|
* [[Sastra Sunda]]
==Genre utawa jinis karya sastra==
Tembung '''''genre''''' asalipun sangking basa '''[[Prancis]]''' ingkang arthosipun inggih menikopunika jenis. Lajeng, '''''genre'' sastra''' inggih menikopunika jenisipun karya sastra. [[Aristoteles]] ing dalem tulisanipun ingkang terkenal hiyo iku ''Poetica'', ngemot dasar-dasaripun teori '''''genre'''''. Teori menikopunika inggih ngemot jenis karya sastra ingkang tumuju marang karya sastra [[Yunani]] klasik, ananging ingkang sae sangking teori menikopunika inggih teorinipun saged dilebetaken ing karya sastra ingkang sedhoyo negari.
Miturut Aristoteles, karya sastra ingkang dasaripun sangking perwujudanipun menikopunika dipunbagi dados 3, inggih menikopunika ''[[epik]]'', [[lirik]], lan [[drama]].<ref name="Membaca dan Menilai Sastra">Teeuw, A: "Membaca dan Menilai Sastra", kaca 109. Gramedia, 1983</ref> ''[[Epik]]'' inggih menikopunika teks ingkang sepalihipun ngemot diskripsi, lan sepalih ingkang lintu ngemot tokoh (cakapan). ''[[Epik]]'' ugo saged dipun arani [[prosa]]. [[Lirik]] inggih menikopunika ungkapan ide utawi perasaanipun pengarang. Ing dalem babakan niki ingkang dipun bahas inggih "aku" [[lirik]], ingkang biasanipun kasebut penyair. [[Lirik]] menikopunika ingkang wayah saiki dipunkenal dados [[puisi]] utawi [[sajak]], inggih karya sastra ingkang ngemot ekspresi perasaan pribadi ingkang luweh ngutamakaken carane damel ekspresi. [[Drama]] inggih menikopunika karya sastra ingkang ''dominasi'' guneman sedhoyo paraga. Kriteria [[drama]] ingkang bentenaken inggih wonten 2 werni karya sastra lintunipun inggih hubunganipun manungso kaliyan donya panggenan lan wekdal.
[[Lirik]] sifatipun subjektif, sebabipun namung ngendikakaen donya penyair. [[Drama]] sifatipun objektif, sebabipun boten ngemotaken donya parekanipun, tanpa diskripsi ing sajabone objektif. ''[[Epik]]'' inggih menikopunika campuran antawisipun subjektif lan objektif. Wekdal ingdalem karya sastra ''[[epik]]'' ngalir linear (kronologis utawi ''flashback''); ingdalem [[drama]] wekdal dipun nyatakaken utawi ingkang kedadeyan saniki; lan ingdalem [[lirik]] wekdal kados atos, sebab sejatosipun [[lirik]] boten kaiket kaliyan wekdal.<ref name="Pemandu di Dunia Sastra">Hartoko, Dick lan B. Rahmanto: "Pemandu di Dunia Sastra", kaca 53. Kanisius, 1986</ref>.
===Prosa lan Puisi===
[[Puisi]] mawi cara konvensional saged dipun arthosaken dados tuturan ingkang kaiket (emosi, imajinasi, pikiran, [[nada]], ide, baris, [[bait]], [[rima]], lan saklintunipun). [[Prosa]] inggih karangan. Perlu sanget dipunbahas arthosipun [[prosa]] lan [[puisi]] miturut A.W. De groot ingkang dipunkutip dening Rachmat Djoko Pradopo <ref name="Pengkajian Puisi">Pradopo, Rachmat Djoko:"Pengkajian Puisi", kaca 112. Gadjah Mada University Press, 1998</ref>.
* Kesatuan korespondensi [[prosa]] inggih menikopunika kesatuan [[sintaksis]], nanging kesatuan korespondensi [[puisi]] inggih menikopunika kesatuan akustis.
* Korespondensi [[puisi]] ngemot [[sajak]], ananging [[prosa]] boten nggadhahi korespondensi.
* Ingdalem baris [[sajak]] wonten periodisitas sangking awal dumugi akhir, ananging ingdalem [[prosa]] boten wonten periodisitas.
Bentenipun [[prosa]] kaliyan [[puisi]] inggih sejatosipun kaemot ing kadar padhetipun sedoyo menikopunika. Sahinggo, karya sastra menikopunika menawi padhet saged kasebat puisi lan menawi boten padhet menikopunika kasebat prosa. Meniko sebabipun muncul tembung [[puisi]] ingkang prosais lan [[prosa]] ingkang puitis. Sifat [[prosa]] ingkang utami inggih menikopunika ngudari lan [[puisi]] madhetaken. Bahan utaminipun inggih sami, menikopunika persoalanipun manungso. [[Prosa]] menikopunika ekspresi nyusun carios (konstruktif), [[puisi]] menikopunika ekspresi nyiptakaken curahan jiwa (kreatif).
Rumus: x + y = z. X = pengalaman, y = renungan, imajinasi, lan teknik, z = hasilipun inggih menikopunika cariyos ingkan sampun dipun reka.
Werni-werni cariyos reka daya menikopunika ingdalem sastra modern, hiyo iku [[novel]], [[cerpen]], lan [[novela]]. [[Novel]] inggih menikopunika cariyos reka daya ingkang langkung dhawa, ingkang ngemot paraga, aluripun, lan setting utawi latar. [[Cerpen]] inggih menikopunika cariyos ingkang cendhak, ingkang musataken ing kahanan ingdalam wekdal menikopunika, utaminipun inggih konflik. [[Novela]] inggih menikopunika cariyos reka daya ingkang luweh dhawa lan angel saking [[cerpen]], ananging boten langkung dhawa kados [[novel]], isinipun boten dipun putusi ing setunggal kahanan kedadeyan, lan konflik.
===Drama===
Tembung [[drama]] asalipun menikopunika saking basa [[Yunani]] ''draomai'' ingkang arthosipun nindakaken. [[Drama]] inggih paragaan cariyos utawi lakonan ing kahuripan manungso ingkang dipun pentasaken. [[Drama]] ingdalem karya sastra arupi naskah [[drama]]. [[Drama]] salintunipun dados karya sastra uga dados karya [[seni]]. Proses kadadeanipun [[drama]] inggih saged dipun damel rumus ngangge formula 4 M.
- M-1 : Menghayalkan (ngayalaken)
- M-2 : Menuliskan (nulisaken)
* Minikata : [[drama]] ingkang migunakaken tuturan singkat ingkang ngandalaken gerak teatrikal
* Lawakan : [[drama]] ingkang sedhoyonipun ngemot humor sahingga isi cariyos boten penting.
Kesimpulanipun, objek ilmu sastra inggih menikopunika [[prosa]], [[puisi]], lan [[drama]], ingkang rincianipun arupi [[puisi]], [[novel]], [[cerpen]], [[novela]], lan naskah [[drama]].
==Referensi==
| 