Wikipédia

Serat Centhini: Béda antara owahan

Luru sajarah
← Besutan sadurungéBesutan sawisé →
Konten dihapus Konten ditambahkan
VisualTèks wiki
c mbenakaké éjaan using AWB
c éjaan using AWB
Larik 8:
 
== Panggubahan ==
Miturut katrangan '''R.M.A. Sumahatmaka''', sawijining kerabat istana [[MangkunegaranMangkunagaran]], Serat Centhini digubah saka kersaning Kanjeng Gusti Pangeran Adipati Anom ing [[Surakarta]], sawijining putra Kanjeng Susuhunan [[Pakubuwana IV]], inggih menikapunika ingkang salajengipun dados Sunan [[Pakubuwana V]].<ref name="tini">[http://www.beritaindonesia.co.id/budaya/serat-centhini-syair-sakral-yang-berontak Serat Centhini Syair Sakral yang berontak](diunduh tanggal 5 Maret 2011)</ref>[[Sengkalan|Sangkala]] Serat Centhini, kang jeneng pepaké yaiku Suluk Tambangraras, uniné ''paksa suci sabda ji'', utawa taun [[1742]] [[Pananggalan Jawa|taun Jawa]] utawa taun 1814 Masehi.<ref name="tino">[http://misterionline.com/14/04/2009/isyarat-alam-dalam-serat-centhini.misterionline.com/ isayarat alam dalam serat Centhini](diunduh tanggal 5 Maret 2011)</ref> Tegesé isih ana ing sajroning mangsa tahtané Sunan Pakubuwana IV, utawa enem taun sadurungé panobatan Sunan Pakubuwana V.<ref name="tino"/> Miturut cathetan bab munggah tahtané para raja, Pakubuwana IV wiwit munggah tahta taun [[1741]] (Jawa), déné Pakubuwana V wiwit munggah tahta pada taun [[1748]] (Jawa).<ref name="tino"/>
 
Kang dadi sumber saka Serat Centhini yaiku kitab Jatiswara.<ref name="tin">Poerbatjaraka 1952-1 '''''Kapustakan Djawi''''' kaca 157</ref> , kanthi sangkala ''jati tunggal swara raja'', kang nuduhaké angka 1711 (taun Jawa, tegesé isih ing jamané Sunan [[Pakubuwana III]]).<ref name="tin"/> Ora dikawruhi sapa kang ngarang kitab Jatiswara. Yèn dianggep pengarangé R.Ng. Yasadipura I, banjur bakal katon ora cetha (''meragukan'') awit ana akèh gèsèhé karo kitab Rama utawa [[Serat Cemporèt|Cemporèt]].<ref name="tin"/>
Larik 24:
R. Ng. [[Ranggasutrasna]] kang njelajah pulo Jawa bagéan wétan wis mulih luwih dhisik, mula panjenengané diutus miwiti ngarang. Jroning pambuka diwedharaké bab karsa sang putra mahkota, kanthi sengkalan ''Paksa suci sabda ji''.<ref name="tini"/>
 
Sawisé Ranggasutrasna ngrampungaké jilid siji, Yasadipura II rawuh saka Jawa bagéan kulon lan Sastradipura (saiki uga sesilih Kyai Haji Muhammad Ilhar) saka [[Mekkah]].<ref name="tini"/> Jilid loro nganti papat ditulis bebarengan déning katelu pujangga istana. Saben perkara kang magepokan karo wilayahwewengkon kulon Jawa, wétan Jawa, utawa agama [[Islam]], ditulis déning ahliné dhéwé-dhéwé.<ref name="tini"/>
Pangeran Adipati Anom banjur nulis dhéwé jilid lima nganti sepuluh.<ref name="tini"/> Panyebabé amarga Pangeran Adipati Anom kira-kira kuciwa sabab kawruh bab saresmi kurang jelas ungkapané, saéngga kawruh bab kasebut dianggep ora sampurna.<ref name="tini"/>
 
Larik 32:
Serat Centhini disusun adhedhasar carita lelakuné putra-putri [[Sunan Giri]] sawisé dikalahaké déning [[Pangeran Pekik]] saka [[Surabaya]], ipé [[Sultan Agung]] saka [[Mataram|Karajan Mataram]]. Crita diwiwiti sawisé telu putra Sunan Giri mencar ninggalaké tanah asal kanggo ngulandara, awit kakuwasan [[Giri]] wis diajuraké déning Mataram. Putra putri Sunan Giri mau yaiku Jayengresmi, Jayengraga/Jayengsari, lan sawijining putri, Ken Rancangkapti.
 
'''Jayengresmi''', dikanthi déning loro santri kang jenengé Gathak lan Gathuk, nglakoni "perjalanan spiritual" menyang saubengé kraton [[Majapahit]], [[Blitar]], Gamprang, alas Lodaya, [[Tuban]], [[Bojonegoro]], alas Bagor, Gambirlaya, Gunung Padham, désa Dhandher, Kasanga, Sela, Gubug [[Merapi]], Gunung Prawata, [[Demak]], [[Gunung Muria]], [[Pekalongan]], Gunung PanegaranPanagaran, Gunung Mandhalawangi, Tanah [[Pasundan]], [[Bogor]], bekas kraton [[Pajajaran]], [[Gunung Salak]], lan sabanjuré tekan ing Karang.
[[Gambar:Centhini.jpg|thumb|left|Buku bab Serat Centhini]]
Jroning lelaku iki, Jayengresmi ngalami "pendewasaan spiritual", amarga ketemu karo sawetara guru, tokoh-tokoh gaib jroning mitos Jawa kuna, lan sawetara juru kunci makam-makam kramat ing tanah Jawa. Jroning patemon karo tokoh-tokoh iku, panjenengané sinau bab werna-werna kawruh jroning khazanah kabudayan Jawa, wiwit saka ''candhi, makna swra manuk gagak lan prenjak, khasiat manuk pelatuk, pituduh panggawéné kain lurik, pilihan waetu hubungan sèksual, itungan tanggal, nganti tekan kisah Syekh Siti Jenar''. Pangalaman lan paningkatan kawicaksanan iki anggawé panjenengané ing tembé mburi misuwur kanthi sebutan '''Seh '''(Syekh)''' Amongraga'''. Jroning lelaku kasebut, Syekh Amongraga ketemu karo '''Ni Ken Tambangraras''' kang dadi garwané, sarta pembantuné '''Ni Centhini''', kang uga mèlu ngrungokaké wejangan-wejangané.
Larik 57:
Sunan [[Pakubuwana VII]], dados Raja tahun 1757 ngantos 1786, maringaken hadia Suluk Tambanglaras kanggé pemerintah [[Belanda]]. Ananging ingkang diparingi namung mendhet saking jilid 5-9, kanthi nambahi kata pengantar énggal ingkang nembe dipundamel kaliyan R.Ng. [[Ranggawarsita|Ranggawarsita III]]. Sangkalan Kitab kasebut ''Tata resi amulang jalma'', ingkang tegesipun 1775, dados 8 jilid, diparingi judul ''Serat Centhini'', ingkang saking 280 lagu.
 
Penerbit PN Balai Pustaka nalika taun [[1931]] nate nerbitaken ringkesan Serat Centhini, ingkang dipundamel R.M.A. Sumahatmaka, saking naskahipun Reksapustaka istana MangkunegaranMangkunagaran. Ringkesan kasebut sampun dipunalihaksarakan lan dipunterjemahaken mawi carita, supados saged dipahami kaliyan masyarakat.
 
==Cathetan sikil==
Dijupuk saka "https://jv.wikipedia.org/wiki/Serat_Centhini"