Serat Rengganis: Béda antara owahan

Konten dihapus Konten ditambahkan
Tanpa ringkesan besutan
Arupako (parembugan | pasumbang)
c éjaan, replaced: yaiku → ya iku (2) using AWB
Larik 1:
'''''Serat Rengganis''''' iku sawijining karya sastra ing [[basa Jawa|basa Jawa Anyar]]. Karya sastra iki asalé saka tradhisi Islam-Jawa lan kalebu kelompok tèks ''Serat Ménak'' lan bisa digolongaké Sastra Jawa Pasisir. Carita iki naté populèr banget, ora mung ing [[Tanah Jawa]] nanging uga ing saubengé yaikuya iku [[Tatar Sundha]], [[Pulo Madura|Madura]], [[Bali]], lan [[Pulo Lombok|Lombok]]. Rengganis iku arané sawijining putri sing ayu banget lan sawisé pacoban akèh wusanané dadi garwané putrané Amir Ambyah (utawa [[Amir Hamzah]]) sing diarani Iman Sumantri. Iman Sumantri uga diarani mawa dasanama Repatmaja, Pangéran Kélan utawa Bangjaran Sari.
 
==Sinopsis==
Larik 8:
Pangéran Kela sing uga diarani sang Repatmaja, wis krama olèh putri ing Jamintoran, nama Dèwi Julusul-asikin, nanging ora kersa atut. Sang Radèn gawéyané mung lèrèn ameng-amengan waé ing patamanané sing diarani Banjaran-sari.
 
Ing sawijiing wanci, Dèwi Rengganis ameng-amengan menyang patamanan wau, methik kembang, maduné didahar, banjur lunga manèh. Pangéran Kélan nampa lapuran yèn kembang-kembang ing taman kerep ilang; sing njupuk bareng ditiliki wusanané ketemu yaikuya iku Dèwi Rengganis. Banjur sang Radèn dadi gandrung kédanan lan Dèwi Rengganis dirayu supaya gelema dirabi. Nanging Dèwi Rengganis ora gelem. Gelemé yèn dimaru karo putri ing Mukadam sing anama Dèwi Kadarmanik. Dèwi Rengganis dhéwé kerep banget bola-bali mara ing taman wau nanging ora ana sing weruh kejaba Pangéran Kélan dhéwé.
 
Amula menawa sang Pangéran pinuju ngungrum, dikira gerah éwuh déning para nyai sing padha ngladèni.
Larik 16:
Dèwi Rengganis bali manèh; Pangéran Kélan mapagaké, ngungrum; wong-wong padha bingung, sang Radèn dikira kumat. Namung meneng waé yèn Dèwi Rengganis wis mulih manèh; sang Pangéran dijak sowan sang rama marang ing patapan Argapura. Dèwi Rengganis mabur, sang Radèn gondhèlan sampur, tekan ing patapan sang Radèn banjur marek nungkul ing sang Pandhita.
 
Ing karatoné Wong-Agung gègèr déning ilangé sang Pangéran Kélan. Umarmaya kadhawuhan nggolèki. Umarmaya takon marang sang pandhita anama Sèh Dul Kurès, dicaritani nggoné Pangéran Kélan, nanging sang Umarmaya ora seneng nusul; kadhawuhan terus waé, teka ing negara Mukadam.
 
Awit prabu Nurséwan ana nèng kana, njaluk sraya marang ratu Mukadam. Malah Dèwi Kadarmanik wis kadaupaké karo Radèn Hirman, putrané prabu Medayin; nanging sang putri ora kersa atut.
Larik 26:
Ing Mukadam banjur pésta seneng-senengan.
 
Dewi Kadarmanik susah banget, ngarep-arep rawuhé mitra lan guruné, ya iku Dèwi Rengganis. Sang Kadarmanik wis ngrasuk agama Islam. Dèwi Rengganis rawuh karo Pangéran Kélan, nanging sang Radèn ditinggal anèng jaba.
 
Dèwi Kadarmanik nangis merga ora seneng karo sang Hirman. Bareng Dèwi Kadarmanik dirapu déning Dèwi Rengganis, banjur saré. Dèwi Rengganis metu, Pangéran Kélan diaturi mlebu ganti, tunggal saré karo Dèwi Kadarmanik. Sang Dèwi kagèt, déné sandhingan wong lanang; sang Radèn ngendika yèn panjenengané iku Dèwi Rengganis malih dadi lanang, nanging sang Kadarmanik isih kedhih-kedhih. Bareng sang Dèwi meksa durung bisa tutut, sang Pangéran metu. Ésuké kondur menyang Argapura karo Dèwi Rengganis.
Larik 56:
Pangéran Kélan rembugan karo Dèwi Rengganis lan Dèwi Kadarmanik bab perangé. Sang Radèn ora uninga yèn mungsuhé iku wong wadon. Sang Widaningrum ing wanci bengi nyolong kasangé sang Umarmaya diparingaké marang putri China, sarwa celathu: "Saiki aja sumelang".
 
Sailangé kasangé sang Umarmaya, wong Arab padha bingung. Dèwi Rengganis saguh nemoni kasang. Bareng wis campuh perang manèh, Dèwi Rengganis mungsuh sang Widaninggar; sang Widaninggar kalah; sang Widaningrum maju perang, Dèwi Rengganis kalah lan wadya-bala Arab sangsaya rusak. Wong-Agung tansah nyenyuwun pitulungan ing Pangéran. Dèwi Rengganis isin banget déné ora bisa ngentasi gawé; sang Dèwi mlayu marang patapané sang rama, banjur didhawuhi supaya nyuwun tulung marang Dèwi Kuraisin. Dèwi Rengganis mabur marang ing Ajrak.
 
Dèwi Kuraisin kerasa panggalihé yèn sang rama lagi ana susah, banjur utusan sang paman sang ra-Dasatir nuwèni Wong Agung.
 
Dèwi Rengganis tekan ing Ajrak, bareng ketemu Dèwi Kuraisin banjur cepet-cepetan mangkat ngréwangi didhèrèkaké bala jim Selam. Wong-Agung tansah prihatin, pasanggrahané dikupengi maju-pat. Dèwi Kuraisin, Dèwi Rengganis lan sang ra-Dasatir mara teka, lan perang. Mungsuhé ajur, sang Widaninggar séda; sang Widaningrum kabanda banjur dibuncang adoh. Prabu Nursèwan mlayu.
Larik 65:
 
==Komentar==
Padha-padha carita Mènak, ''Serat Rengganis'' iku dielem apik banget déning para pakar Sastra Jawa Walanda.<ref>Poerbatjaraka, ''Kapustakan Djawi'' (1954:118)</ref> Miturut Poerbatjaraka, serat iki uga pancèn apik tenan, nanging ya namung panggonan sampyengé Pangéran Kepanggena karo Dèwi Rengganis. Panggonan liyané nanging ora apik, ceritané namung tĕrus pĕrang-pĕrangan thok.
 
Solah-wicarané Dèwi Rengganis apik banget. Sang bujangga olèhé nggambar kaya tenan-tenana waé. Tangkebé sang Dèwi marang Pangéran Kélan, rumesep, nanging kesit, nggregetaké ati. Pangéran Kélan semana uga ya kaya jejaka sing lagi bérag, tur dilelaga; panggalihé manasi nanging ora karo duka, senengé saya mempeng.
Larik 79:
==Sumber==
*{{jv}} Prof. Dr. R.M. Ng. Poerbatjaraka. 1954. ''Kapustakan Djawi''. Djakarta: Djambatan. Kaca 111-119.
 
 
[[Kategori:Sastra Jawa Anyar|Rengganis]]