran. Kabèh protozoa merlokaké kelembaban kang dhuwur ing habitat apa waé.<ref name="internet4"/>
Jinis protozoa segara iku bagéyan saka [[zooplankton]], déné protozoa segara jinis liyané urip ing dhasar segara.<ref name="internet4"/> Spèsiès kang urip ing banyu tawar kayata ing [[danau]], [[kali]], utawa kolam.<ref name="internet4"/> Ana uga protozoa kang ora duwé sifat parasit yaikuya iku urip ing jero [[usus]] utawa ing jero [[rumèn]] kéwan [[ruminansia]].<ref name="internet4"/> Sawatara protozoa uga bisa mbebayani kanggo manungsa amarga protozoa bisa njalari lelara.<ref name="internet4"/> Protozoa urip kanthi cara [[solitèr]] utawa mbentuk [[koloni]].<ref name="internet4"/> Ing jero [[ékosistem]] [[banyu]], protozoa uga kalebu jinis [[zooplankton]].<ref name="internet4"/>
 
== Cara Réprodhuksi ==
Larik 50:
 
* '''Réprodhuksi asèksual (vègetatif)'''
Réprodhuksi asèksual kapérang dadi loro, yaikuya iku :
# '''pembelahan mitosis (binèr)''', yaikuya iku pembelahan sing diwiwiti karo pembelahan inti lan ditutaké pembelahan sitoplasma, banjur ngasilaké sel loro anyar. Pembelahan binèr kadadéyan ing [[Amoeba]], [[Paramaecium]], lan [[Euglena]].<ref name="internet5"/>
# '''spora''', yaikuya iku réprodhuksi asèksual ing klas Sporozoa (Apicomplexa)kanthi cara mbentuk [[spora]] liwat prosès sporulasi ing jero awak lemut [[Anophèlès]]. Spora sing dikasilaké diarani sporozoid.<ref name="internet5"/>
 
* '''Réprodhuksi sèksual (generatif)'''
Réprodhuksi kanthi cara sèksual ing protozoa uga kapérang dadi loro, yaikuya iku:
# '''Konjugasi''', yaikuya iku leburé inti sèl ing organisme sing durung cetha alat kelaminè. Ing Paramaécium, mikronukleus sing wis diijolaké bakal nglebur karo makronukleus, prosès iki diarani [[singami]].<ref name="internet5"/>
# '''Peleburan [[gamèt]] [[Sporozoa]] (Apicomplexa)''' sing wis ngasilaké gamèt jantan lan gamèt betina, Leburé gamèt iki kadadèn ing jero awak lemut.<ref name= "internet5"/>
 
== Klasifikasi ==
 
Miturut alat obahé protozoa kapérang dadi 4, yaikuya iku:
 
* '''[[Rhizopoda]]''' (Sarcodina)
Tembung ''rhizopoda'' asalé saka tembung ''rhizo'' sing tegesé oyod lan ''podos'' sing tegesé sikil, alat obahé arupa ''pseudopoda'' (sikil semu). Habitat rhizopoda ing banyu tawar, banyu segara, lan ing papan sing teles, lan sebagéyan manèh nduwèni sifat parasit ing jero awak kéwan utawa manungsa. Rhizopoda asring diarani Sarcodina. Sikil semu kawangun amarga anané ili [[sitoplasma]] minangka jalaran saka malihé sitoplasma saka fase padhet(sol) tumuju fase kenthel(gèl).<ref name="internet6">[http://budisma.web.id/materi/sma/biologi-kelas-x/ciri-ciri-dan-klasifikasi-protista-mirip-hewan-protozoa/ Ciri-ciri dan Klasifikasi Protista Mirip Hewan Protozoa](diundhuh 18 Sepetember 2012)</ref>
 
* '''[[Mastigophora]]''' ([[Flagellata]]), alat obahé arupa ''nagel'' (wulu cambuk)
Mastigophora kalebu makhluk sing urip kanthi cara [[heterotrof]]. Mastigophora sing njupuk molekul orgabik saka lingkungané utawa mangsané kanthi cara [[fagositosis]]. Mastigophora obah nganggo wulu cambuk utawa [[flagela]]. Padatan urip minangka sèl solitèr, nanging ana sawatara jinis sing urip kanthi cara [[koloni]]. Mastigophora ana sing urip bébas lan ana uga sing mbentuk [[simbiosis]] karo makhluk urip liyané. Tuladhané, ''[[Trichonympha campanula]]'' sing urip ing usus [[rayap]] lan ngéwangi rayap ngurai molekul [[selulosa]] [[kayu]]. Tuladha liya sing mbebayani yaikuya iku ''[[Trypanosoma]]'' sing nyebabaké penyakit turu ing [[Afrika]] lan ditularaké dening cokotan [[laler tse-tse]]. ''[[Trichomonas vaginalis]]'', nyebabaké penyakit [[kelamin]] ''([[trichomoniasis]])'' ing wong wadon lan penyakit saluran kelamin ing wong lanang.<ref name="internet6"/>
 
* '''[[Ciliophora]]''' ([[Ciliata]]), alat obahé arupa ''silia'' (rambut getar)
Ciri saka filum [[Ciliophora]] katon saka [[silia]] sing digunakaké kanggo golèk lan ngumpulaké sarta kanggo obah. Akèh anggota saka filum iki urip solitèr utawa urip dhéwé ing banyu tawar. Saliyané kuwi, filum Ciliophora urip bébas lan jarang sing parasit ing jero organisme liya. Bentuk awak saka Ciliophora tetep amarga ngandhut pelikel sing kasusun saka [[protein]]. Pelikel kuwi yaikuya iku ''selaput'' atos sing nyebabaké bentuk awaké tetep. Tuladha spèsiès saka filum iki yaikuya iku ''[[Paramaecium caudatum]]'' <ref name="internet6"/>
 
* '''[[Sporozoa]]''', yaikuya iku protozoa sing ora duwé alat obah
Sporozoa uga diarani ''Apicomplexa''. Kabèh anggota saka filum iki asifat pasasit ing jero [[organisme]] liya. Sawatara saka sporozoa nyebabaké [[penyakit]] sing wigati kanggo [[manungsa]]. Sporozoa iki siji-sijiné Protozoa sing ora nduwèni alat obah. Tuladha Sporozoa sing kawentar yaikuya iku [[Plasmodium]]. Plasmodium bisa nyebabaké penyakit [[malaria]]. Penyakit iki ditularaké liwat cokotan [[lemut]] ''[[Anopheles]]'' wadon. Tuladha liya yaikuya iku ''P. falciparum'' sing nyebabaké penyakit ''[[Malaria tropicana]]'' kanthi wektu ''sporulasi'' (prosès mbentuk spora asèksual) saben 24 jam. Tuladha Sporozoa liyané yaikuya iku ''P. vivax'', nyebabaké penyakit [[malaria tertiana]] kanthi wektu [[sporulasi]] saben 48 jam.<ref name="internet6"/>
 
==Cathetan suku==
Larik 79:
 
==Pranala njaba==
 
{{biologi-stub}}
 
[[Kategori:Protista]]
 
 
{{biologi-stub}}